Stosowanie list w języku Python do wprowadzania danych

R12192efrJ5bH

Potrafisz już wykorzystywać zmienne do przechowywania pojedynczych informacji. W zmiennej wiek możesz zapisać np. informację o tym, ile lat ma twój kot. Język Python umożliwia ci również przechowywanie w jednej zmiennej większej liczby informacji, np. wieku psa, chomika i kota. Struktura, która jest do tego wykorzystywana, to listalistalista.

Interaktywna treść merytorycznaInteraktywna treść merytoryczna
MultimediumMultimedium
Zestaw ćwiczeń interaktywnychZestaw ćwiczeń interaktywnych
SłownikSłownik
BibliografiaBibliografia

Aby zrozumieć poruszane w tym materiale zagadnienia, przypomnij sobie:

Wprowadzenie do programowania w języku PythonPDJoxbkSpWprowadzenie do programowania w języku Python
Pisanie poleceń w języku Python w trybie interaktywnymPwhGEJkGwPisanie poleceń w języku Python w trybie interaktywnym
Stosowanie instrukcji iteracyjnej do realizacji algorytmów iteracyjnych w języku PythonDtu3GXiNpStosowanie instrukcji iteracyjnej do realizacji algorytmów iteracyjnych w języku Python
Stosowanie funkcji w języku Python do realizacji algorytmu Euklidesa z odejmowaniemD13YCPCFHStosowanie funkcji w języku Python do realizacji algorytmu Euklidesa z odejmowaniem (fragment poświęcony pętlom)

Twoje cele

Scharakteryzujesz budowę i działanie listy w języku Python.
Napiszesz i uruchomisz program obliczający średnią ocen z różnych przedmiotów.
Zapiszesz funkcje wykorzystujące listy, których zadaniem będzie obliczenie średniej arytmetycznej podanych liczb rzeczywistych.

Twoim zadaniem jest obliczenie sumy dwóch liczb. W programie możesz wykorzystać dwie zmienne – do każdej z nich przypiszesz jedną liczbę, a następnie dodasz do siebie zmienne, a wynik przypiszesz do nowej zmiennej.

Twój program mógłby wyglądać tak:

a = 26
b = 4
suma = a + b
print(suma)

Zastanówmy się jednak, co zrobić w sytuacji, gdy liczb jest więcej. Jeśli byłoby ich osiem, a każda miałaby być przechowywana w osobnej zmiennej, program mógłby wyglądać już tak:

a = 26
b = 4
c = 27
d = 5
e = 20
f = 24
g = 20
h = 23
suma = a + b + c + d + e + f + g + h
print(suma)

Język Python pozwala wykorzystać zamiast tego strukturę zwaną listą.

Lista w języku Python może przechowywać dane różnego typu. Po utworzeniu listy możemy dodawać do niej kolejne elementy. By odwołać się do danego elementu listy, używamy indeksu elementu.

Każdy element listy ma swój numer (nazywany również indeksem) – numerowanie (indeksowanie) zaczynamy od 0.

Przykład 1

Przykładowe listy:

# Lista przechowująca dane tego samego typu
liczby = [26, 4, 27, 5, 20, 24, 20, 23]

# Lista przechowująca dane różnego typu
dane = ["kot", "pies", 7, 19.6, True]

Możemy również w prosty sposób utworzyć listę składającą się z takich samych elementów:

jedynki = [1] * 10

W ten sposób tworzymy listę jedynki, która składa się z dziesięciu elementów o wartości 1:

jedynki = [1] * 10
print(jedynki)

# [1, 1, 1, 1, 1, 1, 1, 1, 1, 1]

Kolejne działania omawiać będziemy dla tablicy liczby:

liczby = [26, 4, 27, 5, 20, 24, 20, 23]

Zastanówmy się, w jaki sposób odwołać się do konkretnego elementu listy liczby. Składa się ona z ośmiu elementów. Jest indeksowana od 0, zatem kolejne elementy mają następujące indeksy:

element 26 ma indeks 0;
element 4 ma indeks 1;
element 27 ma indeks 2;
element 5 ma indeks 3;
element 20 ma indeks 4;
element 24 ma indeks 5;
element 20 ma indeks 6;
element 23 ma indeks 7.

By odwołać się do elementu listy liczby o indeksie 4, wykorzystamy instrukcję:

liczby[4]

Podajemy nazwę listy, a następnie w nawiasach kwadratowych umieszczamy indeks elementu.

Nie możemy zmienić indeksu elementu, ale możemy nadpisać element znajdujący się w danym miejscu, przypisując do odpowiedniego indeksu nową wartość. Wykonujemy to za pomocą prostej instrukcji przypisania. Do elementu listy liczby o indeksie 4 przypiszemy wartość 0:

liczby[4] = 0

Język Python jest językiem obiektowym, co oznacza, że każda zmienna jest pewnego typu obiektem. Różne obiekty mają różne metody wbudowane, które pozwalają wykonywać rozmaite akcje związane z obiektem.

Do takich metod należy metoda append() odpowiedzialna za dodawanie elementu na końcu listy. Za pomocą metody append() możemy dodać na końcu listy element dowolnego typu, czyli również inną listę.

Przykład 2

Dodajmy na końcu listy liczby liczbę 99 przechowywaną w zmiennej liczba. Wykorzystamy do tego następujące operacje:

liczby = [26, 4, 27, 5, 20, 24, 20, 23]

# Tworzymy zmienną liczba, której przypisujemy odpowiednią wartość
liczba = 99

# Dodajemy do listy wartość zmiennej
liczby.append(liczba)

# Wyświetlamy zawartość listy
print(liczby)
# [26, 4, 27, 5, 20, 24, 20, 23, 99]

# Możemy do listy dodać również bezpośrednio wartość
liczby.append(99)

# Ponownie wyświetlamy zawartość listy
print(liczby)

# [26, 4, 27, 5, 20, 24, 20, 23, 99, 99]

Inne wybrane metody listy:

lista.copy() – metoda kopiuje listę; skopiowaną listę należy przypisać do nowej zmiennej
lista.sort() – metoda porządkuje listę niemalejąco;
lista.index(element) – metoda wyświetla indeks pierwszego wystąpienia wskazanego elementu; jeśli elementu nie ma w liście, wyświetlony zostaje komunikat błędu;
lista.count(element) – metoda zlicza liczbę wystąpień w liście wskazanego elementu; jeśli elementu nie ma w liście, zostaje wyświetlona wartość 0.

Przykład 3

Przetestujmy działanie metod: copy, sort, index, count.

Metoda copy():

liczby = [26, 4, 27, 5, 20, 24, 20, 23]

# Samo skopiowanie listy nic nie daje, należy przypisać ją do nowej zmiennej
liczby.copy()

# Kopiujemy zawartość listy i przypisujemy do nowej zmiennej
liczby_nowe = liczby.copy()

print(liczby)
print(liczby_nowe)

# [26, 4, 27, 5, 20, 24, 20, 23]
# [26, 4, 27, 5, 20, 24, 20, 23]

Metoda sort():

liczby = [26, 4, 27, 5, 20, 24, 20, 23]

liczby.sort()

print(liczby)

# [4, 5, 20, 20, 23, 24, 26, 27]

Metoda index():

liczby = [26, 4, 27, 5, 20, 24, 20, 23]

indeks = liczby.index(20)
print(indeks)

# 4

# Sytuacja, w której wyświetlamy indeks elementu, którego nie ma
indeks = liczby.index(2024)
print(indeks)

# ERROR!
# Traceback (most recent call last):
#   File "<main.py>", line 9, in <module>
# ValueError: 2024 is not in list

Metoda count():

liczby = [26, 4, 27, 5, 20, 24, 20, 23]

licznik = liczby.count(20)
print(licznik)

# 2

# Sytuacja, w której obliczamy liczbę wystąpień elementu, którego nie ma
licznik = liczby.count(2024)
print(licznik)

# 0

Możemy sprawdzić również długość listy, czyli liczbę jej elementów. Wykorzystujemy do tego funkcję wbudowaną len():

liczby = [26, 4, 27, 5, 20, 24, 20, 23]
dlugosc = len(liczby)
print(dlugosc)

# 8

Inne operacje, które możemy wykonać, to wypisanie największego oraz najmniejszego elementu listy:

liczby = [26, 4, 27, 5, 20, 24, 20, 23]

# Wypisanie największego elementu listy
najwiekszy = max(liczby)
print(najwiekszy)
# 27

# Wypisanie najmniejszego elementu listy
najmniejszy = min(liczby)
print(najmniejszy)
# 4

Za pomocą listy implementujemy strukturę nazywaną tablicą. W przeciwieństwie do listy tablica przechowuje tylko jeden typ danych.

Przykład 4

Różnica między listą a tablicą:

# Lista przechowująca dane tego samego typu – tablica
liczby = [26, 4, 27, 5, 20, 24, 20, 23]

# Lista przechowująca dane różnego typu
dane = ["kot", "pies", 7, 19.6, True]

Notatnik

RdTChnwqeAOxs

Prezentacja multimedialna

RCDfp1qZtExq5

Program obliczający średnią ocen

1. Pobieranie nazwy przedmiotu

2. Sprawdzenie, czy przedmiot jest w liście przedmiotów

3. Dodanie przedmiotu do listy przedmiotów, jeśli go na niej nie ma

4. Pobranie ocen z przedmiotu

5. Obliczenie średniej ocen z przedmiotu

6. Wyświetlenie średniej ocen

Program przerywa działanie, jeśli użytkownik jako ocenę albo nazwę przedmiotu poda wartość 0.

Uwaga! Oceny muszą być liczbami całkowitymi.

RnjnCEM4u271i

Grafika dekoracujna przedstawia stos książek ułożonych jedna na drugiej. — Źródło: Kimberly Farmer, dostępny w internecie: unsplash.com [dostęp 6.03.2024], domena publiczna.

Rdp5Ik9W35t8j

Tworzenie list, w których przechowywane będą oceny oraz przedmioty

przedmioty = []
oceny = []

Rd75DJAZpBAKL

Pętla `while`

Pętla while:

while True:

Kod programu:

przedmioty = []
oceny = []

while True:

R1LLlhr8q1aQt

Pobieranie nazwy przedmiotu

nazwa_przedmiotu = input("Podaj nazwę przedmiotu (lub wpisz 0 aby zakończyć): ")

if nazwa_przedmiotu == '0':
	break

Kod programu:

przedmioty = []
oceny = []

while True:
	nazwa_przedmiotu = input("Podaj nazwę przedmiotu (lub wpisz 0 aby zakończyć): ")
    
    if nazwa_przedmiotu == '0':
        break

RmjaR3gfQnbEW

Sprawdzenie, czy przedmiot jest w liście

1,1,1

Sposób 1

czy_jest_w_liscie = False
for przedmiot in przedmioty:
    if przedmiot == nazwa_przedmiotu:
        czy_jest_w_liscie = True
        break

Sposób 2

czy_jest_w_liscie_2 = nazwa_przedmiotu in przedmioty

Sposób 3

czy_jest_w_liscie_3 = przedmioty.find(nazwa_przedmiotu) != -1

Kod programu:

przedmioty = []
oceny = []

while True:
	nazwa_przedmiotu = input("Podaj nazwę przedmiotu (lub wpisz 0 aby zakończyć): ")
    
    if nazwa_przedmiotu == '0':
        break
        
    czy_jest_w_liscie = False
    for przedmiot in przedmioty:
        if przedmiot == nazwa_przedmiotu:
            czy_jest_w_liscie = True
            break

R9vwBin5F6alF

Wyświetlenie komunikatu informującego o tym, czy nazwa przedmiotu jest w liście i ewentualne dodawanie przedmiotu do listy

if czy_jest_w_liscie == True:
    print("Nazwa przedmiotu jest już w liście.")
else:
    print("Dodajemy przedmiot", nazwa_przedmiotu, "do listy.")
    przedmioty.append(nazwa_przedmiotu)

Kod programu:

przedmioty = []
oceny = []

while True:
	nazwa_przedmiotu = input("Podaj nazwę przedmiotu (lub wpisz 0 aby zakończyć): ")
    
    if nazwa_przedmiotu == '0':
        break
        
    czy_jest_w_liscie = False
    for przedmiot in przedmioty:
        if przedmiot == nazwa_przedmiotu:
            czy_jest_w_liscie = True
            break	   
            
    if czy_jest_w_liscie == True:
        print("Nazwa przedmiotu jest już w liście.")
    else:
        print("Dodajemy przedmiot", nazwa_przedmiotu, "do listy.")
        przedmioty.append(nazwa_przedmiotu)

R113S9oxkGyad

Pobieranie ocen

while True:
    ocena = int(input("Podaj ocenę (albo wpisz 0 aby zakończyć): "))
    if ocena == 0:
        break
    oceny.append(ocena)

Kod programu:

przedmioty = []
oceny = []

while True:
	nazwa_przedmiotu = input("Podaj nazwę przedmiotu (lub wpisz 0 aby zakończyć): ")
    
    if nazwa_przedmiotu == '0':
        break
        
    czy_jest_w_liscie = False
    for przedmiot in przedmioty:
        if przedmiot == nazwa_przedmiotu:
            czy_jest_w_liscie = True
            break	   
            
    if czy_jest_w_liscie == True:
        print("Nazwa przedmiotu jest już w liście.")
    else:
        print("Dodajemy przedmiot", nazwa_przedmiotu, "do listy.")
        przedmioty.append(nazwa_przedmiotu)      
        
	while True:
        ocena = int(input("Podaj ocenę (albo wpisz 0 aby zakończyć): "))
        if ocena == 0:
            break
        oceny.append(ocena)

R1aorI2sJjKsU

Obliczenie średniej ocen

1,1

Sposób 1

suma_ocen = 0
liczba_ocen = len(oceny)
for ocena in oceny:
    suma_ocen += ocena
srednia_ocen_ = suma_ocen / liczba_ocen

Sposób 2

srednia_ocen_2 = sum(oceny) / len(oceny)

Kod programu:

Linia 1. przedmioty znak równości otwórz nawias kwadratowy zamknij nawias kwadratowy. Linia 2. oceny znak równości otwórz nawias kwadratowy zamknij nawias kwadratowy. Linia 4. while True dwukropek. Linia 5. nazwa podkreślnik przedmiotu znak równości input otwórz nawias okrągły cudzysłów Podaj nazwę przedmiotu otwórz nawias okrągły lub wpisz 0 aby zakończyć zamknij nawias okrągły dwukropek cudzysłów zamknij nawias okrągły. Linia 7. if nazwa podkreślnik przedmiotu znak równości znak równości apostrof 0 apostrof dwukropek. Linia 8. break. Linia 10. czy podkreślnik jest podkreślnik w podkreślnik liscie znak równości False. Linia 11. for przedmiot in przedmioty dwukropek. Linia 12. if przedmiot znak równości znak równości nazwa podkreślnik przedmiotu dwukropek. Linia 13. czy podkreślnik jest podkreślnik w podkreślnik liscie znak równości True. Linia 14. break. Linia 16. if czy podkreślnik jest podkreślnik w podkreślnik liscie znak równości znak równości True dwukropek. Linia 17. print otwórz nawias okrągły cudzysłów Nazwa przedmiotu jest już w liście kropka cudzysłów zamknij nawias okrągły. Linia 18. else dwukropek. Linia 19. print otwórz nawias okrągły cudzysłów Dodajemy przedmiot cudzysłów przecinek nazwa podkreślnik przedmiotu przecinek cudzysłów do listy kropka cudzysłów zamknij nawias okrągły. Linia 20. przedmioty kropka append otwórz nawias okrągły nazwa podkreślnik przedmiotu zamknij nawias okrągły. Linia 22. while True dwukropek. Linia 23. ocena znak równości int otwórz nawias okrągły input otwórz nawias okrągły cudzysłów Podaj ocenę otwórz nawias okrągły albo wpisz 0 aby zakończyć zamknij nawias okrągły dwukropek cudzysłów zamknij nawias okrągły zamknij nawias okrągły. Linia 24. if ocena znak równości znak równości 0 dwukropek. Linia 25. break. Linia 26. oceny kropka append otwórz nawias okrągły ocena zamknij nawias okrągły. Linia 28. suma podkreślnik ocen znak równości 0. Linia 29. liczba podkreślnik ocen znak równości len otwórz nawias okrągły oceny zamknij nawias okrągły. Linia 30. for ocena in oceny dwukropek. Linia 31. suma podkreślnik ocen plus znak równości ocena. Linia 32. srednia podkreślnik ocen podkreślnik znak równości suma podkreślnik ocen prawy ukośnik liczba podkreślnik ocen.

przedmioty = []
oceny = []

while True:
	nazwa_przedmiotu = input("Podaj nazwę przedmiotu (lub wpisz 0 aby zakończyć): ")
    
    if nazwa_przedmiotu == '0':
        break
        
    czy_jest_w_liscie = False
    for przedmiot in przedmioty:
        if przedmiot == nazwa_przedmiotu:
            czy_jest_w_liscie = True
            break	   
            
    if czy_jest_w_liscie == True:
        print("Nazwa przedmiotu jest już w liście.")
    else:
        print("Dodajemy przedmiot", nazwa_przedmiotu, "do listy.")
        przedmioty.append(nazwa_przedmiotu)      
        
	while True:
        ocena = int(input("Podaj ocenę (albo wpisz 0 aby zakończyć): "))
        if ocena == 0:
            break
        oceny.append(ocena)    
        
    suma_ocen = 0
    liczba_ocen = len(oceny)
    for ocena in oceny:
        suma_ocen += ocena
    srednia_ocen_ = suma_ocen / liczba_ocen

R1FbAfmMB4ESQ

Wyświetlenie średniej ocen z przedmiotu

print("Średnia ocen z przedmiotu ", nazwa_przedmiotu, "wynosi ", srednia_ocen)

Kod programu:

przedmioty = []
oceny = []

while True:
	nazwa_przedmiotu = input("Podaj nazwę przedmiotu (lub wpisz 0 aby zakończyć): ")
    
    if nazwa_przedmiotu == '0':
        break
        
    czy_jest_w_liscie = False
    for przedmiot in przedmioty:
        if przedmiot == nazwa_przedmiotu:
            czy_jest_w_liscie = True
            break	   
            
    if czy_jest_w_liscie == True:
        print("Nazwa przedmiotu jest już w liście.")
    else:
        print("Dodajemy przedmiot", nazwa_przedmiotu, "do listy.")
        przedmioty.append(nazwa_przedmiotu)      
        
	while True:
        ocena = int(input("Podaj ocenę (albo wpisz 0 aby zakończyć): "))
        if ocena == 0:
            break
        oceny.append(ocena)    
        
    suma_ocen = 0
    liczba_ocen = len(oceny)
    for ocena in oceny:
        suma_ocen += ocena
	srednia_ocen_ = suma_ocen / liczba_ocen       
    
	print("Średnia ocen z przedmiotu ", nazwa_przedmiotu, "wynosi ", srednia_ocen)

R1MY0wCjq8i2i

Wyzerowanie wartości listy

oceny = []

Kod programu:

przedmioty = []
oceny = []

while True:
	nazwa_przedmiotu = input("Podaj nazwę przedmiotu (lub wpisz 0 aby zakończyć): ")
    
    if nazwa_przedmiotu == '0':
        break
        
    czy_jest_w_liscie = False
    for przedmiot in przedmioty:
        if przedmiot == nazwa_przedmiotu:
            czy_jest_w_liscie = True
            break	   
            
    if czy_jest_w_liscie == True:
        print("Nazwa przedmiotu jest już w liście.")
    else:
        print("Dodajemy przedmiot", nazwa_przedmiotu, "do listy.")
        przedmioty.append(nazwa_przedmiotu)      
        
	while True:
        ocena = int(input("Podaj ocenę (albo wpisz 0 aby zakończyć): "))
        if ocena == 0:
            break
        oceny.append(ocena)    
        
    suma_ocen = 0
    liczba_ocen = len(oceny)
    for ocena in oceny:
        suma_ocen += ocena
	srednia_ocen_ = suma_ocen / liczba_ocen       
    
	print("Średnia ocen z przedmiotu ", nazwa_przedmiotu, "wynosi ", srednia_ocen)
    
    oceny = []

R10TuPtsl2eOr

Przykładowy wynik działania programu bez wyzerowania listy:

Podaj nazwę przedmiotu (lub wpisz 0 aby zakończyć): matematyka
Podaj ocenę (lub wpisz 0 aby zakończyć): 1
Podaj ocenę (lub wpisz 0 aby zakończyć): 2
Podaj ocenę (lub wpisz 0 aby zakończyć): 3
Podaj ocenę (lub wpisz 0 aby zakończyć): 0
Średnia ocen z przedmiotu  matematyka wynosi  2.0
Podaj nazwę przedmiotu (lub wpisz 0 aby zakończyć): historia
Podaj ocenę (lub wpisz 0 aby zakończyć): 6
Podaj ocenę (lub wpisz 0 aby zakończyć): 6
Podaj ocenę (lub wpisz 0 aby zakończyć): 6
Podaj ocenę (lub wpisz 0 aby zakończyć): 0
Średnia ocen z przedmiotu  historia wynosi  4.0
Podaj nazwę przedmiotu (lub wpisz 0 aby zakończyć): 0

Przykładowy wynik działania programu z wyzerowaniem listy:

Podaj nazwę przedmiotu (lub wpisz 0 aby zakończyć): matematyka
Podaj ocenę (lub wpisz 0 aby zakończyć): 1
Podaj ocenę (lub wpisz 0 aby zakończyć): 2
Podaj ocenę (lub wpisz 0 aby zakończyć): 3
Podaj ocenę (lub wpisz 0 aby zakończyć): 0
Średnia ocen z przedmiotu  matematyka wynosi  2.0
Podaj nazwę przedmiotu (lub wpisz 0 aby zakończyć): historia
Podaj ocenę (lub wpisz 0 aby zakończyć): 6
Podaj ocenę (lub wpisz 0 aby zakończyć): 6
Podaj ocenę (lub wpisz 0 aby zakończyć): 6
Podaj ocenę (lub wpisz 0 aby zakończyć): 0
Średnia ocen z przedmiotu  historia wynosi  6.0
Podaj nazwę przedmiotu (lub wpisz 0 aby zakończyć): 0

R1AWahBfJHDMo

Kompletny kod programu

przedmioty = []
oceny = []

while True:
	nazwa_przedmiotu = input("Podaj nazwę przedmiotu (lub wpisz 0 aby zakończyć): ")
    
    if nazwa_przedmiotu == '0':
        break
        
    czy_jest_w_liscie = False
    for przedmiot in przedmioty:
        if przedmiot == nazwa_przedmiotu:
            czy_jest_w_liscie = True
            break	   
            
    if czy_jest_w_liscie == True:
        print("Nazwa przedmiotu jest już w liście.")
    else:
        print("Dodajemy przedmiot", nazwa_przedmiotu, "do listy.")
        przedmioty.append(nazwa_przedmiotu)      
        
	while True:
        ocena = int(input("Podaj ocenę (albo wpisz 0 aby zakończyć): "))
        if ocena == 0:
            break
        oceny.append(ocena)    
        
    suma_ocen = 0
    liczba_ocen = len(oceny)
    for ocena in oceny:
        suma_ocen += ocena
	srednia_ocen_ = suma_ocen / liczba_ocen       
    
	print("Średnia ocen z przedmiotu ", nazwa_przedmiotu, "wynosi ", srednia_ocen)
    
    oceny = []

Polecenie 1

RU4FtoqsOiS6f

Polecenie 2

R1GCvmrjILga7

Polecenie 3

R1GM3nvfJW0vy

Zestaw ćwiczeń interaktywnych

Pokaż ćwiczenia:

RZPbImSQloOFD

Ćwiczenie 1

Wskaż, za pomocą której instrukcji poprawnie przypiszemy wartość Leon do elementu tablicy koty o indeksie 1.

RGldVk31H1JPN1

Ćwiczenie 2

Połącz w pary odpowiednie opisy z nazwami funkcji. min() Możliwe odpowiedzi: 1. zwraca element o największej wartości, 2. zwraca ilość elementów listy (a więc jej długość), 3. zwraca element o najmniejszej wartości max() Możliwe odpowiedzi: 1. zwraca element o największej wartości, 2. zwraca ilość elementów listy (a więc jej długość), 3. zwraca element o najmniejszej wartości len() Możliwe odpowiedzi: 1. zwraca element o największej wartości, 2. zwraca ilość elementów listy (a więc jej długość), 3. zwraca element o najmniejszej wartości

Źródło: Adam Jurkiewicz, licencja: CC BY 3.0.

R38pbXIvzCaRi

Ćwiczenie 3

Wskaż element tablicy koty o indeksie 2.

ROXLMhunr5DYA2

Ćwiczenie 4

Źródło: Adam Jurkiewicz, licencja: CC BY 3.0.

R1Edhher3uSvR2

Ćwiczenie 5

Źródło: Adam Jurkiewicz, licencja: CC BY 3.0.

RarEmjrSI3tEJ2

Ćwiczenie 6

Źródło: Adam Jurkiewicz, licencja: CC BY 3.0.

211

Ćwiczenie 7

Dana jest lista, w której przechowywane są wybrane małe litery alfabetu. Uzupełnij kod funkcji, której zadaniem jest obliczenie, ile z tych liter to samogłoski.

Specyfikacja problemu:

Dane wejściowe:

lista – lista małych liter alfabetu do sprawdzenia

Wyniki:

Liczba samogłosek w liście.

Przykłady:

ile_samoglosek(["a", "x", "g", "e"])
# 2

ile_samoglosek(["a", "o", "i", "e"])
# 4

ile_samoglosek(["p", "x", "g", "c"])
# 0

Polecenia:

Zdefiniuj funkcję ile_samoglosek(parametr).
Sprawdź, czy funkcja dla danych wejściowych ["a","x","g","e"] zwraca wartość 2.
Sprawdź, czy funkcja dla danych wejściowych ["a","o","i","e"] zwraca wartość 4.
Sprawdź, czy funkcja dla danych wejściowych ["p","x","g","c"] zwraca wartość 0.
Sprawdź, czy funkcja dla dowolnych danych wejściowych zwraca odpowiednie dane wyjściowe.

Polecenia wykonaj w testerce.

R7D1kLMbN85XO1

Ważne!

Odpowiedzi mogą w niewielkim stopniu różnić się od napisanego przez ciebie kodu, zależnie od kolejności definiowania zmiennych i przypisywania.

Krok pierwszy:

samogloski = "aąeęioóuy"
ile_sam = 0

return ile_sam

Krok drugi:

for element in lista:
    if element in samogloski:
        ile_sam = 1 + ile_sam

Krok trzeci:

def ile_samoglosek(lista):
    samogloski = "aąeęioóuy"
    ile_sam = 0
    for element in lista:
        if element in samogloski:
            ile_sam += 1

    return ile_sam

print(ile_samoglosek(["a", "x", "g", "e"]))
print(ile_samoglosek(["a", "i", "o", "e"]))
print(ile_samoglosek(["p", "x", "g", "c"]))

311

Ćwiczenie 8

Napisz program, który podzieli daną listę liczb naturalnych na dwie listy. Pierwsza powinna zawierać liczby parzyste, druga powinna zawierać liczby nieparzyste. Program powinien wyświetlić listę zawierającą więcej elementów albo listę z jednym elementem o wartości [0], jeśli wynikiem podziału są listy o jednakowej długości.

Specyfikacja problemu:

Dane wejściowe:

lista_liczb_naturalnych – lista zawierająca liczby naturalne należące do przedziału <1; 99>

Wyniki:

Program wyświetla dłuższą z powstałych list albo jednoelementową listę, która składa się z liczby 0.

Przykłady:

dziel_lista([43, 82, 60, 14, 4, 31])
# [82, 60, 14, 4]

dziel_lista([35, 79, 47, 31, 81, 76, 53, 55, 86, 66, 48, 27, 68, 75, 25])
# [35, 79, 47, 31, 81, 53, 55, 27, 75, 25]

dziel_lista([43, 82, 60, 13, 4, 31])
# [0]

dziel_lista([45, 36, 11, 11, 71, 79, 33, 11, 86, 10, 47])
# [45, 11, 11, 71, 79, 33, 11, 47]

Wykonaj kolejne polecenia:

Zdefiniuj funkcję dziel_lista(parametr), która zwróci (słowo kluczowe return) listę zgodnie ze specyfikacją wyników.
Sprawdź, czy funkcja dla danych wejściowych [43,82,60,14,4,31] zwraca [82,60,14,4].
Sprawdź, czy funkcja dla danych wejściowych [35,79,47,31,81,76,53,55,86,66,48,27,68,75,25] zwraca [35,79,47,31,81,53,55,27,75,25].
Sprawdź, czy funkcja dla danych wejściowych [43,82,60,13,4,31] zwraca [0].
Sprawdź, czy funkcja dla danych wejściowych [[45, 36, 11, 11, 71, 79, 33, 11, 86, 10, 47] zwraca [45,11,11,71,79,33,11,47].
Sprawdź, czy funkcja dla dowolnych danych wejściowych zwraca odpowiednie dane wyjściowe.

Polecenia wykonaj w testerce.

R1ZeVBbwnk5mI

Ważne!

Odpowiedzi mogą w niewielkim stopniu różnić się od napisanego przez ciebie kodu, zależnie od kolejności definiowania zmiennych i przypisywania.

Krok pierwszy:

parzyste = []
nieparzyste = []

 for element in lista:
    pass

Krok drugi:

if element % 2 == 0:
     parzyste.append(element)
else:
     nieparzyste.append(element)

Krok trzeci:

dl_parzyste = len(parzyste)
dl_nieparzyste = len(nieparzyste)

if dl_parzyste == dl_nieparzyste:
       return [0]

Krok czwarty:

if dl_parzyste > dl_nieparzyste:
      return parzyste
else:
      return nieparzyste

Gotowy kod:

Linia 1. def dziel podkreślnik lista otwórz nawias okrągły lista zamknij nawias okrągły dwukropek. Linia 2. parzyste znak równości otwórz nawias kwadratowy zamknij nawias kwadratowy. Linia 3. nieparzyste znak równości otwórz nawias kwadratowy zamknij nawias kwadratowy. Linia 4. for element in lista dwukropek. Linia 5. if element procent 2 znak równości znak równości 0 dwukropek. Linia 6. parzyste kropka append otwórz nawias okrągły element zamknij nawias okrągły. Linia 7. else dwukropek. Linia 8. nieparzyste kropka append otwórz nawias okrągły element zamknij nawias okrągły. Linia 9. dl podkreślnik parzyste znak równości len otwórz nawias okrągły parzyste zamknij nawias okrągły. Linia 10. dl podkreślnik nieparzyste znak równości len otwórz nawias okrągły nieparzyste zamknij nawias okrągły. Linia 12. if dl podkreślnik parzyste znak równości znak równości dl podkreślnik nieparzyste dwukropek. Linia 13. return otwórz nawias kwadratowy 0 zamknij nawias kwadratowy. Linia 15. if dl podkreślnik parzyste zamknij nawias ostrokątny dl podkreślnik nieparzyste dwukropek. Linia 16. return parzyste. Linia 17. else dwukropek. Linia 18. return nieparzyste. Linia 20. print otwórz nawias okrągły dziel podkreślnik lista otwórz nawias okrągły otwórz nawias kwadratowy 43 przecinek 82 przecinek 60 przecinek 14 przecinek 4 przecinek 31 zamknij nawias kwadratowy zamknij nawias okrągły zamknij nawias okrągły. Linia 21. print otwórz nawias okrągły dziel podkreślnik lista otwórz nawias okrągły otwórz nawias kwadratowy 35 przecinek 79 przecinek 47 przecinek 31 przecinek 81 przecinek 76 przecinek 53 przecinek 55 przecinek 86 przecinek 66 przecinek 48 przecinek 27 przecinek 68 przecinek 75 przecinek 25 zamknij nawias kwadratowy zamknij nawias okrągły zamknij nawias okrągły. Linia 22. print otwórz nawias okrągły dziel podkreślnik lista otwórz nawias okrągły otwórz nawias kwadratowy 43 przecinek 82 przecinek 60 przecinek 13 przecinek 4 przecinek 31 zamknij nawias kwadratowy zamknij nawias okrągły zamknij nawias okrągły. Linia 23. print otwórz nawias okrągły dziel podkreślnik lista otwórz nawias okrągły otwórz nawias kwadratowy 45 przecinek 36 przecinek 11 przecinek 11 przecinek 71 przecinek 79 przecinek 33 przecinek 11 przecinek 86 przecinek 10 przecinek 47 zamknij nawias kwadratowy zamknij nawias okrągły zamknij nawias okrągły.

def dziel_lista(lista):
    parzyste = []
    nieparzyste = []
    for element in lista:
        if element % 2 == 0:
            parzyste.append(element)
        else:
            nieparzyste.append(element)
    dl_parzyste = len(parzyste)
    dl_nieparzyste = len(nieparzyste)

    if dl_parzyste == dl_nieparzyste:
        return [0]

    if dl_parzyste > dl_nieparzyste:
        return parzyste
    else:
        return nieparzyste

print(dziel_lista([43, 82, 60, 14, 4, 31]))
print(dziel_lista([35, 79, 47, 31, 81, 76, 53, 55, 86, 66, 48, 27, 68, 75, 25]))
print(dziel_lista([43, 82, 60, 13, 4, 31]))
print(dziel_lista([45, 36, 11, 11, 71, 79, 33, 11, 86, 10, 47]))

Alternatywnie możemy wykorzystać instrukcję elif:

Linia 1. def dziel podkreślnik lista otwórz nawias okrągły lista zamknij nawias okrągły dwukropek. Linia 2. parzyste znak równości otwórz nawias kwadratowy zamknij nawias kwadratowy. Linia 3. nieparzyste znak równości otwórz nawias kwadratowy zamknij nawias kwadratowy. Linia 4. for element in lista dwukropek. Linia 5. if element procent 2 znak równości znak równości 0 dwukropek. Linia 6. parzyste kropka append otwórz nawias okrągły element zamknij nawias okrągły. Linia 7. else dwukropek. Linia 8. nieparzyste kropka append otwórz nawias okrągły element zamknij nawias okrągły. Linia 9. dl podkreślnik parzyste znak równości len otwórz nawias okrągły parzyste zamknij nawias okrągły. Linia 10. dl podkreślnik nieparzyste znak równości len otwórz nawias okrągły nieparzyste zamknij nawias okrągły. Linia 11. if dl podkreślnik parzyste znak równości znak równości dl podkreślnik nieparzyste dwukropek. Linia 12. return otwórz nawias kwadratowy 0 zamknij nawias kwadratowy. Linia 13. elif dl podkreślnik parzyste zamknij nawias ostrokątny dl podkreślnik nieparzyste dwukropek. Linia 14. return parzyste. Linia 15. else dwukropek. Linia 16. return nieparzyste. Linia 18. print otwórz nawias okrągły dziel podkreślnik lista otwórz nawias okrągły otwórz nawias kwadratowy 43 przecinek 82 przecinek 60 przecinek 14 przecinek 4 przecinek 31 zamknij nawias kwadratowy zamknij nawias okrągły zamknij nawias okrągły. Linia 19. print otwórz nawias okrągły dziel podkreślnik lista otwórz nawias okrągły otwórz nawias kwadratowy 35 przecinek 79 przecinek 47 przecinek 31 przecinek 81 przecinek 76 przecinek 53 przecinek 55 przecinek 86 przecinek 66 przecinek 48 przecinek 27 przecinek 68 przecinek 75 przecinek 25 zamknij nawias kwadratowy zamknij nawias okrągły zamknij nawias okrągły. Linia 20. print otwórz nawias okrągły dziel podkreślnik lista otwórz nawias okrągły otwórz nawias kwadratowy 43 przecinek 82 przecinek 60 przecinek 13 przecinek 4 przecinek 31 zamknij nawias kwadratowy zamknij nawias okrągły zamknij nawias okrągły. Linia 21. print otwórz nawias okrągły dziel podkreślnik lista otwórz nawias okrągły otwórz nawias kwadratowy 45 przecinek 36 przecinek 11 przecinek 11 przecinek 71 przecinek 79 przecinek 33 przecinek 11 przecinek 86 przecinek 10 przecinek 47 zamknij nawias kwadratowy zamknij nawias okrągły zamknij nawias okrągły.

def dziel_lista(lista):
    parzyste = []
    nieparzyste = []
    for element in lista:
        if element % 2 == 0:
            parzyste.append(element)
        else:
            nieparzyste.append(element)
    dl_parzyste = len(parzyste)
    dl_nieparzyste = len(nieparzyste)
    if dl_parzyste == dl_nieparzyste:
        return [0]
    elif dl_parzyste > dl_nieparzyste:
        return parzyste
    else:
        return nieparzyste

print(dziel_lista([43, 82, 60, 14, 4, 31]))
print(dziel_lista([35, 79, 47, 31, 81, 76, 53, 55, 86, 66, 48, 27, 68, 75, 25]))
print(dziel_lista([43, 82, 60, 13, 4, 31]))
print(dziel_lista([45, 36, 11, 11, 71, 79, 33, 11, 86, 10, 47]))

Słownik

blok kodu

wydzielona grupa instrukcji, przyporządkowana do nadrzędnego elementu

funkcja

to wydzielony fragment kodu programu, który posiada pewną funkcjonalność i logiczną całość; pozwala na zwiększenie przejrzystości kodu i jego wielokrotne użycie

IDLE

z ang. Integrated Development and Learning Environment; środowisko do zapisywania i uruchamiania programów napisanych w języku Python; wykorzystuje się je do nauki programowania

lista

sekwencyjny typ danych, w którym można przechowywać elementy różnych typów; zachowuje kolejność wprowadzania danych

pętla warunkowa

pętla z warunkiem logicznym, który określa, jak długo będzie działać odpowiadający jej blok instrukcji

tryb interaktywny (REPL)

Pętla – Czytaj – Wykonaj – Wyświetlaj (REPL, ang. Read Eval Print Loop), to interaktywne środowisko programistyczne, które przyjmuje proste polecenia użytkownika, wykonuje je, zwraca wynik oraz wraca do początku pętli. Jest to podstawowy sposób działania środowiska IDLE.

standardowe moduły

język Python ma wiele dodatkowych funkcjonalności zwanych modułami; standardowe moduły to te, które są instalowane razem z językiem

tablica

struktura przechowująca dane tego samego typu; w języku Python implementowana za pomocą listy

Bibliografia

Dokumentacja języka Python, docs.python.org, dostęp 27.02.2024.
Jurkiewicz A., Python 3 – Projekty dla początkujących i pasjonatów, Helion, Gliwice 2021.
Lutz M., Python. Wprowadzenie (wyd. V), Helion, Gliwice 2022.
Łos K., Python dla nastolatków. Projekty graficzne z Python Turtle, Helion, Gliwice 2022.
Sysło M.M., Algorytmy, Helion, Gliwice 2016.

Stosowanie list w języku Python do wprowadzania danych

Notatnik

Prezentacja multimedialna

Program obliczający średnią ocen

Tworzenie list, w których przechowywane będą oceny oraz przedmioty

Pętla while

Pobieranie nazwy przedmiotu

Sprawdzenie, czy przedmiot jest w liście

Sposób 1

Sposób 2

Sposób 3

Wyświetlenie komunikatu informującego o tym, czy nazwa przedmiotu jest w liście i ewentualne dodawanie przedmiotu do listy

Pobieranie ocen

Obliczenie średniej ocen

Sposób 1

Sposób 2

Wyświetlenie średniej ocen z przedmiotu

Wyzerowanie wartości listy

Kompletny kod programu

Zestaw ćwiczeń interaktywnych

Słownik

Bibliografia

Pętla `while`