Zagrożenia cywilizacji

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

• zna różne zagrożenia cywilizacyjne

• wie, na jakie problemy wskazują Stanisław Grochowisk i Kazimierz Śladewski w swoich utworach

• zna środki artystyczne użyte przez poetów i wie, jaki jest cel ich zastosowania

b) Umiejętności

Uczeń:

• czyta i interpretuje wiersz Stanisława Grochowiaka i Kazimierza Śladewskiego

• porównuje wymowę utworów

• wymienia zagrożenia cywilizacyjne

• przedstawia własne propozycje zmian, które pozwoliłyby mieszkańcowi żyć bliżej natury

• wskazuje dobre i złe strony życia na wsi i w mieście

2. Metoda i forma pracy

Praca z tekstem

Rozmowa

Praca indywidualna, grupowa i zbiorowa

3. Środki dydaktyczne

Podręcznik, kartki

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Uczniowie pracują w grupach. Każda grupa dostaje dwie kartki, jej zdanie polega na narysowaniu tego samego krajobrazu dziś i pięćset lat temu, tak, aby pokazać najważniejsze różnice.

Uczniowie pokazują i omawiają swoje prace, wyjaśniają, dlaczego wskazali właśnie na takie zmiany.

Nauczyciel dzieli tablice na dwie części i wypisuje różnice. Prosi uczniów, aby ocenili każdą z tych zmian i określili, czy jest ona pozytywna czy negatywna i dlaczego tak ją oceniają.

b) Faza realizacyjna

1. Nauczyciel zwraca uwagę, że większość tych zmian związana jest z rozwojem cywilizacji. Uczniowie wyjaśniają, jak do takiego rozwoju doszło, wymieniają przyczyny, np. rozwój nauki, ciekawość świata, nowe odkrycia i potrzeby. Uczniowie oceniają, czy jakieś elementy naszego życia ucierpiały na tym rozwoju.

2. Uczniowie czytają w podręczniku wiersze Stanisława Grochowiaka („O drzewa, drzewa…”) i Kazimierza Śladewskiego („Drogi”) i określają, czy coś te wiersze łączy. Zastanawiają się, co jest tematem wierszy i co odczuwa podmiot liryczny obydwu utworów; czy jest zadowolony z rozwoju cywilizacyjnego?

3. Uczniowie wskazują, na jakich elementach rzeczywistości koncentrują się osoby mówiące w tych wierszach. Uzupełniają tabelę, wypisując wszystkie epitety określające te elementy i inne z nimi związane.

4. Uczniowie porównują określenia z obu wierszy, zapisują wniosek z tego zestawienia.

5. Uczniowie wskazują na cel zastosowania apostrofy przez Grochowiaka do drzew, ptaków i szelestów. Odpowiadają, o jakich szelestach mówi podmiot liryczny i wskazują na skutki umierania natury.

6. Uczniowie odpowiadają na pytanie: dlaczego drogi z wiersza Śladewskiego zazdroszczą leśnym miedzom? Nazywają środek artystyczny i wskazują, jaką przestrzeń do życia wybrał podmiot liryczny? Próbują wyjaśnić, dlaczego zdecydował się na życie w mieście?

7. Uczniowie odpowiadają na pytanie, w jakim celu poeta przedstawia drogi jako „drogi przez jesień i lato / Przez śniegi wrzosy i wzgórza”?

8. Uczniowie zastanawiają się, do jakich innych elementów świata natury i cywilizacji mogli odwołać się poeci, aby przedstawić swoje stanowisko, np. Grochowiak: kwiaty, zwierzęta, czysta woda; Śladewski: budynki, samochody.

9. Uczniowie zastanawiają się, czy ludzie mogliby żyć bez świata natury, wskazują zagrożenia dla świata natury i równocześnie dla człowieka. Oceniają, czy człowiek na co dzień odczuwa potrzebę bycia bliżej natury.

10. Uczniowie pracują w czterech grupach. Każda grupa ma za zadanie przeanalizować pytanie: czy lepiej jest żyć na wsi, czy w mieście? Uczniowie powinni wskazać jak najwięcej wad i zalet życia tu lub tam.

11. Uczniowie prezentują swoje prace. Podczas prezentacji każdy uczeń odpowiada, gdzie wolałby żyć.

c) Faza podsumowująca

Uczniowie zastanawiają się, co można by zmienić w mieście, aby żyło się przyjemniej, nie niszcząc środowiska. Uczniowie podają własne propozycje i wybierają najciekawsze.

5. Bibliografia

A. Łuczak, A. Murdzek, Między nami. Podręcznik dla klasy szóstej szkoły podstawowej, Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe, Gdańsk 2003.

6. Załączniki

a) Karta pracy ucznia

brak

b) Zadanie domowe

Napisz list do burmistrza swojego miasta, wskaż w nim propozycje zmian, które mogą sprawić, że życie w mieście będzie przyjemniejsze.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

brak