Czy istnieje szatan?
Czy istnieje szatan?
1. Cele lekcji:
a. Wiadomości:
Pogłębienie wiedzy na temat osobowego zła
b. Umiejętności:
Uczeń chce i potrafi przeciwstawiać cię mocy zła
2. Metody i formy pracy
metoda podająca, dyskusja, praca w grupach
3. Środki dydaktyczne
Pismo św.
4. Przebieg lekcji:
I. Wstęp
Dyskusja na temat pytania postawionego w temacie. Wynikiem dyskusji może być następująca refleksja: istnieją dwa poglądy dotyczące istnienie szatana.
Pierwszy:
– nie ma osobowego zła;
– zło to brak ludzkiej dobroci;
– szatan to ciemna strona ludzkości;
– wyłącznie człowiek jest odpowiedzialny za zło;
– szatan to tylko ludzka wyobraźnia.
Drugi:
– istnieje zły osobowy byt – szatan;
– jest to istota żywa, która może wpływać na decyzje człowieka.
II. Rozwinięcie
Co na temat istnienia szatana mówi Pismo Święte?
Uczniowie zapoznają się z wybranymi fragmentami Pisma św., po czym wyjaśniają je.
a) Ap 12,7‑9: „I nastąpiła walka na niebie: Michał i jego aniołowie mieli walczyć ze Smokiem. I wystąpił do walki Smok i jego aniołowie, ale nie przemógł, i już się miejsce dla nich w niebie nie znalazło. I został strącony wielki Smok, Wąż starodawny, który się zwie diabeł i szatan, zwodzący całą zamieszkałą ziemię, został strącony na ziemię, a z nim strąceni zostali jego aniołowie”.
Zło zaistniało na świecie na skutek buntu anioła zwanego szatanem.
b) Imię szatana po raz pierwszy pojawia się w Księdze Hioba (1,6‑12), gdzie diabeł prosi Boga o pozwolenie przemierzenia ziemi, gdyż chce wypróbować Hioba.
Stąd wniosek, że szatan nie jest równy Bogu, skoro prosi Go o pozwolenie; jest bytem stworzonym przez Niego, przez co Bogu poddanym.
c) Mk 1, 23‑27: „Był właśnie w synagodze człowiek opętany przez ducha nieczystego. Zaczął on wołać: «Czego chcesz od nas, Jezusie Nazarejczyku? Przyszedłeś nas zgubić. Wiem, kto jesteś: Święty Boży». Lecz Jezus rozkazał mu surowo: «Milcz i wyjdź z niego». Wtedy duch nieczysty zaczął go targać i z głośnym krzykiem wyszedł z niego. A wszyscy się zdumieli, tak że jeden drugiego pytał: «Co to jest? Nowa jakaś nauka z mocą. Nawet duchom nieczystym rozkazuje i są Mu posłuszne»”.
Najważniejszym celem posługi Jezusa było ujawnienie szatana i zniszczenie jego mocy.
1) Dyskusja:
– Kim są demoniczne siły?
– Jaki jest cel ich działania ?
– W jaki sposób mogą mieć na nas wpływ?
– Ile mocy posiada, tak naprawdę, szatan?
– Czy szatan może nas zmusić do wykonywania pewnych rzeczy?
a) Wprowadzenie
Szatan i jego demony to upadłe duchy. Aniołowie też są duchami, ale nie demonicznymi. Niektórzy są posłańcami Boga (np. Gabriel, który został posłany do Maryi); mają pomagać ludziom. Z kolei demony to posłańcy szatana. Aniołowie nie chcą zawładnąć osobą, wystarczy im, że wypełnią wolę Boga. Natomiast duchy demoniczne pragną zamieszkać w jakimś ciele, ludzkim czy zwierzęcym, i wziąć je w posiadanie.
b) Przeczytać i wyjaśnić tekst:
Mk 5,1‑16: „Przybyli na drugą stronę jeziora do kraju Gerazeńczyków. Ledwie wysiadł z łodzi, zaraz wybiegł Mu naprzeciw z grobów człowiek opętany przez ducha nieczystego. Mieszkał on stale w grobach i nawet łańcuchem nie mógł go już nikt związać. Często bowiem wiązano go w pęta i łańcuchy; ale łańcuchy kruszył, a pęta rozrywał, i nikt nie zdołał go poskromić. Wciąż dniem i nocą krzyczał, tłukł się kamieniami w grobach i po górach. Skoro z daleka ujrzał Jezusa, przybiegł, oddał Mu pokłon i zawołał wniebogłosy: «Czego chcesz ode mnie, Jezusie, Synu Boga Najwyższego? Zaklinam Cię na Boga, nie dręcz mnie!» Powiedział mu bowiem: «Wyjdź, duchu nieczysty, z tego człowieka». I zapytał go: «Jak ci na imię?» Odpowiedział Mu: «Na imię mi „Legion”, bo nas jest wielu». I prosił Go na wszystko, żeby ich nie wyganiał z tej okolicy. A pasła się tam na górze wielka trzoda świń. Prosili Go więc: «Poślij nas w świnie, żebyśmy w nie wejść mogli». I pozwolił im. Tak duchy nieczyste wyszły i weszły w świnie. A trzoda około dwutysięczna ruszyła pędem po urwistym zboczu do jeziora. I potonęły w jeziorze. Pasterze zaś uciekli i rozpowiedzieli to w mieście i po zagrodach, a ludzie wyszli zobaczyć, co się stało. Gdy przyszli do Jezusa, ujrzeli opętanego, który miał w sobie legion, jak siedział ubrany i przy zdrowych zmysłach. Strach ich ogarnął. A ci, którzy widzieli, opowiedzieli im, co się stało z opętanym, a także o świniach”.
Demony pragną związać się z jakąś formą cielesną – ludzką czy zwierzęcą. Próbują walczyć z Jezusem. Mimo swego oporu ostatecznie muszą być posłuszne mocy Bożej.
Duchy nieczyste posiadają też uczucia. Jednym z nich, które ukazuje powyższy fragment, jest strach.
Mają też imiona – np. „Legion”.
Mają wiedzę: „Czego chcesz od nas Jezusie Nazarejczyku. Przyszedłeś nas zgubić. Wiem, kto jesteś: Święty Boży.” Duchy nieczyste wiedziały, że Jezus jest Synem Bożym, że posiada moc, aby je zniszczyć. Taką siłę posiada każdy, kto podąża za Jezusem.
c) Szatan atakuje nie tylko nasze myśli, ale również ciało.
Klasę dzielimy na cztery grupy: każda grupa odczytuje fragment Ewangelii i przedstawia jego interpretację.
I grupa – Łk 13,10‑13 (załącznik 1)
II grupa – Mt 12,22‑28 (załącznik 2)
III grupa – Mk 9,14‑29 (załącznik 3)
IV grupa – Mk 7,24‑30 (załącznik 4)
d) Jezus a szatan
Pomimo iż szatan posiada intelekt tak jak aniołowie, nie jest wszechmocny i wszechwiedzący jak one. Nie zna wszystkich naszych myśli. Dni szatana są policzone. Jezus pokonał go raz na zawsze.
Pismo św. wyraźnie mówi, że duchy nieczyste posłuszne są Jezusowi, Jego uczniom, św. Pawłowi, pierwszym chrześcijanom, a obecnie również naśladowcom Chrystusa.
III. Podsumowanie:
Jakich wiadomości dostarcza nam Pismo Święte o istnieniu i działaniu szatana na świecie?
Wszystkie refleksje wynikające z lektury fragmentów Pisma św. zapisujemy na tablicy, a następnie w zeszycie.
5. Bibliografia:
Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań 1994.
G. Jeanguenin, Szatan istnieje, Kraków 1994.
6. Załączniki
Załącznik 1
Nauczał raz w szabat w jednej z synagog. A była tam kobieta, która od osiemnastu lat miała ducha niemocy: była pochylona i w żaden sposób nie mogła się wyprostować. Gdy Jezus ją zobaczył, przywołał ją i rzekł do niej: Niewiasto, jesteś wolna od swej niemocy. Włożył na nią ręce, a natychmiast wyprostowała się i chwaliła Boga.
Załącznik 2
Wówczas przyprowadzono Mu opętanego, który był niewidomy i niemy. Uzdrowił go, tak że niemy mógł mówić i widzieć. A wszystkie tłumy pełne były podziwu i mówiły: «Czyż nie jest to Syn Dawida?» Lecz faryzeusze, słysząc to, mówili: «On tylko przez Belzebuba, władcę złych duchów, wyrzuca złe duchy». Jezus, znając ich myśli, rzekł do nich: «Każde królestwo, wewnętrznie skłócone, pustoszeje. I żadne miasto ani dom, wewnętrznie skłócony, nie ostoi się. Jeśli szatan wyrzuca szatana, to sam ze sobą jest skłócony, jakże się więc ostoi jego królestwo? I jeśli Ja przez Belzebuba wyrzucam złe duchy, to przez kogo je wyrzucają wasi synowie? Dlatego oni będą waszymi sędziami. Lecz jeśli Ja mocą Ducha Bożego wyrzucam złe duchy, to istotnie przyszło do was królestwo Boże.
Załącznik 3
Gdy przyszli do uczniów, ujrzeli wielki tłum wokół nich i uczonych w Piśmie, którzy rozprawiali z nimi. Skoro Go zobaczyli, zaraz podziw ogarnął cały tłum i przybiegając, witali Go. On ich zapytał: O czym rozprawiacie z nimi? Odpowiedział Mu jeden z tłumu: Nauczycielu, przyprowadziłem do Ciebie mojego syna, który ma ducha niemego. Ten, gdziekolwiek go chwyci, rzuca nim, a on wtedy się pieni, zgrzyta zębami i drętwieje. Powiedziałem Twoim uczniom, żeby go wyrzucili, ale nie mogli. On zaś rzekł do nich: O, plemię niewierne, dopóki mam być z wami? Dopóki mam was cierpieć? Przyprowadźcie go do Mnie! I przywiedli go do Niego. Na widok Jezusa duch zaraz począł szarpać chłopca, tak że upadł na ziemię i tarzał się z pianą na ustach. Jezus zapytał ojca: Od jak dawna to mu się zdarza? Ten zaś odrzekł: Od dzieciństwa. I często wrzucał go nawet w ogień i w wodę, żeby go zgubić. Lecz jeśli możesz co, zlituj się nad nami i pomóż nam! Jezus mu odrzekł: Jeśli możesz? Wszystko możliwe jest dla tego, kto wierzy. Natychmiast ojciec chłopca zawołał: Wierzę, zaradź memu niedowiarstwu! A Jezus widząc, że tłum się zbiega, rozkazał surowo duchowi nieczystemu: Duchu niemy i głuchy, rozkazuję ci, wyjdź z niego i nie wchodź więcej w niego. A on krzyknął i wyszedł wśród gwałtownych wstrząsów. Chłopiec zaś pozostawał jak martwy, tak że wielu mówiło: On umarł. Lecz Jezus ujął go za rękę i podniósł, a on wstał. Gdy przyszedł do domu, uczniowie Go pytali na osobności: Dlaczego my nie mogliśmy go wyrzucić? Rzekł im: Ten rodzaj można wyrzucić tylko modlitwą [i postem].
Załącznik 4
Wybrał się stamtąd i udał się w okolice Tyru i Sydonu. Wstąpił do pewnego domu i chciał, żeby nikt o tym nie wiedział, lecz nie mógł pozostać w ukryciu. Wnet bowiem usłyszała o Nim kobieta, której córeczka była opętana przez ducha nieczystego. Przyszła, upadła Mu do nóg, a była to poganka, Syrofenicjanka rodem, i prosiła Go, żeby złego ducha wyrzucił z jej córki. Odrzekł jej: «Pozwól wpierw nasycić się dzieciom; bo niedobrze jest zabrać chleb dzieciom, a rzucić psom». Ona Mu odparła: «Tak, Panie, lecz i szczenięta pod stołem jadają z okruszyn dzieci». On jej rzekł: «Przez wzgląd na te słowa idź, zły duch opuścił twoją córkę». Gdy wróciła do domu, zastała dziecko leżące na łóżku, a zły duch wyszedł.