Bez sensu cienia nie ma wypowiedzenia
Zaznacz w wypowiedzeniach należących do dialogu równoważniki zdań - na zielono, zdania pojedyncze - na niebiesko i zdania złożone - na fioletowo.
niebieski fioletowy zielony
Joachim przyszedł ostatni, niosąc pod pachą zwinięty koc.
– A namiot? – zapytał Euzebiusz.
– No, to jest namiot – wyjaśnił Joachim, pokazując nam koc, który był stary, poplamiony i miał mnóstwo dziur.
– }To nie jest prawdziwy namiot! – powiedział Rufus.
– A co? Myślałeś może, że tata pożyczy mi swój nowy namiot? – zapytał Joachim. – Weźmiemy koc i będziemy udawać.
Przekształć równoważniki zdań, oznaczone w poprzednim ćwiczeniu, w zdania pojedyncze. Zapisz je tutaj lub w zeszycie.
Wypowiedzenie to grupa wyrazów połączonych ze sobą znaczeniowo i dopasowanych pod względem formy, które przekazują zrozumiałą informację, np. Sławek mieszka na wsi. Kupię chleb. Tak!
Równoważnik zdania to taki typ wypowiedzenia, który nie zawiera czasownika w formie osobowej, np. Ciężko mi. Za godzinę przed szkołą.
Zdanie to taki typ wypowiedzenia, które zawiera czasownik (bądź czasowniki) w formie osobowej, np. Mama mnie bardzo kocha*.*
Zdanie pojedyncze to zdanie, które zawiera jedno orzeczenie, np. To jest namiot. Spotkamy się przed szkołą.
Zdanie złożone zawiera więcej niż jedno orzeczenie, np. Joachim przyniósł koc, który miał mnóstwo dziur. Marek przyszedł wcześniej, żeby przygotować stoły i krzesła dla gości.
Pamiętaj, że każde wypowiedzenie zaczynamy wielką literą i kończymy kropką, wykrzyknikiem, znakiem zapytania lub wielokropkiem.
Czy wiesz, jak brzmi aforyzm Alberta Einsteina?
- w
- gra
- Bóg
- kości.
- ze
- nie
- światem
Czy wiesz, jak brzmi aforyzm włoskiego pisarza Dantego?
- do
- z
- przychodzi
- człowiekiem.
- drugim
- wraz
- Nadzieja
- człowieka
Czy wiesz, jak brzmi aforyzm Arystofanesa?
- się
- mądry
- wrogów.
- umie
- od
- Człowiek
- uczyć
Czy wiesz, jak brzmi aforyzm Stanisława Jerzego Leca?
- Ziemia
- kropka
- pod
- to
- zapytania.
- znakiem
Czy wiesz, jak brzmi aforyzm Talesa?
- światło
- słońca.
- pożycza
- od
- Księżyc
Zapiszcie sentencje z poprzedniego zadania w zeszycie. Zastanówcie się, jak można je rozumieć. Porozmawiajcie o tym w klasie.
W poprzednim ćwiczeniu znajdź sentencję, która jest równoważnikiem zdania, stworzył ją najmłodszy spośród wymienionych twórców, Polak żyjący w XX wieku. Przekształć ten równoważnik zdania na zdanie pojedyncze lub złożone. Zapisz je tutaj lub w zeszycie.
Zapisz poprawnie poniższe wypowiedzenia. Pamiętaj o wielkiej literze i właściwych znakach interpunkcyjnych
wśródserdecznychprzyjaciółpsyzającazjadły – ..........................................................................................................
jedząpijąlulkipalą – ......................................................
jeśliniechceszmojejzgubykrokodylakupmiluby – ............................................................................................................
odpowiedniedaćrzeczysłowo – ..............................................................
Wykorzystując podane w podpowiedzi informacje gramatyczne, ustal, z jakiego utworu pochodzą poprawione przez ciebie wypowiedzenia z poprzedniego ćwiczenia.
Podpowiedź:
zdanie złożone z dwóch zdań składowych – „Zemsta”, Aleksander Fredro
zdanie pojedyncze – „Przyjaciele”, Ignacy Krasicki
równoważnik zdania – „Ogólniki”, Cyprian Norwid
zdanie złożone z trzech zdań składowych – „Pani Twardowska”, Adam Mickiewicz
W zależności od celu wypowiedzi rozróżniamy trzy rodzaje wypowiedzeń (zdań i równoważników zdań):
oznajmujące – kiedy kogoś o czymś informujemy, np. Czekam na łące.
rozkazujące – kiedy rozkazujemy komuś, prosimy o coś, np. Przyjrzyj się biedronce.
pytające – kiedy pytamy o coś lub o kogoś, np. Czy widzisz drzewa kwitnące?
Jeśli chcemy wyrazić silne emocje, każde wypowiedzenie możemy zakończyć wykrzyknikiem. Nazywamy je wtedy wykrzyknikowym. Oto przykłady:
Wstałem! - wypowiedzenie oznajmujące wykrzyknikowe,
Skończ z tym! - wypowiedzenie rozkazujące wykrzyknikowe,
Naprawdę?! - wypowiedzenie pytające wykrzyknikowe.
Dopasuj opis wypowiedzenia do podanych przykładów.
równoważnik zdania pytającego, równoważnik zdania wykrzyknikowego, zdanie złożone oznajmujące, zdanie złożone pytające, zdanie pojedyncze oznajmujące wykrzyknikowe, zdanie pojedyncze rozkazujące, zdanie pojedyncze pytające
| To co teraz robimy? | |
| Nigdy nie jedliśmy tak pysznych lodów! | |
| Naprawdę złościsz się czy tylko udajesz? | |
| Załóżmy się. | |
| Zwycięstwo! | |
| Będziesz trzymał sznurek, przez który będziemy skakali. | |
| Ślepe kiszki? |
