Procesy wietrzenia skał

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

1. wie co rozumiemy poprzez pojęcie wietrzenia,

2. wie jakie są czynniki wystąpienia procesów wietrzenia,

3. zna podział wietrzenia na trzy podstawowe rodzaje oraz ich poszczególne typy.

b) Umiejętności

Uczeń:

1. umie wyjaśnić przebieg poszczególnych typów procesów wietrzenia fizycznego i chemicznego,

2. umie wymienić i wskazać na mapie regiony, na których występują poszczególne rodzaje wietrzenia.

2. Metoda i forma pracy

Praca z całą klasą, praca indywidualna, praca w grupach, praca w parach, dyskusja.

3. Środki dydaktyczne

Ścienna mapa fizyczna świata

Ścienna mapa fizyczna Europy

Podręczniki geografii

Atlasy geograficzne dla szkół średnich

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem lekcji i przedstawia im cele zajęć. W klasie zostaje rozwieszona ścienna mapa fizyczna świata oraz ścienna mapa fizyczna Europy. Nauczyciel prosi uczniów o wyjęcie podręczników geografii oraz atlasów geograficznych (co najmniej 1 atlas na dwie osoby).

b) Faza realizacyjna

1. Nauczyciel tłumaczy uczniom co rozumiemy poprzez wietrzenie skał, na czym polega wietrzenia skał oraz jakie są główne czynniki procesów wietrzeniowych oraz od czego zależy grubość pokrywy zwietrzelinowej.

2. Nauczyciel przedstawia uczniom podstawowy podział procesów wietrzenia: na wietrzenie fizyczne, wietrzenie chemiczne oraz wietrzenie biologiczne. Nauczyciel mówi, że najpierw zajmiemy się omawianiem wietrzenia fizycznego, po krótce omawia podstawowe czynniki tego wietrzenia oraz mówi w jakich klimatach najczęściej ono występuje. Następnie dzieli klasę na pięć grup – tyle ile jest podsatwowych typów wietrzenia fizycznego. I tak, każda z grup ma zająć się jednym z następujących typów wietrzeń: termiczne (insolacyjne), mrozowe, solne, skał ilastych i biogeniczne. Uczniowie mają opisać na czym polega każdy z wyżej wymienionych typów wietrzeń, co go powoduje, w jakiego rodzjau skałach zazwyczaj zachodzi i dla jakich obszarów na świecie jest charakterystyczny.

3. Nauczyciel wybiera po kilka osób z każdej grupy i prosi je o przedstawienie na forum klasy znalezionych przez grupę informacji oraz wskazanie na mapach ściennych obszarów występowania poszczególnych typów wietrzenia fizycznego. Nauczyciel ewentualnie poprawia uczniów i dodaje jakieś informacje od siebie.

4. Nauczyciel mówi uczniom, że przejdą teraz do omawiania wietrzenia chemicznego skał. Nauczyciel po krótce charakteryzuje istotę wietrzenia chemicznego, mówi co powoduje wietrzenie chemiczne oraz w jakich warunkach najczęściej się ono odbywa. Następnie dzieli klasę na pięć grup. Każda z grup zająć się jednym z następujących typów wietrzeń: utlenianie, rozpuszczanie, uwodnienie, uwęglanowienie i hydroliza. Uczniowie mają opisać na czym polega każda z wyżej wymienionych reakcji chemicznych oraz napisać w jakich skałach najczęściej zachodzą poszczególne typy wietrzenia chemicznego.

5. Nauczyciel omawia trzeci rodzaj wietrzenia skał – wietrzenie biologiczne.

c) Faza podsumowująca

1. Nauczyciel w ramach podsumowania przypomina uczniom poznane dziś rodzaje procesów wietrzenia oraz mówi w jakie rodzjae wietrzenia wystęują najczęściej w poszczególnych strefach klimatycznych świata.

5. Bibliografia

1. Kozioł T., Geografia. Zagadnienia maturalne, Wydawnictwo Szkolne Omega, Kraków 1999.

2. Libner P., Stefaniak G., Geografia od A do Z, Kram, Warszawa 1998.

3. Modzelewska B., Piełowska E., Podstawy geografii fizycznej i geologii dla I i II klasy liceum ogólnokształcącego, Stowarzyszenie Oświatowców Polskich, Toruń 1997.

4. Mycielska‑Dowgiałło E., Korotaj‑Kokoszczyńska M., Smolska E., Geomorfologia dynamiczna z elementami stosowanej, WGiSR UW, Warszawa 1999.

6. Załączniki

a) Karta pracy ucznia

brak

b) Zadanie domowe

brak

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

brak