Co jest w życiu najważniejsze?

O wartościach

W słowniku języka polskiego hasło „wartość” jest opatrzone kilkoma objaśnieniami. Pierwsze znaczenie odnosi się do wartości materialnej, cechy rzeczy dającej się opisać sumą pieniędzy uzyskaną z jej sprzedaży. Można na przykład oszacować wartość budynku, samochodu czy obrazu. Zgodnie z kolejnym znaczeniem wartość to cecha tego, co jest dobre, między innymi ze względu na swoją użyteczność, ważność, znaczenie, na przykład „te książki mają wielką wartość historyczną”.

Wartość określa się także jako właściwości jakiegoś przedmiotu czy towaru, dzięki którym zaspokaja on określone potrzeby. Możemy na przykład z pełną odpowiedzialnością zachęcać do jedzenia warzyw ze względu ich wartość odżywczą. Ten termin jest również rozumiany jako posiadanie zalet moralnych lub społecznych, na przykład: Odzyskałem poczucie własnej wartości.

Wartość to w końcu zestaw cech uznawanych za dobre, będących wzorem postępowania. Można wyznawać wartości duchowe, moralne, etyczne, religijne itp. Ostatnie znaczenie wartości wiąże się z nauką i oznacza liczbę, która określa, ile jednostek zawiera dana wielkość fizyczna.

Niniejsza prezentacja jest poświęcona wartościom rozumianym jako cechy i przekonania uznawane za dobre, będące wzorem postępowania i podstawą przyjętych w danej społeczności norm etycznych. Już ponad 2000 lat temu kwestia wartości i ich roli w życiu człowieka zajmowała myślicieli. Platon, jeden z najsłynniejszych filozofów starożytnej Grecji, powiedział: „Myśleć to co prawdziwe, czuć to co piękne i kochać co dobre — w tym cel rozumnego życia”. Wskazane przez niego przymioty: prawda, piękno, dobro określane są mianem wartości podstawowych.

Co może być wartością? Uczucie, idea, przedmiot – wszystko to, czemu człowiek przypisuje szczególne znaczenie w swoim życiu. Wśród najczęściej wymienianych wartości są: zdrowie, życie, miłość, wiara, przyjaźń, ojczyzna, wolność, sprawiedliwość, uczciwość, odwaga, prawda, pokój, dobro, piękno, honor.

Przykłady wartość zostały wkomponowane w wiersz Małgorzaty Strzałkowskiej, w którym podmiot liryczny zachęca czytelnika do określenia własnych celów życiowych. „Bóg, rodzina i ojczyzna, wiara, szczęście, radość, sztuka, wierność, spokój, tolerancja, własny rozwój i nauka, mądrość wiedza, wykształcenie, pomoc innym, zaufanie, samodzielność i marzenia, zgoda, godność i uznanie… Które z nich są najważniejsze? To już na to każdy sobie po namyśle, wprost i szczerze w głębi duszy niech odpowie…”

Poeci i pisarze w swoich utworach często podejmują temat wartości. Zastanawiają się, czym są, jaką pełnią rolę w życiu człowieka bądź wskazują te, które ich zdaniem są najważniejsze, np. zdrowie w wierszu Jana Kochanowskiego czy miłość w tekście Tadeusza Śliwaka.

W utworze Władysława Bełzy to ojczyzna i miłość do niej stanowią nadrzędną wartość dla podmiotu lirycznego. „Całem mem sercem, duszą niewinną, Kocham tę świętą ziemię rodzinną, Na której moja kołyska stała, I której dawnej karmi mię chwała”.

Z kolei Wisława Szymborska w liryku „Niektórzy lubią poezję” podkreśla wartość sztuki. Podmiot liryczny deklaruje, że trzyma się jej „jak zbawiennej poręczy”.

Natomiast w słowach Ralpha Waldo Emersona zaakcentowana została wartość przyjaźni w życiu człowieka, rozumiana jako: „duchowa inspiracja, która pojawia się, gdy odkrywamy, że ktoś w nas wierzy i chce nam zaufać”.

Dla wielu ludzi, choć często nie lubią tego przyznawać, najważniejsza w życiu jest sława, władza czy pieniądze. To, jakimi wartościami się kierujemy, uwidacznia się nie w naszych słowach, lecz w czynach, zwłaszcza w sytuacjach, w których musimy podjąć decyzję, dokonać trudnego wyboru. A co jest najważniejszą wartością w twoim życiu?