Faktem jest…
Scenariusz zajęć
III etap edukacyjny, język polski
Temat: Faktem jest…
Treści kształcenia:
I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji.
1. Czytanie i słuchanie. Uczeń:
4) odróżnia informacje o faktach od opinii.
Cele operacyjne:
Uczeń:
Zna znaczenie pojęcia: fakt, opinia, subiektywizm, obiektywizm,
Wie, skąd mogą się brać rozbieżności w interpretacji faktów przez różne osoby, grupy, instytucje, środki masowego przekazu,
Wskazuje główne korzyści, które mogą wynikać z trafnego odróżniania opinii od faktów.
Nabywane umiejętności:
Odróżnianie faktów od opinii,
Czytanie i słuchanie ze zrozumieniem,
Wyrażanie się w sposób precyzyjny i zwięzły,
Redagowanie krótkich tekstów,
Współpraca w zespole.
Kompetencje kluczowe:
Porozumiewanie się w języku ojczystym,
Umiejętność uczenia się,
Inicjatywność i przedsiębiorczość,
Świadomość i ekspresja kulturalna.
Środki dydaktyczne:
Zasób multimedialny: film „O rzeczywistości obiektywnie i subiektywnie”,
Sprzęt multimedialny (komputer, ewentualnie podłączony do telewizora/projektor multimedialny/tablica interaktywna),
Gazety (uczniowie powinni zostać poproszeni o przyniesienie ich na zajęcia),
Słownik frazeologiczny z przysłowiami,
Słownik wyrazów bliskoznacznych,
Słownik języka polskiego,
Schemat wydarzenia (w treści scenariusza).
Metody nauczania:
Podające: pogadanka,
Problemowe: rozmowa kierowana, aktywizujące: burza mózgów, dyskusja dydaktyczna,
Eksponujące: film,
Praktyczne: ćwiczenia, metoda projektów.
Formy pracy:
Zbiorowa jednolita,
Grupowa jednolita i zróżnicowana,
Indywidualna.
Przebieg zajęć:
Etap wstępny
Początek zajęć to czynności organizacyjne: sprawdzenie obecności, zapisanie tematu lekcji i krótkie wyjaśnienie jej celów. Potem nauczyciel prosi, aby uczniowie dokończyli zdanie, które stanowi temat lekcji: „Faktem jest…”. Ich odpowiedzi będą stanowić punkt wyjścia do rozmowy na temat faktów i opinii, różnic między nimi i ich zastosowania w środkach masowego przekazu.
Etap realizacji
Nauczyciel odtwarza zasób multimedialny, zawierający wypowiedź medioznawcy. Po emisji materiału uczniowie rozmawiają na temat przedstawionej sytuacji. Prowadzący zajęcia kieruje rozmową tak, aby różnice między opinią a faktem stały się oczywiste. Ważne, żeby w przebiegu dyskusji pojawiły się również pojęcia „subiektywizm” i „obiektywizm”.
Nauczyciel poleca, aby uczniowie znaleźli odpowiedź na pytanie, czym są wymienione zagadnienia, w przyniesionych na lekcję słownikach. Podsumowaniem powinno być ich zdefiniowanie i zapisanie w formie notatek w zeszytach przedmiotowych.
Kolejnym zadaniem, które ma ugruntować rozumienie pojęć, jest znalezienie w zgromadzonych gazetach i podkreślenie na czerwono tekstów‑faktów, a na zielono tekstów‑opinii. Uczniowie odczytują przykłady i uzasadniają swoje wybory.
Następnie nauczyciel poleca uczniom (praca w parach) wyszukanie w słownikach wyrazów bliskoznacznych i frazeologizmów do słów „opinia” i „fakt”. Młodzież zapisuje znalezione wyjaśnienia i omawia znaczenie poszczególnych związków frazeologicznych. Po tym ćwiczeniu pary łączą się w grupy czteroosobowe i redagują, z wykorzystaniem zgromadzonego słownictwa, krótką relację z tego samego wydarzenia, ale przedstawioną z różnych punktów widzenia (każda grupa pisze w imieniu innego świadka takiej sytuacji). Po wykonaniu zadania liderzy każdej grupy odczytują głośno przygotowane teksty.
Sytuacja: uczniowie pobili się na przerwie. Przedstawienie tego zdarzenia z perspektywy:
Grupa 1 – osoby skrzywdzonej.
Grupa 2 – osoby, która wywołała bójkę.
Grupa 3 – obserwatora.
Grupa 4 – nauczyciela.
Grupa 5 – policjanta przybyłego na interwencję.
Po prezentacjach nauczyciel prowokuje krótką dyskusję na temat: „Skąd biorą się różnice w relacjach?”. Podsumowaniem będzie wskazanie, że wynikają one przede wszystkim z odmiennych punktów widzenia: innych potrzeb, celów i wartości. Należy podkreślić, że wszystkie teksty zawierają zarówno fakty, jak i opinie. Uczniowie zaznaczają w swoich tekstach tylko fakty, odczytują je i sprawdzają, czy są one takie same w relacjach wszystkich grup.
Etap końcowy
Nauczyciel prosi uczniów, aby sformułowali kilka zdań będących faktami lub opiniami na temat przeprowadzonej lekcji. Podsumowuje zajęcia.
Dodatkowo:
Elementy lekcji można wykorzystać na zajęciach WOS i historii.
