Narodowe tańce polskie
Narodowe tańce polskie.
1. Cele lekcji
a) Wiadomości
Zapoznanie uczniów z pojęciem narodowych tańców polskich.
Wskazanie gatunków i charakterystycznych cech tańców takich, jak: polonez, mazur, kujawiak, oberek, krakowiak.
Wskazanie kompozytorów polskich tworzących utwory w stylistyce narodowych tańców polskich – przedstawienie utworów Chopina, Moniuszki.
Wyjaśnienie pojęcia styl polski oraz wskazanie innych stylów znaczących w kulturze epoki baroku.
Wysłuchanie utworów: FryderykChopin, Mazurek C‑dur, op.7 nr 5.
Stanisław Moniuszko, Mazur z opery Halka.
Fryderyk Chopin, Polonez A‑dur op. 40.
Wskazanie najważniejszych cech tańców narodowych obecnych w wysłuchanych utworach.
b) Umiejętności
Uczeń potrafi:
Wskazać w muzyce europejskiej style muzyczne obowiązujące w XVII i XVIII wieku oraz przedstawić ich podstawowe cechy.
Wskazać pięć podstawowych tańców polskich oraz opisać ich pochodzenie i cechy charakterystyczne.
Wskazać kompozytorów polskich piszących w stylu narodowym i nawiązujących do tańców polskich.
W poznanych utworach rozpoznawać cechy charakterystyczne dla tańców polskich.
Rozpoznawać wybitne dzieła kompozytorów polskich tworzących w stylistyce narodowych tańców polskich.
2. Metoda i forma pracy
Metoda opisu z elementami dyskusji. Percepcja muzyki.
3. Środki dydaktyczne
Podręcznik: Wacław Panek; Świat muzyki...
Karta pracy ucznia.
Stanowisko do odtwarzania płyt.
Płyta z nagraniami: FryderykChopin, Mazurek C‑dur, op.7 nr 5.
Stanisław Moniuszko, Mazur z opery Halka.
Fryderyk Chopin, Polonez A‑dur op. 40.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Sprawdzenie obecności.
Sprawdzenie zadania domowego.
Wspólne zaśpiewanie piosenki poznanej na ostatniej lekcji.
Zapisanie tematu lekcji.
(7 min.)
b) Faza realizacyjna
Metodą opisu wprowadzenie uczniów w zagadnienia związane z tematem lekcji. Wskazanie historycznej wartości polskich pieśni i ich wpływu na rozwój muzyki następnych epok. Przedstawienie stylów muzycznych panujących w kulturze baroku i ich cech charakterystycznych i wykazanie, że:
- styl włoski jest delikatny, płynny, rozlewny,
- francuski – żywy, lapidarny;
- niemiecki – poważny, sztuczny;
- polski – wesoły, skoczny, satyryczny.
Metodą opisu wskazanie dużej roli, którą polska pieśń odegrała w kształtowaniu się zainteresowania polskimi tańcami.
Metodą pogadnaki, opierając się na dotychczasowej wiedzy uczniów, zapoznanie z pięcioma najważniejszymi gatunkami tańców polskich. Wskazanie na: poloneza, mazura, kujawiaka, oberka, krakowiaka.
Wysłuchanie Poloneza A- dur, op.40 Fryderyka Chopina.
Wskazanie metodą pogadanki najważniejszych cech utworzu Fryderyka Chopina. Zapisanie notatki do zeszytu:
Notatka
TANIEC jest to układ rytmicznych ruchów i gestów człowieka, powstających pod wpływem bodźców emocjonalnych, skoordynowanych w czasie z muzyką oraz w przestrzeni. Melodie i tańce ludowe, które wyszły poza swój region i stały się znane w różnych stronach Polski, a nawet poza jej granicami, noszą nazwę tańców narodowych. Należą do nich:
Polonez – narodowy taniec polski, charakteryzujący się posuwistością, okazałością oraz dostojnym nastrojem. Tańczony był (i nadal jest) podczas ważnych uroczystości, najczęściej na rozpoczęcie balu (np. podczas studniówki). W zależności od regionu, w którym go tańczono, polonez znany był pod różnymi nazwami: „taniec polski”, „chodzony”, „pieszy”. Nazwa polonez pojawiła się dopiero w latach trzydziestych XVIII wieku, jako nazwa francuska – polonaise. Tempo poloneza jest umiarkowane a metrum na ¾.
Wysłuchanie utworu Stanisława Moniuszki: Mazur z opery Halka.
Metodą pogadanki wskazanie najważniejszych cech wysłuchanego utworu. Przedstawienie charakterystycznych rytmów i metrum.
Wysłuchanie dzieła FryderykaChopin Mazurek C‑dur, op. 7, nr 5, i wskazanie najwyraźniejszych cech tego utworu.
Zapisanie notatki:
Notatka:
Mazur – polski taniec narodowy w żywym tempie i metrum ¾. Charakterystyczny jest rytm punktowany. Akcentowana jest druga lub trzecia miara taktu. Taniec ten łączy podobieństwo do oberka (w szybszym tempie) i kujawiaka (powolnym). W postaci stylizowanej występuje pod nazwą mazurka.
Oberek – polski taniec ludowy, o żywym tempie i skocznej melodii w rytmie nieparzystym; popularny na wsi w wielu regionach Polski, szczególnie lubiany na Mazowszu i Radomszczyźnie. W swoim naturalnym kontekście (zabawy, wesela) zanikł w II połowie XX wieku. W odróżnieniu od wolniejszego mazura akcentuje się w nim zazwyczaj pierwszą część taktu. Często towarzyszą mu przyśpiewki, okrzyki i przytupy. Znany był też jako: „obertas”, „drobny” albo „okrągły”. Oberek to jeden z najwspanialszych polskich tańców.
Kujawiak to taniec narodowy wywodzący się z ludowych tańców weselnych z regionu Kujaw. Nastrojowa, liryczna melodia w metrum trójdzielnym nadaje mu zalotny charakter. Kroki taneczne oparte są głównie na łagodnym chodzie i obrotach, tylko muzyczne akcenty podkreślane są przez mocniejsze przytupywania. Podstawowym krokiem w kujawiaku jest trójkrok chodzony (w jednym takcie wykonuje się trzy kroki taneczne). Polega on na chodzie w rytmie ćwierćnut na lekko ugiętych nogach. Wywodzi się z kujawskich obrzędów weselnych. Jest tańcem spokojnym. Liczymy do 3, metrum ¾.
(30 min.)
c) Faza podsumowująca
Nauczyciel puszcza krótkie fragmenty utworów nie zaznaczając, jaki to taniec, a uczniowie metodą pogadanki poprzez cechy utworu, wskazują na rodzaj tańca narodowego.
(8 min.)
5. Bibliografia
Panek W., Świat muzyki. Podręcznik dla klas 1‑3 gimnazjum, WSiP, Warszawa 2004.
Ekiert J., Bliżej muzyki. Encyklopedia, Wiedza Powszechna, Warszawa 1994.
6. Załączniki
a)Karta pracy ucznia
Powtórzenie najważniejszych zagadnień związanych z tematem Polskie tańce narodowe.
b) Zadanie domowe
Z podręcznika lub innego źródła wyszukaj i napisz, co to jest krakowiak i jakimi cechami się charakteryzuje.