Opracowała: mgr inż. Elzbieta Kordylewska

Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej w Wierzbocicach

Scenariusz lekcji dla klasy IV

Motto: „W góry, w góry miły bracie, góra śmieci czeka na Cię”.

J. Sztaudynger

Temat: Śmieci mniej, Ziemi lżej.

Cele zajęć:

Uczeń:

• dostrzega niekorzystne zmiany zachodzące w najbliższym środowisku,

• potrafi segregować odpady,

• zastosuje powtórnie niektóre odpady,

• dokona wyboru towaru w opakowaniu „przyjaznym dla środowiska”,

• w miejscach publicznych potrafi zachować się właściwie, zgodnie z zasadami przyjaznych relacji ze środowiskiem.

Scenariusz był realizowany na zajęciach ścieżki ekologicznej: przyroda klasa IV.

Blok: Po co oszczędzać, czyli o sposobach właściwego gospodarowania zasobami naturalnymi.

Treść ścieżki:

Zagrożenie przyrody spowodowane nadmiernym używaniem opakowań przez człowieka.

Czas trwania zajęć: 45 minut

Metody i techniki pracy:

• pogadanka

• pokaz

• burza mózgów

• metaplan

Formy pracy:

• indywidualna

• zespołowa

Pomoce dydaktyczne i materiały:

• szary papier, klej, nożyczki

• opakowania po produktach spożywczych, puszki, butelki, złom, plastik, inne odpady wytwarzane przez człowieka

Aranżacja sali:

• stoliki przygotowane do pracy w zespołach

• w widocznym miejscu plakat „ Segregacja śmieci”

Bibliografia:

• Reichholf J., Żyć i przeżyć zależności ekologiczne, Warszawa 1999.

• Gołębiowska A., Metera P., Ochrona środowiska z perspektywy gospodarstwa domowego, Krajowe Centrum Edukacji Ekologicznej.

• Veit B., Wolfraum Ch., Książka o odpadach, wyd. PKE, Kraków 1995.

• Walentyńska I., Praktyczne przygotowanie do ochrony środowiska, wyd. „Augustyniana”, Bielsko‑Biała 1995.

Przebieg zajęć:

Wprowadzenie

Po powitaniu nauczyciel informuje uczniów o celach lekcji – będziemy zajmować się segregowaniem śmieci. Ze względu na to, że śmieci co roku przybywa, zastanowimy się także, co zrobić, by zmniejszyć ich ilość. Co roku też w ramach akcji „ Sprzątanie świata” porządkujemy tereny najbliższej okolicy, gdyż śmieci mają także szkodliwy wpływ na środowisko naturalne.

1. Śmieci – zużyte przedmioty i substancje związane z bytowaniem człowieka oraz działalnością gospodarczą, uciążliwe do środowiska.

2. Śmieci pochodzą z gospodarstw domowych, ze sklepów, biur, powstają w fabrykach i przedsiębiorstwach.

3. Uczniowie mają przygotowaną pracę domową, która polegała na tym, iż mieli w ciągu tygodni notować codziennie, co wrzuca się w ich domu do kosza na śmieci.

Nauczyciel zapisuje temat na tablicy.

Nawiązując do lekcji, nauczyciel zadaje kilka pytań.

Uczniowie pracują metodą „burzy mózgów”:

- Z czym kojarzy ci się słowo „śmieci”?

• Jakie znacie rodzaje śmieci?

• Co robicie ze śmieciami w swoim domu?

Część właściwa zajęć:

Nauczyciel dzieli klasę na 4 grupy. Każda grupa wybiera swojego lidera.

Wstęp:

Nauczyciel na tablicy zapisuje słowo ŚMIECI, uczniowie dopisują wyrazy kojarzące się z tym słowem,

np.

ŚMIECI

leki, papier, szkło, zepsute żarówki, zużyte baterie, butelki plastikowe, resztki jedzenia, obierki, wraki samochodowe, woreczki foliowe, opony, opakowania jednorazowe, akumulatory, puszki, stara odzież, popsute meble, środki opatrunkowe, sprzęt RTV, popiół, słoiki, butelki

1. Wprowadzenie pojęcia „segregacja śmieci”: segregacja śmieci jako system ich zbierania i dzielenia na grupy. Najczęściej są to makulatura, szkło, metale, plastik, substancje organiczne.

2. Korzyści wynikające z segregacji to: mniejsza ilość substancji zanieczyszczających środowisko, mniejsze wykorzystywanie zasobów naturalnych, mniejsze koszty produkcji (oszczędność wody, prądu).

3. Kontenery na odpady – sposób oznakowania oraz odpady, które można do nich wrzucać.

Zadanie 1.

Uczniowie uzupełniają indywidualnie tabelkę, wpisując w odpowiednie rubryki przykłady odpadów wytwarzanych przez człowieka.

Po wpisaniu odpowiedzi chętni uczniowie odczytują odpowiedzi, których udzielili.

W jaki sposób posegregowane odpady są wykorzystywane?

Wniosek:

Selekcjonowane odpady są powtórnie użyte, czyli podlegają recyklingowi – trafiają do papierni, hut szkła i metali, są wykorzystywane do produkcji pełnowartościowych, nowych produktów. Z odpadów zawierających części organiczne wytwarza się kompost służący do rekultywacji terenów.

Praca w grupach.

Zadanie 2.

Poszukaj innych sposobów, które zapobiegają powstawaniu i gromadzeniu odpadów.

a)..................................

b).................................

c)..................................

Liderzy grup odpowiadają, np.:

• przemyślane zakupy w marketach,

• kupowanie towarów w opakowaniach ekologicznych (torebka papierowa zamiast foliowej, mniejsza ilość opakowań).

4. Uczniowie sporządzają listę towarów pakowanych w różną ilość opakowań.

Zadanie 3.

Sporządź listę towarów pakowanych w więcej niż jedno opakowanie.

Nazwa towaru

.............................................................

...............................................................

....................................................................

5. Każda grupa otrzymuje kopertę, w której znajdują się karteczki z etapami mającymi doprowadzić do głównego celu, czyli zmniejszenia ilości odpadów. Uczniowie układają etapy od najbardziej do najmniej skutecznego. Odpowiednio uszeregowane karteczki uczniowie przyklejają na papier. Po wykonaniu zadania liderzy prezentują prace, a grupy dyskutują.

Zadanie 4.

Ułóż etapy od najbardziej do najmniej skutecznego, jeśli chodzi o zmniejszenie ilości odpadów.

• Segregowanie odpadów, świadomość ekologiczna, ograniczenie używania opakowań, głównie plastikowych, używanie wielorazowych siatek, kupowanie napojów w szklanych butelkach, budowa nowoczesnych wysypisk śmieci, zakaz produkcji opakowań plastikowych, zakładanie nowych punktów skupu, dawanie innym dobrego przykładu własnym działaniem i postępowaniem.

Po wykonaniu zadania uczniowie przystępują do wykonania metaplanu w grupach.

Zadanie 5.

Wykonaj metaplan na temat odpadów w środowisku.

Po prezentacji metaplanu grupy przystępują do wykonania następnego zadania.

Każda grupa ma wymyślić i napisać na pasku szarego papieru hasło zachęcające do segregowania śmieci.

Zadanie 6.

Ułóż i zapisz hasło zachęcające do segregacji śmieci.

Podsumowanie:

Uczniowie wymieniają na zasadzie burzy mózgów i notują w zeszycie:

1. Zestawienie czynności, które prowadzą do ograniczenia ilości śmieci:

• segreguj odpady,

• unikaj kupowania produktów w plastikowych opakowaniach, jeśli jest możliwość kupienia ich odpowiedników w opakowaniach tekturowych lub szklanych,

• używaj podczas zakupów własnych wielorazowych toreb,

• kupuj napoje w szklanych butelkach.

2. Przeszkody utrudniające zmniejszenie ilości śmieci to:

• brak odpowiednich kontenerów na odpady,

• czasami produkty w opakowaniach ze szkła zwrotnego są droższe,

• mała świadomość ekologiczna ludzi.

3. Pamiętaj!

1. gromadząc makulaturę, ratujesz drzewa,

2. gromadząc szkło i metale, oszczędzasz surowce naturalne i energię,

3. gromadząc odpadki kuchenne na kompost, przyczyniasz się do użyźniania gleby,

4. zanim dokonasz zakupu napoju w aluminiowym opakowaniu, zastanów się, czy nie ma go w opakowaniu ze szkła.

4. Na zakończenie zajęć każda grupa segreguje jeden rodzaj odpadów do wcześniej przygotowanych pojemników.

Nauczyciel ocenia pracę uczniów i zadaje pracę domową.

Praca domowa.

Uzupełnij puste koła przykładami szkodliwego wpływu dzikich wysypisk na środowisko naturalne.

Karta pracy dla ucznia

Zadanie 1.

Wypisane na tablicy rodzaje odpadów posegreguj, wpisując do tabelki w odpowiednie rubryki.

Wniosek:

........................................................................ są powtórnie użyte, czyli podlegają recyklingowi – trafiają do papierni, hut szkła i metali, są wykorzystywane do produkcji pełnowartościowych, nowych produktów. Z odpadów zawierających części organiczne wytwarza się kompost służący do rekultywacji terenów.

Karta pracy dla ucznia

Zadanie 2.

Proszę poszukać innych sposobów, które zapobiegają powstawaniu i gromadzeniu odpadów.

a)..................................

b).................................

c)..................................

Zadanie 3.

Proszę sporządzić listę towarów pakowanych w więcej niż jedno opakowanie.

Nazwa towaru:

.............................................................

................................................................

................................................................

..............................................................

Zadanie 4.

Proszę ułożyć etapy od najbardziej do najmniej skutecznego, jeśli chodzi o zmniejszenie ilości odpadów.

• Segregowanie odpadów, świadomość ekologiczna, ograniczenie używania opakowań, głównie plastikowych, używanie wielorazowych siatek, kupowanie napojów w szklanych butelkach, budowa nowoczesnych wysypisk śmieci, zakaz produkcji opakowań plastikowych, zakładanie nowych punktów skupu, dawanie innym dobrego przykładu własnym działaniem i postępowaniem.

Karta pracy dla ucznia

Zadanie 5.

Proszę wykonać metaplan na temat odpadów w środowisku.

Karta pracy dla ucznia

Zadanie 6.

Ułóż i zapisz hasło zachęcające do segregacji śmieci (pisakami).

Karta pracy dla ucznia

Praca domowa:

Uzupełnij puste koła przykładami szkodliwego wpływu dzikich wysypisk na środowisko naturalne.