Portret mężczyzny

Szczegóły:

Tytuł

Portret mężczyzny

Data powstania

XVIII wiek

Miejsce powstania

Italia

Gatunek

intaglio (gemma). gliptyka

Technika

rytowanie. szlifowanie

Materiał

jaspis

Właściciel obiektu

Muzeum Narodowe w Krakowie

Udział w wydarzeniach

Bliżej kultury. Cyfryzacja reprezentatywnych kolekcji [] [2016-10-01 - 2019-09-30]

Opis

Popiersie młodego mężczyzny zostało ukazane w profilu w lewo. Ma on krótkie, kręcone włosy i nosi czapkę frygijską; ubrany jest w płaszcz, którego poły są widoczne w dolnej części klatki piersiowej. Poniżej znajduje się glob. Najprawdopodobniej jest to Attis – starożytne wschodnie bóstwo wegetacji, mityczny towarzysz i kochanek bogini Kybele, który najczęściej był przedstawiany pod postacią młodego pasterza. Brak półksiężyca pozwala raczej wykluczyć identyfikację postaci jako Mena – bóstwo lunarne czczone na terenie zachodniej Anatolii, ukazywane w podobny sposób; glob znajdujący się pod popiersiem symbolizuje władzę nad światem. Kult Attisa rozpowszechnił się szczególnie w II w. n.e. W starożytnym Rzymie bóg ten był uznawany za bóstwo solarne. Nieprzypadkowe jest tu zatem użycie zielonego jaspisu (znanego również pod nazwą heliotropu, od greckich słów „helios" – słońce oraz „tropein” – zmieniać barwę), albowiem w gliptyce rzymskiej bóstwa solarne najczęściej przedstawiano na tego rodzaju kamieniu. Ta cecha opisywanej gemmy może przemawiać za datowaniem jej na okres antyczny, jednak grawerunek odznacza się pewną dozą ekstrawagancji, szczególnie widocznej w opracowaniu włosów, a rzadko spotykanej formie kamienia, i temacie, co wzbudza wątpliwości dotyczące datowania zabytku. Być może jest to gemma wykonana dopiero w XVIII w.

Paweł Gołyźniak

 

Numer inwentarzowy

MNK IV-Ew-Zł-419

Prawa autorskie

Domena publiczna

Link do skanu

https://zbiory.mnk.pl/pl/katalog/559468

Link do obiektu

https://zbiory.mnk.pl/pl/katalog/559468

Instytucja

Muzeum Narodowe w Krakowie