Wojna secesyjna – zachowanie jedności państwa i zniesienie niewolnictwa
Scenariusz lekcji - Wojna secesyjna – zachowanie jedności państwa i zniesienie niewolnictwa
1. Cele lekcji
a) Wiadomości
historia niewolnictwa w Stanach Zjednoczonych
Północ oraz Południe kraju – różnice ekonomiczno‑społeczne
ruch abolicjonistyczny
Abraham Lincoln – biografia
co to jest secesja
Skonfederowane Stany Ameryki
Proklamacja Emancypacji (1863)
bitwa pod Gettysburgiem (1863)
XIII poprawka do Konstytucji
b) Umiejętności
definiowanie pojęcia „secesja” jako: a) odłączenie się, oddzielenie się, b) styl w sztuce na przełomie XIX i XX wieku oraz c) nazwa służąca określaniu okresu historii USA, omawianemu w niniejszym scenariuszu
wymienianie przyczyn, które doprowadziły do secesji stanów
definiowanie terminu „abolicja” jako zniesienie jakiegoś prawa, ustawy
2. Metoda i forma pracy
Jeden z uczniów przedstawia wcześniej przygotowane wiadomości na temat początków i rozwoju niewolnictwa w koloniach brytyjskich. Nauczyciel przekazuje informacje na temat przyczyn, przebiegu oraz skutków wojny secesyjnej.
3. Środki dydaktyczne
mapa Stanów Zjednoczonych z okresu wojny secesyjnej
kopia portretu Abrahama Lincolna
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Początki niewolnictwa w Stanach Zjednoczonych. Handel ludnością murzyńską prowadzony przez kupców holenderskich, angielskich i francuskich. Wykorzystywanie pracy niewolniczej na plantacjach. Prawne sankcjonowanie niewolnictwa w II połowie XVII wieku. Stopniowe, od 1783 roku, znoszenie niewolnictwa w stanach północnych. Zwiększające się różnice społeczno‑ekonomiczne między stanami północnymi i południowymi kraju.
b) Faza realizacyjna
geneza i przebieg wojny secesyjnej
przyczyny secesji (a więc m.in. odmienne systemy społeczno‑ekonomiczne, dysproporcje w rozwoju gospodarczym, różne postrzeganie celów polityki zagranicznej USA przez Północ oraz Południe)
działalność ruchów abolicjonistycznych (m.in. John Brown) – zaostrzenie sporów między Północą a Południem
wybór Abrahama Lincolna na prezydenta USA
decyzja 7 stanów południowych o secesji – utworzenie Skonfederowanych Stanów Ameryki
ostrzał Fortu Sumter (12 kwiecień 1861) - wydarzeniem uznawanym za początek wojny secesyjnej
dowódcy wojsk Konfederacji i Unii: gen. Robert Lee, gen. Ulysses Grant, gen. William Herman
bitwa pod Gettysburgiem (lipiec 1863) jako przełomowy moment wojny secesyjnej
podpisanie kapitulacji przez gen. Lee (kwiecień 1865), zakończenie wojny secesyjnej
zniesienie niewolnictwa
zniesienie niewolnictwa w koloniach Wielkiej Brytanii (1833)
ruchy abolicjonistyczne – metody działania
znaczenie publikacji Chaty Wuja Toma H. Beecher Stowe w 1852 roku
sylwetka Johna Browna
ogłoszenie przez prezydenta Lincolna Proklamacji Emancypacji (styczeń 1863) – zniesienie niewolnictwa na obszarach Konfederacji
przegłosowanie przez Kongres i wejście w życie XIII poprawki do Konstytucji zakazującej niewolnictwa
c) Faza podsumowująca
Przedstawienie bilansu wojny secesyjnej, najkrwawszego konfliktu w historii Stanów Zjednoczonych. Zarysowanie skutków społecznych i ekonomicznych: zachowanie jedności państwa, zniesienie niewolnictwa, zmniejszenie wpływów plantatorów w stanach południowych, stopniowe przekształcanie ekonomicznych struktur Południa (od agraryzmu w stronę industrializacji).
5. Bibliografia
Krzysztof Michałek, Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki 1861‑1945, Warszawa 1991.
Encyklopedia historii Stanów Zjednoczonych, Andrzej Bartnicki, Krzysztof Michałek, Izabela Rusinowa, Warszawa 1992.
Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki, pod red. Andrzeja Bartnickiego i Donalda Critchlowa, T. 2, Warszawa 1995.
6. Załączniki
a) Zadanie domowe
Spróbuj ocenić rezultaty wojny secesyjnej w kontekście przyszłości Stanów Zjednoczonych. (Forma pracy – przygotowanie się do odpowiedzi ustnej)
7. Czas trwania lekcji
Jedna godzina lekcyjna.
8. Uwagi do scenariusza
Wojna secesyjna, od momentu uzyskania przez Stany Zjednoczone niepodległości, była najważniejszym wydarzeniem, decydującym o przyszłości państwa. Nie powiodły się plany secesjonistów i jedność terytorialna USA została obroniona. Na płaszczyźnie społecznej, zniesienie niewolnictwa położyło podwaliny pod procesy, które będą prowadziły w przyszłości do równouprawnienia obywateli, niezależnie od rasy.
Wojna secesyjna funkcjonuje w świadomości społecznej w dużej mierze dzięki ekranizacjom filmowym, przedstawiającym ówczesne wydarzenia. Scenariusz niniejszej lekcji ma więc nie tylko wzbogacać wiedzę ogólną uczniów faktami historycznymi, ale powinien również, prowadzić do pełniejszego zrozumienia przez nich konfliktu na osi Północ‑Południe.