Strasna zaba i straszna fonetyka. Na podstawie wiersza Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego poznajemy podział głosek ze względu na stopień zbliżenia narządów mowy

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

• wie, że literatura może mieć humorystyczny aspekt,

• wie, że istnieje podział głosek ze względu na stopień zbliżenia narządów mowy.

b) Umiejętności

Uczeń:

• potrafi pracować w zespole,

• potrafi samodzielnie poprawić tekst,

• kształtuje umiejętność rozpoznania rodzaju głosek poprzez ich wymowę.

2. Metoda i forma pracy

Metoda problemowa, praktyczna, praca w grupach, praca z całą klasą.

3. Środki dydaktyczne

1. Ksero tekstu Strasna zaba K. I. Gaczyńskiego.

2. Tabela wyrysowana przed lekcją na tablicy.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Nauczyciel rozdaje uczniom teksty. Uczniowie tworzą pięcioosobowe grupy i wybierają w każdej
z nich jedną osobę, która będzie zapisywać wyniki pracy na tablicy.

b) Faza realizacyjna

1. Nauczyciel (lub wcześniej przygotowany uczeń) odczytuje tekst wiersza K. I. Gaczyńskiego Strasna zaba. Uczniowie śledzą tekst i podkreślają źle wypowiedziane i zapisane słowa.

2. Nauczyciel na przykładzie tytułu pokazuje, jak wypełnić tabelę.

3. Każda grupa znajduje po pięć przykładów we skazanym fragmencie. Wyniki pracy grup mogą być następujące:

Grupa 1. (dwie pierwsze zwrotki)

Grupa 2. (zwrotka trzecia i czwarta)

Grupa 3. (zwrotki: czwarta i piąta)

Grupa 4. (zwrotki: szósta, siódma, ósma)

4. Nauczyciel z uczniami głośno wymawia głoski zapisane w ostatniej kolumnie tabeli. W czasie ćwiczenia uczniowie obserwują zmiany w narządach artykulacyjnych.

5. Nauczyciel uświadamia uczniom, że w trakcie mówienia narządy w jakie ustnej mogą stykać się, zbliżać do siebie, tworząc szczeliny lub zwarcia.

6. Nauczyciel wprowadza podział głosek ze względu na stopień zbliżenia narządów mowy. Ważne jest, by został on zapisany na tablicy.

c) Faza podsumowująca

1. Uczniowie starają się stworzyć zdanie do każdej z kategorii spółgłosek. Każde słowo w tym zdaniu powinno zaczynać się inna literą z danej kategorii. Np.: Tato pięknie gra kołysanki dla Bartka.

2. Uczniowie po odczytaniu zdania wskazują na innego ucznia, który ma zgadnąć kategorię spółgłosek zawartych w odczytywanym zdaniu. Uczeń może posługiwać się tabelą.

3. Po kilkukrotnym powtórzeniu ćwiczenia, nauczyciel zmazuje z tablicy głoski, pozostawiając kategorie. Kolejni uczniowie odczytują zdania zapisane w zeszycie, a inni wskazują kategorię.

4. Nauczyciel zmazuje ostatnią wskazówkę – nazwę kategorii. Kolejni uczniowie odczytują zdania i wskazują na kolegów, zadając ćwiczenie wybranej osobie.

5. Najbardziej pomysłowe zdania nauczyciel może nagrodzić ocenami.

5. Bibliografia

A. Częścikowa, J. Częścik, Gramatyka co z głowy nie umyka, Harmonia, Gdańsk 2003.

6. Załączniki

Zadanie domowe

Wyraź swoją opinię na temat wiersza Strasna zaba. Swoją wypowiedź poprzyj argumentami.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

brak