Wody podziemne

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

1. rozumie następujące pojęcia: wody podziemne, strefa aeracji, strefa saturacji, warstwa wodonośna,

2. wie jakie wyróżniamy podziały wód podziemnych,

3. rozumie pojęcie źródła.

b) Umiejętności

Uczeń:

1. potrafi opowiedzieć o każdym rodzaju wód podziemnych,

2. potrafi narysować przekrój przez nieckę artezyjską i wyjaśnić mechanizm tworzenia się wód artezyjskich,

3. umie wymienić i wskazać na mapie obszary występowania szczególnych przypadków wód podziemnych (np. wód artezyjskich, gejzerów),

4. potrafi narysować proste schematy przedstawiające różne typy źródeł.

2. Metoda i forma pracy

Praca z całą klasą, praca indywidualna, praca w grupach, praca w parach, dyskusja.

3. Środki dydaktyczne

Podręczniki geografii

Atlasy geograficzne dla szkół średnich

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem lekcji i przedstawia im cele zajęć. Nauczyciel prosi uczniów o wyjęcie podręczników geografii oraz atlasów geograficznych (co najmniej 1 atlas na dwie osoby). Nauczyciel rozdaje uczniom powielone przez siebie kartki przedstawiające przekroje przez wody podziemne (załącznik 1 i załącznik 2).

b) Faza realizacyjna

1. Nauczyciel tłumaczy uczniom czym są wody podziemne, gdzie wystąpują, jaką stanowią część zasobów wodnych hydrosfery i jak nazywa się nauka zajmująca się badaniem wód podziemnych. Nauczyciel wyjaśnie również znaczenie następujących pojęć: strefa aeracji, strefa saturacji, warstwa wodonośna.

2. Nauczyciel przedstawia uczniom klasyfikację wód podziemnych ze względu na głębokość zalegania – zaskórne, gruntowe (załącznik 1), wgłębne (załącznik 2) i głębinowe. Omawiane są głębokości na jakich występują dane wody, ich temperatury, źródła tych wód, stopień ich zanieczyszczenia. Dodatkowo nauczyciel razem z uczniami analizuje rozdane przez siebie przekroje, szczególną uwagę zwracając na jeden z rodzajów wód wgłębnych – wód artezyjskich, opowiada o przekroju przez nieckę artezyjską (załącznik 2) oraz mówi, gdzie na świecie i w Polsce możemy spotkać wody artezyjskie.

3. Nauczyciel przedstawia uczniom klasyfikację wód podziemnych ze względu na ich pochodzenie. Nauczyciel dzieli klasę na cztery grupy. Każda z grup ma zająć się jedną z czterech możliwości pochodzenia wód podziemnych (infiltracyjne, kondensacyjne, juwenilne, reliktowe). Uczniowie mają znaleźć w podręcznikach informacje dotyczące źródła pochodzenia poszczególnych wód, udział procentowy danych wód w ogólnej objętości wód podziemnych, częstość występowania wód, najczęstsze obszary występowania danych wód.

4. Nauczyciel prosi aby każda z grup wybrała spośród siebie osobę, która na forum klasy zaprezentuje wyniki pracy grupy. Uczniowie kolejno omawiają cztery rodzaje pochodzenia wód podziemnych, nauczyciel ewentualnie poprawia uczniów i dodaje jakieś informacje od siebie.

5. Nauczyciel przedstawia uczniom pozostałe podziały wód podziemnych, m.in. ze względu na stężenie pierwiastków (np. solanki, szczawy, radoczynne), ze względu na stopień mineralizacji (mineralne, zmineralizowane, słodkie), ze względu na temperaturę (ciepłe, zimne, cieplice). Nauczyciel każdy z rodzajów wód obrazuje konkretnymi przykładami ze świata. Szczególną uwagę nauczyciel zwraca na kwestię gejzerów, opowiada czym są, jaki jest mechanizm ich powstawania oraz gdzie na świecie występuje najwięcej gejzerów.

c) Faza podsumowująca

1. Nauczyciel przypomina uczniom najważniejsze klasyfikacje wód podziemnych oraz najważniejsze fakty dotyczące poszczególnych rodzajów wód. Jeśli są jakieś pytania nauczyciel stara się wyjaśnić wątpliwości uczniów.

2. Nauczyciel prosi uczniów aby w domu przygotowali informacje dotyczące źródeł – definicję źródła oraz ich rodzaje. Uczniowie mają również narysować w zeszytach proste schematy przedstawiające konkretne typy źródeł.

5. Bibliografia

1. Kozioł T., Geografia. Zagadnienia maturalne, Wydawnictwo Szkolne Omega, Kraków 1999.

2. Libner P., Stefaniak G., Geografia od A do Z, Kram, Warszawa 1998.

3. Modzelewska B., Piełowska E., Podstawy geografii fizycznej i geologii dla I i II klasy liceum ogólnokształcącego, Stowarzyszenie Oświatowców Polskich, Toruń 1997.

4. Wiecki W., Geografia środowiska przyrodniczego, Operon, Rumia 2002.

6. Załączniki

a) Karta pracy ucznia

załącznik 1

załącznik 2

b) Zadanie domowe

brak

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

brak