Doktryny polityczne - charakterystyka
Doktryny polityczne – charakterystyka
1. Cele lekcji
a) Wiadomości
Uczeń zna pojęcia: ideologia, doktryna polityczna, program polityczny, agraryzm, anarchizm, chadecja, ekologizm, faszyzm, feminizm, liberalizm, komunizm, konserwatyzm, nacjonalizm, pacyfizm, rasizm, socjaldemokracja,
b) Umiejętności
Uczeń potrafi:
rozumieć zależności (podając przykłady) pomiędzy ideologią, doktryną a programem partii politycznych.
układać informacje według określonego kryterium,
korzystać z tekstów popularnonaukowych, informacji podawanych przez media w celu opisu doktryn politycznych i zjawisk ideologicznych,
dokonywać oceny przydatności różnych źródeł wykorzystywanych do omawiania analizowanych doktryn politycznych,
dostrzegać aspekty problemów interpretacyjnych przedstawionych z różnych punktów widzenia,
wskazać i zilustrować zagrożenia dla demokracji płynące ze strony zwolenników określonych ideologii.
2. Metoda i forma pracy
Prezentacja multimedialna, pogadanka, praca w grupach.
3. Środki dydaktyczne
Prezentacja multimedialna, podręcznik, ksero tekstów filozoficznych i politologicznych, tabel problemowych i innych informacji związanych z tematem lekcji.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Nauczyciel odwołuje się do wiedzy uczniów na temat podstawowych doktryn politycznych, a następnie wyjaśnia pojęcia: ideologia, doktryna polityczna, program polityczny, agraryzm, anarchizm, chadecja, ekologizm, faszyzm, feminizm, liberalizm, komunizm, konserwatyzm, nacjonalizm, pacyfizm, rasizm, socjaldemokracja.
b) Faza realizacyjna
Uczniowie śledzą tok prezentacji multimedialnej „Przegląd wybranych doktryn politycznych”, wykonują notatki . Następnie uczniowie otrzymują materiały ćwiczeniowe przygotowane przez nauczyciela, wyszukują informacje na postawione przez nauczyciela pytania odnośnie specyfiki poglądów poszczególnych myślicieli, formujących założenia konkretnych doktryn politycznych, grupują te poglądy w szczegółowe działy tematyczne, np. stosunek do mniejszości etnicznych, sposób organizacji społeczeństwa, założenia funkcjonowania najwyższych władz państwowych, itp. Odwołując się do wiedzy uzyskanej z prezentacji multimedialnej, określają czas popularności poszczególnych doktryn politycznych i miejsce występowania partii politycznych realizujących w swoich programach założenia określonych doktryn politycznych.
c) Faza podsumowująca
Poszczególne grupy uczniów prezentują wyniki swoich prac i robią notatki. Uczniowie ustalają, które z omawianych doktryn są dominujące w świecie polityki i dlaczego. Określają, które doktryny zagrażają demokracji i dlaczego. Na koniec zajęć uczniowie otrzymują test sprawdzający celem wypełnienia go jako pracy domowej (załącznik 1).
5. Bibliografia
Historia doktryn politycznych i prawnych, red. K. Chojnicka, H. Olszewski, Wydawnictwo Ars Boni et Aequi, Poznań 2005,
Sobolewska‑Myślik K., Partie i systemy partyjne na świecie, PWN, Warszawa 2004,
Sylwestrzak K., Historia doktryn politycznych i prawnych, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2005.
Wiedza o społeczeństwie, red. M. Bankowicz, M. Grzybowski, J. Stelmach, T. Woś, T. Włudyka, PWN, Warszawa 2001.
6. Załączniki
a) Karta pracy ucznia
załącznik 1.
Podaj nazwę doktryny:
ideologia uznająca chłopów za główną siłę społeczno – polityczną ..................................
teoria głosząca zniesienie państwa i wszelkiej władzy ..................................
ideologia głosząca konieczność politycznego i społecznego wyzwolenia kobiet ..................................
doktryna uznająca za najważniejszą sprawę zaprowadzenie bezklasowego społeczeństwa ..................................
ideologia, która uwypukla wagę i znaczenie tradycji w życiu społecznym ..................................
teoria, która dobro narodu uważa za najwyższą wartość ..................................
ruch społeczno – polityczny, który stawia sobie za cel propagowanie pokoju i potępia wszelkie wojny ........................................
Rozpoznaj rodzaj doktryny:
kwestionuje aktualny porządek polityczny i społeczny, dąży do przywrócenia dawnych form ustrojowych ...............................
głosi pogląd, że wszyscy ludzie są równi z natury, w związku z tym państwo i jego organy winny stać na straży powszechnej równości ...............................
przedstawiają postulat ewolucyjnych zmian społecznych i politycznych z wykorzystaniem procedur obowiązujących w danym społeczeństwie ...............................
Jakiej doktryny był twórcą lub reprezentantem:
Vilfredo Pareto –
Julius Evola –
Georges Sorel –
Michaił Bakunin –
Milan Hodża –
Ernest Haeckel –
Edmund Burke –
Milton Friedman –
Roman Dmowski –
Leon XIII –
Mahatma Gandhi –
Joseph Arthur de Gobineau –
Wskaż prawidłową odpowiedź:
Pojęcie „ideologii” nie odnosi się do:
wartości społecznie akceptowalne
idei politycznych
zwyczajów
wizji organizacji życia zbiorowego
„Zafałszowaną świadomością polityczną” nazywał Karol Marks:
doktryny polityczne
ideologie polityczne
programy polityczne
Rozróżnienia pomiędzy ideologią a utopią dokonał:
Raymond Aron
Thomas Moore
Karl Mannheim
„Doktrynerstwo” to:
ideologia naukowa
bezkrytyczne i bezrefleksyjne trzymanie się wskazań doktryny bez uwzględniania zmian społecznych
metodyczna refleksja nad różnymi aspektami polityki
Ruralizm to ideologia:
agrarna
nacjonalistyczna
utopijna
Do zasad chrześcijańskiej demokracji nie zaliczamy:
solidarności
pomocniczości
wspólnotowości
wolności
Hasło „Wszystko w ramach państwa” rzucił:
Benito Mussolini
Julius Evola
Friedrich Nietzsche
„Przeskok z królestwa konieczności do królestwa wolności” odbywa się w:
liberalizmie
komunizmie
nacjonalizmie
Słowa „Władza polityczna wyrasta z luf karabinów” powiedział:
Adolf Hitler
Lew Trocki
Mao Tse – tung
Do filarów konserwatywnego społeczeństwa nie należy:
ekonomia
religia
tradycja
rodzina
Do ideologów liberalizmu socjalnego nie należał:
Milton Friedman
Gunnar Myrdal
John Kenneth Galbraith
Ideologię „państwa bez przemocy” głosił:
Jan XXIII
Mahatma Gandhi
John Stuart Mill
Ideologię państwa dobrobytu stworzył:
Herbert Marcuse
Friedrich August von Hayek
John Maynard Keynes
Czołowym ideologiem niemieckiego rasizmu był:
Joseph Arthur de Gobineau
Houston Stewart Chamberlain
Alfred Rosenberg
Syndykalizm nie rozwinął się w:
Stanach Zjednoczonych
Rosji Radzieckiej
Włoszech
b) Notatki dla nauczyciela
Karta odpowiedzi
1.
agraryzm
anarchizm
feminizm
komunizm
konserwatyzm
nacjonalizm
pacyfizm
2.
reakcyjne
egalitarne
reformistyczne
3.
Vilfredo Pareto – elitaryzm
Julius Evola – neofaszyzm
Georges Sorel – syndykalizm
Michaił Bakunin – anarchizm kolektywistyczny
Milan Hodża – agraryzm
Ernest Haeckel – ekologizm
Edmund Burke – konserwatyzm
Milton Friedman – liberalizm
Roman Dmowski – nacjonalizm
Leon XIII – katolicka nauka społeczna
Mahatma Gandhi – pacyfizm
Joseph Arthur de Gobineau – rasizm
4.
Pojęcie „ideologii” nie odnosi się do:
wartości społecznie akceptowalne
idee polityczne
zwyczaje
wizje organizacji życia zbiorowego
„Zafałszowaną świadomością polityczną” nazywał Karol Marks:
doktryny polityczne
ideologie polityczne
programy polityczne
Rozróżnienia pomiędzy ideologią a utopią dokonał:
Raymond Aron
Thomas Moore
Karl Mannheim
„Doktrynerstwo“ to:
ideologia naukowa
bezkrytyczne i bezrefleksyjne trzymanie się wskazań doktryny bez uwzględniania zmian społecznych
metodyczna refleksja nad różnymi aspektami polityki
Ruralizm to ideologia:
agrarna
nacjonalistyczna
utopijna
Do zasad chrześcijańskiej demokracji nie zaliczamy:
solidarności
pomocniczości
wspólnotowości
wolności
Hasło „Wszystko w ramach państwa” rzucił:
Benito Mussolini
Julius Evola
Friedrich Nietzsche
„Przeskok z królestwa konieczności do królestwa wolności” odbywa się w:
liberalizmie
komunizmie
nacjonalizmie
Słowa „Władza polityczna wyrasta z luf karabinów” powiedział:
Adolf Hitler
Lew Trocki
Mao Tse – Tung
Do filarów konserwatywnego społeczeństwa nie należy:
ekonomia
religia
tradycja
rodzina
Do ideologów liberalizmu socjalnego nie należał:
Milton Friedman
Gunnar Myrdal
John Kenneth Galbraith
Ideologię „państwa bez przemocy” głosił:
Jan XXIII
Mahatma Gandhi
John Stuart Mill
Ideologię państwa dobrobytu stworzył:
Herbert Marcuse
Friedrich August von Hayek
John Maynard Keynes
Czołowym ideologiem niemieckiego rasizmu był:
Joseph Arthur de Gobineau
Houston Stewart Chamberlain
Alfred Rosenberg
Syndykalizm nie rozwinął się w:
Stanach Zjednoczonych
Rosji Radzieckiej
Włoszech
7. Czas trwania lekcji
45 minut
ewentualnie 2 x 45 minut
8. Uwagi do scenariusza
Scenariusz może być realizowany podczas zajęć fakultatywnych dla grupy uczniów przygotowujących się do egzaminu maturalnego.