Poszukiwanie prawdy
POSZUKIWANIE PRAWDY
1. Cele lekcji:
A. Wiadomości:
ukazanie nauki Jezusa o prawdzie w oparciu o ewangelię według św. Jana
B. Umiejętności:
uczeń potrafi żyć zgodnie z prawdą Ewangelii
2. Metoda i formy pracy: wykład, pogadanka, praca w grupach
3. Środki dydaktyczne: Pismo św.
4. Przebieg lekcji:
I. Wstęp
CZŁOWIEK PYTA – PRZEDSTAWIENIE PROBLEMU
Codziennie słyszymy w radiu i oglądamy w telewizji oferty i reklamy towarów, które uważamy za dobre, zaś do niektórych zdążyliśmy się już zrazić.
Co one wychwalają? Co obiecują? Czy są prawdziwe? W czym są nieprawdziwe?
Wielu ludzi bezmyślnie nazywa prawdziwymi pewne poglądy, urządzenia, instytucje, związki i grupy ludzi lub równie bezmyślnie je odrzuca, wyłącznie na podstawie określenia lub etyki.
Co trzeba robić, aby wypowiadać słuszne i prawdziwe sądy? Co – według ciebie – oznaczają słowa: prawda, prawdomówność, prawdziwość?
PODSUMOWANIE DYSKUSJI:
Czym jest prawda? To pytanie od wieków nurtowało umysł ludzki. Jasno sformułował je Piłat, kiedy stojąc wobec Jezusa zapytał: „Cóż to jest prawda?” (J 18,38). Pytanie zapisujemy na tablicy, przyczepiamy napis zrobiony wcześniej na kartonie lub rozdajemy jak największej liczbie uczestników – co najmniej jedno pytanie na każdej ławce.
Dzisiaj i my jako ludzie myślący szukamy prawdy i zadajemy sobie to pytanie. Dlatego na dzisiejszej katechezie będziemy szukać odpowiedzi na zadane pytania w świetle wiary i nauki.
II. Rozwinięcie
Uczniowie zapisują swoje definicje prawdy.
PRACA W GRUPACH:
Poszukiwanie odpowiedzi w materiałach źródłowych (definicje prawdy rozpisane na kartkach).
– WIELKA ENCYKLOPEDIA PWN, tom IX
PRAWDA w logice to podstawowa wartość logiczna, cecha sądu przysługująca mu wtedy i tylko wtedy, gdy w rzeczywistości jest właśnie tak, jak ów sąd głosi.
PRAWDA W FILOZOFII to zgodność, adekwatność treści sądu z rzeczywistym stanem rzeczy, którego ten sąd dotyczy – tak zwana klasyczna definicja prawdy bądź też zgodność treści sądu z jakąś uznaną zasadą lub normą, tak zwana nieklasyczna definicja prawdy.
– MAŁY SŁOWNIK TEOLOGICZNY, KARL RAHNER, HERBERT VORGRIMIER, INSTYTUT WYDAWNICZY PAX, WARSZAWA 1987
PRAWDA w potocznym słowa znaczeniu to zgodność wypowiedzi ze stanem faktycznym, jaki wypowiedź wyraża. Ale to pojęcie jest bardzo zróżnicowane w zależności od rodzaju poznania, poznającego i tego, co poznaje. Jeżeli chodzi o przykład, o poznanie, w którym poznający zdobywa źródłową wiedzę o samym sobie, to prawda jest byciem – u siebie, wewnętrznym oświeceniem bytu dla samego siebie. Ponieważ to pierwotne oświecenie dla samego siebie pociąga za sobą z konieczności, jako warunek swojej własnej możliwości także doświadczenie własnej transcendencji ducha, przeto owa jedyna prawda, która zawierając się we wszystkich innych prawdach, nie jest jedyną spośród wielu innych, ale jest prawdą globalną, obejmuje także pewne odniesienie do Boga, pewną milczącą atematyczną wiedzę o niezgłębionej tajemnicy, w której wszystko ma swoją podstawę.
– SŁOWNIK BIBLIJNY O. HUGOLIN LANGKAMMER OFM, KATOWICE 1984, KSIĘGARNIA ŚW. JACKA
PRAWDA w Starym Testamencie jest pojęciem religijnym a nie filozoficznym, ma podstawę w Przymierzu z Bogiem, który dotrzymuje obietnic. Służyć wiernie Bogu (Joz 24,14) i postępować zgodnie z Prawem znaczy „czynić prawdę”. W Nowym Testamencie terminem „prawda” posługuje się często św. Jan Ewangelista. Odnosi go do Chrystusa, do Ducha Świętego i do człowieka, który w tymże Duchu ma świadczyć o Chrystusie w wierze i miłości. Św. Paweł utożsamia prawdę z Ewangelią i wymaga absolutnego posłuszeństwa wobec niej. Wyznanie prawdy jest wyrazem wspólnoty i jedności w Kościele i prowadzi do zbawienia.
PISMO ŚWIĘTE – EWANGELIA WEDŁUG ŚW. JANA
(tworzenie gwiazdy skojarzeń)
Wspólne poszukiwanie odpowiedzi na Piłatowe pytanie: „Cóż to jest prawda?” prowadzi nas do źródła naszej wiary – do Pisma św.
Ponieważ św. Jan posługuje się często w swoich pismach pojęciem „prawda”, dlatego w oparciu o ewangelię według św. Jana dowiemy się, co Jezus mówi i jak naucza na temat prawdy.
J 14, 6 – Jak nazywa siebie Jezus?
J 18, 37 – Po co Jezus przyszedł na świat?
J 1, 37 – Kto jest źródłem prawdy?
J 3, 21 – co daje poznanie prawdy?
PRAWDA = JEZUS
III. PODSUMOWANIE:
Jezus utożsamia siebie z Prawdą, gdy mówi: Ja jestem Drogą, Prawdą i Życiem. Mówi też: Przyszedłem, aby dać świadectwo prawdzie. Jezus nie określa czasu, miejsca istnienia prawdy, bo wie, że człowiek jest istotą, która karmi się chlebem i rzeczami wiecznymi. Dla naszego gatunku potrzeba prawdy jest nie mniej ważna od potrzeby pokarmu.
Prawda jest światłem ludzkiego umysłu. Jeżeli od młodości stara się poznać rzeczywistość w różnych jej wymiarach, to w tym celu, aby posiąść prawdę, aby żyć prawdą. Taka jest struktura ducha ludzkiego.
Głód prawdy stanowi podstawowe jego dążenie i wyraz.
Chrystus w swoim dążeniu ku prawdzie stawia przed nami program, którego realizacja pozwoli odpowiedzieć na pytanie postawione na początku katechezy. Jakie zadania stawia przed nami Chrystus, dowiemy się z ewangelii wg św. Jana 8,32: „Poznacie prawdę, a prawda was wyzwoli”.
CZŁOWIEK ODPOWIADA NA WEZWANIE BOŻE
Jak możemy realizować wezwanie, które Chrystus dzisiaj kieruje do nas, dowiemy się z „Listu apostolskiego” Jana Pawła II „Do młodych całego świata” (Poznań 1985, s. 3 i 45).
„Chrystus zaś mówi: „poznacie prawdę, a prawda was wyzwoli”. Wśród słów zapisanych w Ewangelii, te należą z pewnością do najważniejszych. Mówią bowiem równocześnie o całym człowieku. Mówią o tym, na czym buduje się od wewnątrz, w wymiarach ducha ludzkiego, właściwa człowiekowi godność i wielkość. Godność ta nie zależy od wykształcenia – równocześnie jednak wykształcenie, systematyczna wiedza o rzeczywistości powinna służyć tej godności. Powinna więc służyć prawdzie. Chrystusowe słowa „poznacie prawdę, a prawda was wyzwoli” stają się istotnym programem. Młodzi mają – jeśli tak można się wyrazić – wrodzony „zmysł prawdy”. Prawda ma zaś służyć wolności. A co to znaczy być wolnym. Być prawdziwie wolnym to nie znaczy, stanowczo nie znaczy czynić wszystko, co mi się podoba, na co mam ochotę. Wolność zawiera w sobie kryterium prawdy, dyscyplinę prawdy. Bez tego nie jest prawdziwą wolnością. Jest zakłamaniem prawdy. Być prawdziwie wolnym to znaczy:
Używać swej wolności dla tego, co jest prawdziwym dobrem;
Być człowiekiem prawego sumienia;
Być odpowiedzialnym;
Być człowiekiem dla drugich.
RACHUNEK SUMIENIA: wobec wezwania skierowanego do nas przez Jana Pawła II zróbmy rachunek sumienia.
Co dla ciebie jest prawdziwym dobrem?
Na jakiej nauce, światopoglądzie i kryteriach kształtujesz swoje sumienie?
Do czego zobowiązuje chrześcijan i ludzi dobrej woli wezwanie Jana Pawła II, by być odpowiedzialnym?
W jaki sposób realizujesz w swoim życiu słowa „być człowiekiem dla drugich”?
WNIOSEK: Wszystkie dążenia dzieci Bożych w prawdzie do wolności muszą być oparte o Chrystusa i Jego naukę. Tylko On jest dla nas wierzących jedyną Prawdą (Jezus = Prawda).
Dlatego poprośmy Go, abyśmy w naszych poszukiwaniach prawdy, w naszych wypowiadanych sądach zawsze zdążali ku Niemu – jako naszemu jedynemu i prawdziwemu wyzwoleniu z kłamstwa, z grzechów i wszelkich ludzkich zniewoleń.
5. Bibliografia
Jan Paweł II, Do młodych całego świata, List apostolski, Poznań 1985, s. 43.
K. Rahner, H. Vorgrimier, Mały Słownik Teologiczny, Warszawa 1987.
H. Langkammer, Słownik Biblijny, Katowice 1984.
Wielka Encyklopedia PWN, Warszawa 2004.