Scenariusz lekcji – Polski jazz

Zapoznanie uczniów z historią polskiej muzyki jazzowej. Wyjaśnienie, w jaki sposób rozwijała się muzyka jazzowa w Polsce. Wskazanie najważniejszych cech stylistycznych i przedstawienie stylu jazzowego na muzycznych przykładach. Przedstawienie głównych ośrodków polskiego jazzu ze wskazaniem na Kraków, Gliwice, Łódź, Gdańsk i Warszawę. Wskazanie najważniejszych festiwali muzyki jazzowej. Omówienie kompozytorów oraz odtwórców muzyki, których kariera rozpoczęła się występami na festiwalach jazzowych. Zaprezentowanie znanych i lubianych do dzisiaj jazzmanów sceny polskiej. Percepcja wybranych utworów jazzowych oraz omówienie emocji wywołanych przez wysłuchanie arcydzieł jazzowych.

Umiejętności

Uczeń potrafi:

1. Omówić historię polskiej muzyki jazzowej.

2. Wyjaśnić przyczynę powstania i rozpowszechnienia się jazzu w Polsce.

3. Wyjaśnić zjawisko niekomercyjności muzyki jazzowej.

4. Przedstawić główne ośrodki rozwoju muzyki jazzowej.

5. Wskazać polskich przedstawicieli muzyki jazzowej – zarówno kompozytorów, jak i zespoły, wokalistów, wokalistki.

6. Wskazać odbywające się w Polsce festiwale muzyki jazzowej.

7. Omówić charakterystyczne cechy polskiego jazzu.

Metoda i forma pracy

Metoda pogadanki z elementami opisu. Aktywny udział uczniów w lekcji – wysłuchanie wybranych utworów i opisanie emocji przez niewzbudzonych.

3. 1. Podręcznik: W. Panek Świat muzyki...

   2. Stanowisko do odtwarzania muzyki.

4. Nagrania: wybrane standardy jazzowe Michała Urbaniaka, Urszuli Dudziak, Tomasza Stańki.

5. Karta pracy ucznia.

6. 3. 3. Sprawdzenie obecności.

      4. Sprawdzenie zadania domowego.

      5. Metodą pogadanki przypomnienie najważniejszych zagadnień związanych z tematem poprzedniej lekcji.

      6. Podanie tematu do zeszytu.

(10 min.)

4. 7. Metodą pogadanki zapoznanie uczniów z pojęciem jazzu i wskazanie charakterystycznych cech stylistycznych tej muzyki. Wyjaśnienie, czym jest muzyka jazzowa i jak można ją odróżnić od innych stylów muzycznych. Określenie specyficznego stylu polskiej muzyki jazzowej i wyróżnienie rodzajów muzyki jazzowej.

• Ruch jazzowy w Polsce ma bardzo długą tradycję, nie da się jednak precyzyjnie określić daty wydarzenia czy nawet serii faktów artystycznych, które ten ruch zapoczątkowały. Przed II wojną światową orkiestry grające w lokalach Warszawy, Krakowa czy Poznania miały w swym repertuarze „jazz”, a więc np. kompozycje George’a Gershwina czy autorów musicali broadwayowskich ery swingu, jak choćby Richarda Rodgersa i Lorenza Harta. Ich utwory były wówczas w całej Europie modne, podobnie jak swing. Po wojnie okres początkowej fascynacji muzyką jazzową został szybko stłumiony przez władzę komunistyczną. Następny etap w historii jazzu polskiego nazwano okresem katakumbowym, gdyż jazz wykonywano wówczas nieoficjalnie, w konspiracji, w prywatnych domach. Dopiero okres politycznej „odwilży” po 1955 roku, który przyniósł wolność także w sferze sztuki, stał się początkiem rozwoju autentycznego ruchu jazzowego w Polsce. Zorganizowano wówczas festiwale jazzowe w Sopocie (w 1956 i 1957), które zapoczątkowały tradycję późniejszego warszawskiego festiwalu Jazz Jamboree, dziś należącego do najstarszych tego typu imprez w Europie.

  8. Wysłuchanie stylizacji utworu Fryderyka Chopina w ujęciu muzyki jazzowej, wykonanej przez zespół NOVI SINGERS. Metodą pogadanki wskazanie cech charakterystycznych muzyki jazzowej.

  9. Metodą opisu przedstawienie historii polskiej muzyki jazzowej oraz głównych ośrodków polskiego jazzu, jakimi były i są Kraków, Gliwice, Łódź, Gdańsk oraz Warszawa. Wskazanie najważniejszych festiwali jazzowych w Polsce, na których zaistniały takie gwiazdy polskiej sceny jazzowej jak na przykład: Andrzej Kurylewicz, Krzysztof Komeda‑Trzciński, Jan „Ptaszyn” Wróblewski.

  10. Wysłuchanie i percepcja kolejnego standardu jazzowego w wykonaniu gwiazd polskiej sceny jazzowej. Wskazanie przez uczniów wybitnych muzyków działających na dzisiejszej scenie muzycznej (m.in. Urszula Dudziak, Adam Makowicz, Tomasz Stańko).

  11. Metodą pogadanki wyjaśnienie zjawiska braku muzyki jazzowej w mediach publicznych. Zastanowienie się, czy muzyka jazzowa jest wartościowa i w jakich kategoriach może być oceniana.

Zapisanie notatki:

• Notatka:

  1. Jazz wykonywany na pierwszych polskich festiwalach w latach pięćdziesiątych był muzyką improwizowaną, opartą na znanych standardach, z zachowaniem wszelkich reguł. Młodzi entuzjaści rekrutowali się głównie spośród amatorów, stąd w porównaniu z muzykami amerykańskimi czy nawet europejskimi poziom wykonywania jazzu w Polsce był relatywnie niski. W Polsce, podobnie jak w innych krajach o ustabilizowanej scenie jazzowej, uprawia się rozmaite style jazzu. Nieco upraszczając, można wyodrębnić trzy główne nurty: jazz tradycyjny, jazz nowoczesny i jazz awangardowy.

  2. Spośród wszystkich prądów stylistycznych, jakim podlegał jazz polski w przeszłości i jakim podlega nadal, tym najbardziej oryginalnym, rodzimym, niemającym w tej skali odpowiednika za granicą jest z pewnością „nurt chopinowski”, czyli jazzowe opracowania muzyki Fryderyka Chopina.

  3. Polscy jazzmani:

Urszula Dudziak, Adam Makowicz, Tomasz Stańko, Andrzej Kurylewicz, Krzysztof Komeda‑Trzciński, Jan „Ptaszyn” Wróblewski, Leszek Możdżer.

Bibliografia

Panek W., Świat muzyki. Podręcznik dla klas 1‑3 gimnazjum, WSiP, Warszawa 2004.

Panek W., Mały słownik muzyki rozrywkowej., ZAKR, Warszawa 1986.

www.culture.pl/pl/culture/artykuly/es_polski_jazz

Podstawowe zagadnienia związane z tematem lekcji Polski jazz.

Zadanie domowe

Na podstawie podręcznika lub innego źródła wymień przynajmniej dwa polskie festiwale jazzowe oraz miejsca, w których się one odbywają.

Opracowała:

Arleta Dzitko