AIDS i HIV

1. Cele lekcji

Cel ogólny: Dostarczenie informacji o wirusie HIV i chorobie AIDS.

a) Wiadomości

• Uczeń zna pojęcia AIDS i HIV.

• Uczeń zna drogi przekazywania zakażenia.

b) Postawy

• Uczeń toleruje i akceptuje wszystkich ludzi.

2. Metoda i forma pracy

Metoda pracy:

• Łańcuch skojarzeń

• Wykład

• Burza mózgów

• Zdania niedokończone

Forma pracy:

• Indywidualna

• Zbiorowa

3. Środki dydaktyczne

Materiały plastyczne (arkusze szarego papieru, flamastry)

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Łańcuch skojarzeń:

Uczniowie kolejno wypowiadają skojarzenia z pojęciem AIDS, a następnie zapisują je na arkuszu szarego papieru.

b) Faza realizacyjna

1. Praca indywidualna – karta pracy – Co wiem o AIDS? (załącznik 1).

Nauczyciel rozdaje uczniom kartę pracy – Co wiem o AIDS? Na wykonanie zadania uczniowie mają 10 minut. Po upływie czasu nauczyciel przystępuje do wykładu.

2. Wykład – HIV i AIDS (załącznik 2).

W czasie wykładu uczniowie, na podstawie tego, co mówi nauczyciel, sprawdzają swoje odpowiedzi w karcie pracy.

3. Burza mózgów – Tolerancja.

Nauczyciel dzieli klasę na dwie grupy. Zadaniem pierwszej z grup jest odpowiedzenie na pytanie: Jakie uczucia wzbudzają w nas chorzy na AIDS, a jakie nieuleczalnie chorzy? Druga grupa odpowiada na pytanie: W jaki sposób możemy pomóc chorym na AIDS i nieuleczalnie chorym? Uczniowie zapisuja swoje odpowiedzi na arkuszu szarego papieru. Na wykonanie zadania mają 15 minut. Po upływie czasu liderzy grup prezentują odpowiedzi na forum klasy.

c) Faza podsumowująca

Zdania niedokończone:

Uczniowie kolejno kończą zdania wypowiadane przez nauczyciela:

• Na dzisiejszych zajęciach dowiedziałem (-am) się, że…

• Dzisiaj na zajęciach ważne dla mnie było…

• Na dzisiejszych zajęciach nowe dla mnie było...

• Na dzisiejszych zajęciach najbardziej zainteresowało mnie to, że…

5. Bibliografia

1. Ilustrowany informator o HIV i AIDS. AIDS & TY, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1993.

2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hiv

6. Załączniki

a) Karta pracy ucznia

Załącznik 1

Karta pracy – Co wiem o AIDS?

W odpowiedniej rubryce wstaw znak X. Zadanie wykonaj samodzielnie!

b) Wykład nauczyciela

Załącznik 2

AIDS i HIV

AIDS to zespół nabytego niedoboru (rzadziej upośledzenia) odporności (ang. Acquired Immunodeficiency Syndrome lub Acquired Immune Deficiency Syndrome). To ciężka choroba zakaźna układu immunologicznego (odpornościowego) wywoływana przez ludzki wirus upośledzenia odporności – HIV (ang. human immunodeficiency virus). Występują dwie odmiany wirusa: HIV-1 i HIV-2. Większość spotykanych zakażeń dotyczy wirusa HIV‑1. (W Polsce nie zanotowano ani jednego przypadku HIV‑2). Wirus ten atakuje białe krwinki i niszczy je. Zdrowy organizm wytwarza substancje zwane przeciwciałami, które zwalczają chorobę. Jednakże przeciwciała przeciw wirusowi HIV nie są zdolne do pokonania go. Wirus HIV, niszcząc białe krwinki, uniemożliwia organizmowi wytwarzanie przeciwciał zdolnych do zwalczania innych chorób. HIV atakuje naturalny system obrony organizmu i w większości wypadków niszczy jego zdolność do przeciwstawiania się chorobie. Wirus może doprowadzić do przedwczesnej śmierci. Nie znamy lekarstwa na HIV ani AIDS.

W jaki sposób można zakazić się wirusem?

• Niezabezpieczony stosunek płciowy z osobą będącą nosicielem wirusa HIV, ponieważ dochodzi wówczas do bezpośredniego kontaktu z krwią, spermą lub wydzieliną pochwową tej osoby.

• Wirus może dostać się do organizmu przez błonę śluzową pochwy, odbytu lub członka.

• Można zakazić się podczas transfuzji krwi, jeżeli dawca jest zakażony (chociaż jest to mało prawdopodobne, ponieważ wszyscy dawcy krwi są badani na okoliczność zakażenia wirusem HIV).

• Matka, która jest nosicielką wirusa, może zakazić dziecko przed lub w czasie porodu oraz podczas karmienia piersią.

• Wspólne z narkomanem użycie igieł, strzykawek i innych przyborów (np. szczoteczka do zębów, pilnik do paznokci), na których może pozostać krew.

Nie można się zakazić przez:

• ukąszenie owada,

• od psów, kotów i innych zwierząt,

• nie stwierdzono, by ktokolwiek zaraził się przez łzy czy ślinę,

• podanie ręki,

• zwyczajny pocałunek,

• deskę klozetową,

• wspólne używanie filiżanek, nakryć i naczyń stołowych, serwetek,

• wspólne używanie bielizny pościelowej,

• wspólne mieszkanie z nosicielem wirusa HIV,

• wspólną prace,

• wspólne spożywanie posiłków,

• wspólne jadanie w restauracji,

• kasłanie i kichanie,

• oddając krew,

• podczas masażu, pocałunku,

• jeżeli użyje się nowych lub właściwie sterylizowanych igieł do przekłucia uszu lub tatuażu,

• jeżeli użyje się nowych lub prawidłowo sterylizowanych igieł do akupunktury i innych zabiegów.

Stadia rozwoju zakażenia wirusem HIV: 50% nosicieli wirusa HIV zachoruje na AIDS w czasie 10 lat od zarażenia, a dalsze 25% zachoruje później. Nie ma lekarstwa na AIDS, ale istnieją środki opóźniające wystąpienie choroby, które pomagają przedłużyć życie. Rozwój infekcji HIV przebiega w 4 stadiach:

• I stadium – Wirus HIV dostaje się do organizmu i pozostaje niewykrywalny. W tym stadium jest się zdrowym, ale można zakazić wirusem inną osobę.

• II stadium – Test krwi może wykazać, że w organizmie pojawiły się przeciwciała. Można być zdrowym przez długi czas po zakażeniu – 10 lat lub więcej – ale przez cały ten czas, znajdującego się w organizmie wirusa można przekazać dalej.

• III stadium – Mogą się pojawić wczesne symptomy. Wśród nich: utrata wagi ciała, długotrwała gorączka, intensywne pocenie się w nocy, wysypka na skórze i długotrwała biegunka. W każdym stadium po infekcji wirusem HIV istnieje prawdopodobieństwo, że zakazi się inną osobę przez akt seksualny beż użycia prezerwatywy, wspólne używanie igieł lub strzykawek – nawet wówczas, gdy nie ma się żadnych symptomów AIDS.

• IV stadium – W efekcie osłabienia systemu obronnego organizm narażony jest na poważne choroby. Najczęstszymi są – zapalenie płuc, różne infekcje, nowotwory, uszkodzenia mózgu. W tym stadium mówimy o AIDS. Pomiędzy rzutami choroby człowiek będzie się czuł dobrze, przynajmniej w początkowym okresie.

Reakcje na HIV i AIDS są osobnicze. Jest ich prawdopodobnie tyle, ilu jest ludzi dotkniętych infekcją. Niektórzy ludzie mogą niestety bardzo szybko umrzeć na AIDS.

Objawy choroby AIDS:

• Fizyczne objawy: radykalny spadek wagi ciała, zmiana wyglądu, osłabienie.

• Emocjonalne objawy: silny stres i niepokój, obawa o przebieg choroby, poczucie bezsilności i brak opanowania, niepewność tego, co się zdarzy, doświadczanie zmian osobowości, zagubienie, depresja, gniew, strach, utrata pamięci, poczucie winy z powodu choroby.

• Społeczne objawy: zależność od innych, poczucie odrzucenia i izolacji spowodowane strachem i uprzedzeniami innych.

• Życiowe problemy ludzi chorych na AIDS: utrata pracy, kłopoty mieszkaniowe, trudności z uzyskaniem nowego ubezpieczenia.

Dlaczego tak trudno wyprodukować szczepionkę zapobiegającą infekcji wirusem HIV?

Do dzisiaj nie ma szczepionki zapobiegającej zakażeniu wirusem HIV. Wyprodukowanie efektywnej szczepionki jest utrudnione z powodu zdolności wirusa do tworzenia nowych odmian. Gdyby udało się wyprodukować szczepionkę, dużo czasu mogłoby zabrać udowodnienie, że jest ona dostatecznie bezpieczna, by jej użyć.

7. Czas trwania lekcji

2 x 45 minut

8. Uwagi do scenariusza

Scenariusz lekcji godziny wychowawczej jest przeznaczony dla klasy trzeciej gimnazjum.

Ilustrowany informator o HIV i AIDS. AIDS & TY, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1993. Jest to broszura, nie ma autora, przełożył Piotr Bielawski.