Badanie właściwości związków chemicznych
SCENARIUSZ ZAJĘĆ „Badanie właściwości związków chemicznych”
Chemia, III etap edukacyjny
Temat: Badanie właściwości zwiazków chemicznych.
Treści kształcenia
Podstawa programowa: Punkt (2.11) [uczeń] porównuje właściwości związków kowalencyjnych i jonowych (stan skupienia, rozpuszczalność w wodzie, temperatury topnienia i wrzenia);
Cele zoperacjonalizowane
UCZEŃ: | wie, czym się różni atom od cząsteczki oraz zna rolę elektronów walencyjnych w tworzeniu cząsteczki |
wie, co to są związki jonowe, związki kowalencyjne (atomowe) oraz kowalencyjne spolaryzowane | |
wie, co to jest wiązanie jonowe, wiązanie kowalencyjne oraz kowalencyjne spolaryzowane | |
potrafi wyjaśnić jak powstaje wiązanie jonowe, wiązanie kowalencyjne oraz kowalencyjne spolaryzowane | |
podaje przykłady związków jonowych, kowalencyjnych oraz kowalencyjnych spolaryzowanych | |
podaje właściwości chemiczne związków jonowych, związków kowalencyjnych (atomowych) | |
definiuje pojęcia: jon, kation, anion, dipol |
Nabywane umiejętności
UCZEŃ: | rysuje wiązania jonowe, kowalencyjne oraz kowalencyjne spolaryzowane |
potrafi przedstawić mechanizm tworzenia się wiązania jonowego, kowalencyjnego oraz kowalencyjnego spolaryzowanego między atomami | |
pisze wzory elektronowe, kreskowe i sumaryczne | |
buduje modele cząsteczek |
Kompetencje kluczowe
Kompetencje naukowe
Porozumiewanie się w języku ojczystym
Umiejętność uczenia się
Umiejętność pracy indywidualnej oraz w parach
Etapy lekcji
Wstęp:
Nauczyciel podaje temat lekcji. Sprawdza wiadomości uczniów dotyczące atomu (budowa atomu, definicje protonu, neutronu, elektronu, elektronów walencyjnych, powłok elektronowych).
Uczniowie zastanawiają się, czym się różni atom od cząsteczki.
Przebieg zajęć:
Nauczyciel wprowadza pojęcia: jonu, kationu oraz anionu, które uczniowie zapisują w zeszycie.
Uczniowie w trakcie burzy mózgów próbują zdefiniować pojęcie wiązania jonowego. Nauczyciel tłumaczy przy pomocy tablicy szkolnej, jaki jest mechanizm powstawania wiązania jonowego między atomami. Uczniowie zapisują notatki w zeszycie.
W trakcie rozmowy kierowanej uczniowie podają właściwości chemiczne związków jonowych. Nauczyciel podsumowuje wiadomości o wiązaniach i związkach jonowych używając prezentacji multimedialnej „Związki jonowe”.
W kolejnej części lekcji uczniowie zastanawiają się nad definicją wiązania kowalencyjnego (atomowego). Nauczyciel wskazuje ucznia, który z pomocą podręcznika, encyklopedii lub Internetu tłumaczy klasie mechanizm powstania takiego wiązania. Nauczyciel podsumowuje jego wypowiedź. Uczniowie zapisują schemat powstania wiązania w zeszycie. W trakcie burzy mózgów klasa wymienia właściwości chemiczne związków kowalencyjnych. Podsumowanie wiadomości w formie prezentacji multimedialnej pt. „Związki kowalencyjne”.
Nauczyciel wprowadza pojęcie wiązania kowalencyjnego spolaryzowanego. Tłumaczy na tablicy szkolnej mechanizm powstania tego wiązania. Podaje przykłady związków, w których to wiązanie występuje. W kolejnym etapie nauczyciel prosi uczniów o odszukanie w encyklopedii definicji dipolu. Pojęcie dipolu przedstawiane jest na tablicy szkolnej na przykładzie cząsteczki wody.
Nauczyciel tłumaczy jak się pisze wzory elektronowe, sumaryczne i kreskowe.
Klasa przystępuje do ćwiczenia praktycznego. Nauczyciel dzieli uczniów na zespoły dwuosobowe. Przypomina zasady pracy w grupie. Każdy z zespołów otrzymuje modele kulkowo‑pręcikowe atomu oraz kartę z poleceniem.
Uczniowie wykonują ćwiczenie, następnie nauczyciel ocenia każdą z par.
Instrukcja przeprowadzenia obserwacji
1. Opis teoretyczny omawianego zjawiska:
Budowa i rodzaje wiązań w cząsteczce.
2. Ustalenie celu i obiektu prowadzonych badań:
Celem ćwiczenia jest zapoznanie uczniów z budową cząsteczki oraz wiązań w niej występujących.
3. Sposób przygotowania obserwacji (czas, miejsce itd.):
Ćwiczenie jest prowadzone podczas lekcji chemii w klasie. Nauczyciel przygotowuje dla każdej pary modele kulkowo – pręcikowe atomu. Po wykonaniu zadania nauczyciel podchodzi do każdej z par i ocenia ich pracę.
4. Sposób przeprowadzenia obserwacji:
Uczniowie pracują w parach. Przy pomocy modelu kulkowo – pręcikowego budują cząsteczki następujących związków:
- wody
- chloru
- chlorku sodu (NaCl)
- wodoru
- dwutlenku węgla (IV) (COIndeks dolny 22)
- amoniaku (NHIndeks dolny 33)
Następnie rysują ich schematy modeli w zeszycie.
Podsumowanie:
Nauczyciel podsumowuje najważniejsze wiadomości. Ocenia pracę uczniów. Wyjaśnia pracę domową.
Środki dydaktyczne
Podręcznik, encyklopedia
Komputery połączone z internetem
Układ okresowy pierwiastków
Prezentacja multimedialna „Związki kowalencyjne”
Prezentacja multimedialna „Związki jonowe”
Metody nauczania
Pogadanka
„Burza mózgów”
Rozmowa kierowana
Praca z podręcznikiem, encyklopedią, internetem
Modele kulkowo‑pręcikowe atomów
Ćwiczenia uczniowskie
Formy pracy
Praca indywidualna
Praca w parach
Praca domowa
Narysuj modele następujących cząsteczek:
- azotu
- chlorku potasu
- tlenu
Przy każdym rysunku napisz wzór strukturalny, sumaryczny i kreskowy cząsteczek.
Zadanie dla chętnych
Co to są oddziaływania międzycząsteczkowe? Podaj przykłady.
Lista załączników multimedialnych
Prezentacja multimedialna „Związki kowalencyjne”
Prezentacja multimedialna „Związki jonowe”
