Liceum ogólnokształcące i technikum Wiedza o społeczeństwie 2022

E-materiały przeznaczone do nauki w szkołach lub do samodzielnej pracy ucznia.
view_comfy
view_list

1)

wyjaśnia kluczową rolę rodziny jako miejsca budowania najważniejszych relacji społecznych, wcześniejszego od państwa i społeczeństwa;  (0)

2)

charakteryzuje religię jako rzeczywistość społeczną; analizuje religijność we współczesnym społeczeństwie polskim i porównuje ją z religijnością w innym społeczeństwie;  (0)

3)

charakteryzuje władzę jako rzeczywistość społeczną i rozróżnia rodzaje władzy; wskazuje specyficzne cechy władzy politycznej; charakteryzuje zjawisko legitymizacji władzy państwowej;  (1)

4)

charakteryzuje atrybuty państwa jako organizacji politycznej (terytorialność, przymusowość, suwerenność zewnętrzna i wewnętrzna); przedstawia cechy władzy państwowej;  (4)

5)

przedstawia najważniejsze teorie genezy państwa (Arystotelesa, teistyczna, umowy społecznej, podboju, marksistowska);  (1)

6)

charakteryzuje przepisy prawa będące podstawą nadawania obywatelstwa polskiego;  (0)

7)

przedstawia różne koncepcje narodu (polityczną i etniczno-kulturową); charakteryzuje czynniki naro-dotwórcze i sprzyjające zachowaniu tożsamości narodowej;  (0)

8)

charakteryzuje zmiany w strukturze narodowościowej Polski po 1939 roku oraz ich kulturowe, polityczne i społeczne konsekwencje;  (0)

9)

wymienia największe mniejszości narodowe w Rzeczypospolitej Polskiej w rozumieniu ustawy z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym (Dz.U. z 2017 r. poz. 823);  (0)

10)

charakteryzuje obecną politykę państwa polskiego wobec mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym, wychodząc od postanowień Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.;  (0)

11)

wymienia najważniejsze postaci z kręgu mniejszości narodowych, etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym o wybitnym zaangażowaniu we wzbogacanie także polskiej kultury;  (0)

12)

wyjaśnia kwestię akulturacji i asymilacji grup mniejszościowych, w tym migranckich; wykazuje, że rodzaj stosowanej polityki państwa w różnym stopniu i kierunku wpływa na te zjawiska.  (0)

1)

wyjaśnia, czym jest kultura polityczna;  (0)

2)

wyjaśnia, czym jest polityka i myśl polityczna oraz czym różnią się one od ideologizacji i politykierstwa;  (0)

3)

charakteryzuje główne współczesne kierunki myśli politycznej (konserwatyzm, liberalizm, nacjonalizm, socjalizm, chrześcijańską demokrację); wskazuje ich polski kontekst (najważniejsi twórcy, programy, oddziaływanie);  (1)

4)

wyjaśnia, na czym polega totalitaryzm i jakie są jego historyczne źródła w przemianach nowoczesności (m.in. absolutyzm polityczny, rewolucja francuska, umasowienie i ideologizacja życia społecznego, ,,ucieczka od wolności'', powstanie ,,świeckich religii'' politycznych); wskazuje różnice między totalitaryzmem a autorytaryzmem;  (0)

5)

charakteryzuje system rządów totalitarnych, porównując najważniejsze cechy ustrojowe Związku Sowieckiego oraz III Rzeszy Niemieckiej;  (0)

6)

wyjaśnia pojęcie faszyzmu i charakteryzuje jego różne konteksty znaczeniowe;  (0)

7)

analizuje zjawisko populizmu obecne we współczesnej polityce i jego konsekwencje;  (0)

8)

przedstawia cechy charakterystyczne państwa demokratycznego na przykładzie III Rzeczypospolitej Polskiej i umieszcza je na tle polskiego dziedzictwa kultury politycznej (tradycje parlamentaryzmu i republikanizmu wyrosłe z chrześcijańskiej troski o dobro wspólne i antycznej nauki o ,,res publice'');  (0)

9)

charakteryzuje rolę kultury jako spoiwa wspólnoty politycznej; wymienia i charakteryzuje wybranych polskich autorów teorii dotyczących zależności kultury, życia społecznego i polityki (np. Ludwika Krzywickiego, Feliksa Konecznego, Floriana Znanieckiego, Stanisława i Marię Ossowskich, Józefa Chałasińskiego);  (0)

10)

analizuje - z wykorzystaniem wyników badań opinii publicznej - postawy społeczeństwa polskiego wobec instytucji publicznych i polityków.  (0)

1)

wyjaśnia, na czym polega demokratyczne państwo prawne;  (0)

2)

charakteryzuje polskie tradycje konstytucyjne i ujmuje na ich tle konstytucję obowiązującą w latach 1952-1997;  (0)

3)

podaje najważniejsze etapy cząstkowych zmian w konstytucji w latach 1989-1997;  (0)

4)

charakteryzuje tło polityczne towarzyszące uchwaleniu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (specyfika składu politycznego parlamentu wyłonionego w 1993 roku);  (0)

5)

charakteryzuje treść preambuły do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., umieszczając ją w kontekście polskiej tradycji konstytucyjnej (porównanie z Konstytucją 3 maja oraz z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej z 1921 roku);  (0)

6)

wymienia najważniejsze organy władzy w Rzeczypospolitej Polskiej, charakteryzuje relacje między nimi w świetle Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.;  (1)

7)

przedstawia proces legislacyjny opisany w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.;  (0)

8)

omawia najważniejsze organy kontroli państwowej oraz sądownictwa konstytucyjnego;  (0)

9)

charakteryzuje zakres praw człowieka i praw obywatelskich w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., zaczynając od gwarancji poszanowania praw do życia wszystkich osób;  (0)

10)

charakteryzuje główne zasady obowiązującego w Rzeczypospolitej Polskiej prawa wyborczego (wybory pięcioprzymiotnikowe, próg wyborczy);  (0)

11)

wymienia główne organy Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej;  (0)

12)

wymienia aktualnych marszałków obu izb polskiego parlamentu;  (0)

13)

podaje znaczenie pojęciowe pierwszego, drugiego i trzeciego czytania ustaw w Sejmie;  (1)

14)

charakteryzuje rolę komisji sejmowych (senackich) w procesie legislacyjnym; wymienia nazwy dwóch/trzech komisji parlamentarnych;  (0)

15)

wyjaśnia pojęcie kworum w parlamencie;  (0)

16)

charakteryzuje pozaustawodawcze znaczenie parlamentu (np. umacnianie więzi z Polonią, rola obu izb w polskiej dyplomacji publicznej);  (1)

17)

wskazuje na elementy demokracji bezpośredniej obecne w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.;  (0)

18)

omawia postanowienia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. dotyczące rodziny i małżeństwa;  (0)

19)

wyjaśnia pojęcie samorządu terytorialnego; charakteryzuje polskie tradycje w tym zakresie;  (0)

20)

charakteryzuje główne etapy odrodzenia samorządu terytorialnego w Polsce po 1989 roku;  (0)

21)

charakteryzuje funkcjonowanie organów gminy, powiatu i województwa;  (0)

22)

wyjaśnia pojęcie finansów publicznych; przedstawia modele polityki gospodarczej państwa; wyjaśnia pojęcie i przedstawia rodzaje polityk publicznych;  (0)

23)

przedstawia źródła dochodów budżetu państwa i kierunki wydatków budżetowych w Rzeczypospolitej Polskiej;  (0)

24)

wyjaśnia, jakie są w Rzeczypospolitej Polskiej źródła dochodów samorządu terytorialnego (dochody własne, dotacje, subwencje) i kierunki ich wydatków;  (0)

25)

znajduje i analizuje informacje na temat dochodów i wydatków własnych gminy oraz powiatu.  (0)

1)

analizuje sposób wyboru i charakteryzuje formę (jednoosobowa lub kolegialna) głowy państwa we współczesnych republikach; odróżnia prerogatywy Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej od innych jego uprawnień;  (2)

2)

przedstawia, odwołując się do współczesnych przykładów, typologie współczesnych monarchii ze względu na pozycję głowy państwa (absolutna, konstytucyjna, parlamentarna); analizuje normy dotyczące sukcesji;  (0)

3)

charakteryzuje systemy polityczne oparte na współpracy legislatywy i egzekutywy - parlamentarno--gabinetowy (na przykładzie Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej) i kanclerski (na przykładzie Republiki Federalnej Niemiec); wykazuje, że elementy tych systemów obowiązują w Rzeczypospolitej Polskiej;  (1)

4)

charakteryzuje systemy ze szczególną rolą prezydenta - klasyczny prezydencki (na przykładzie Stanów Zjednoczonych Ameryki) i parlamentarno-prezydencki (na przykładzie Republiki Francuskiej); wykazuje, że elementy drugiego z tych systemów obowiązują w Rzeczypospolitej Polskiej;  (2)

5)

charakteryzuje systemy polityczne z zachwianym podziałem władzy - parlamentarno-komitetowy (na przykładzie Konfederacji Szwajcarii) i superprezydencki (na przykładzie Federacji Rosyjskiej); przedstawia instytucjonalne warunki funkcjonowania demokracji w takich systemach;  (0)

6)

charakteryzuje funkcje legislatywy: ustrójodawczą, ustawodawczą, kontrolną i kreacyjną; wskazuje kompetencje parlamentu w Rzeczypospolitej Polskiej w ramach poszczególnych funkcji; podaje przykłady państw z parlamentem jednoizbowym i dwuizbowym.  (1)

1)

charakteryzuje kulturowy, polityczny, społeczny i gospodarczy bilans rządów komunistycznych w Polsce;  (0)

2)

wymienia najważniejsze wydarzenia związane z przełomem 1989 roku w Polsce oraz w Europie Środkowej;  (1)

3)

charakteryzuje spór polityczny w Polsce po 1989 roku w odniesieniu do sposobów pozbycia się dziedzictwa komunizmu (,,wojna na górze'', ,,gruba kreska'', ,,przyspieszenie'');  (0)

4)

wyjaśnia, na czym polegała wizja budowy ,,trzeciej niepodległości'' przedstawiona w 1991 roku przez św. Jana Pawła II;  (0)

5)

wyjaśnia pojęcie partii politycznej; charakteryzuje główne etapy odbudowy wielopartyjnego życia politycznego w Polsce po 1989 roku (ze szczególnym uwzględnieniem zmian w systemie finansowania partii politycznych);  (0)

6)

wymienia reprezentowane w parlamencie Rzeczypospolitej Polskiej partie polityczne oraz osoby stojące na ich czele;  (0)

7)

charakteryzuje, na czym polegała transformacja gospodarcza w Polsce po 1989 roku;  (0)

8)

wyjaśnia pojęcia prywatyzacji, reprywatyzacji, powszechnego uwłaszczenia;  (0)

9)

charakteryzuje postkomunizm jako zjawisko polityczne i gospodarcze; porównuje jego postać w Polsce z innymi krajami dawnego ,,bloku wschodniego'' (np. z Rosją);  (0)

10)

wyjaśnia pojęcia uwłaszczenia nomenklatury i kapitalizmu politycznego; podaje przykłady tych zjawisk w Polsce po 1989 roku;  (0)

11)

charakteryzuje rządy postkomunistyczne w Polsce w latach 1993-1997 i 2001-2005;  (0)

12)

wyjaśnia pojęcie korupcji i jej szkodliwości dla kultury politycznej i gospodarki; podaje jej przykłady w Polsce po 1989 roku (np. ,,afera Rywina''); wyjaśnia pojęcie sejmowej komisji śledczej;  (0)

13)

jest w stanie wskazać główne linie debaty i sporu politycznego w Polsce po ujawnieniu ,,afery Rywina'' (program ,,IV Rzeczypospolitej'', powrót pojęcia rewolucji moralnej) do 2005 roku;  (0)

14)

charakteryzuje kierunki przemian politycznych, społecznych i gospodarczych w Polsce w latach 2005-2015.  (0)

1)

wskazuje, kto i dlaczego wygrał ,,zimną wojnę'';  (0)

2)

charakteryzuje nadzieje i obawy towarzyszące pierwszym latom po upadku komunizmu w Europie Środkowej i Wschodniej (w tym kontekście wyjaśnia pojęcia końca historii Francisa Fukuyamy oraz demokracji bez wartości św. Jana Pawła II);  (0)

3)

wskazuje przykłady państw kierujących się po 1989 roku ideologią komunistyczną (Korea Północna, Chiny, Kuba) i charakteryzuje konsekwencje, jakie miało i ma to dla ich obywateli;  (0)

4)

wyjaśnia pojęcie nowego ładu światowego (New World Order) i wskazuje przejawy jego działania (I wojna w Zatoce Perskiej, amerykańska strategia ,,partnerstwa w przywództwie'' z Niemcami);  (2)

5)

wyjaśnia pojęcie ludobójstwa i podaje przykłady we współczesnym świecie: Rwanda (1994 rok), Srebrenica (1995 rok);  (0)

6)

wyjaśnia pojęcia terroryzmu oraz wojny z terroryzmem i podaje ich przykłady;  (2)

7)

charakteryzuje przyczyny i przejawy globalnego (politycznego i gospodarczego) wzrostu znaczenia Chin (ekspansja gospodarcza w Afryce, inicjatywa ,,Nowego Jedwabnego Szlaku'', rozwój militarny);  (1)

8)

wyjaśnia pojęcie wojny hybrydowej i podaje przykłady takich konfliktów;  (0)

9)

wyjaśnia pojęcie cyberwojny i podaje przykłady takich konfliktów;  (0)

10)

charakteryzuje kolejne etapy integracji europejskiej po 1989 roku (traktat z Maastricht, traktat lizboński); konfrontuje te nowe etapy z głównymi zasadami towarzyszącymi europejskiej integracji po 1945 roku (subsydiarność, swoboda przepływu ludzi, usług i kapitału);  (2)

11)

wskazuje główne organy Unii Europejskiej i wymienia osoby nimi kierujące (przewodniczący Komisji Europejskiej, przewodniczący Parlamentu Europejskiego, przewodniczący Rady Europejskiej);  (2)

12)

przedstawia dochody i wydatki budżetowe Unii Europejskiej oraz fundusze Unii Europejskiej i podaje przykłady ich wykorzystania na poziomie regionalnym i centralnym w Rzeczypospolitej Polskiej;  (0)

13)

wymienia największe siły polityczne reprezentowane aktualnie w Parlamencie Europejskim;  (0)

14)

charakteryzuje znaczenie polskich eurodeputowanych w Parlamencie Europejskim i odgrywaną przez nich rolę;  (0)

15)

wyjaśnia pojęcie europejskiej polityki klimatycznej i charakteryzuje jej konsekwencje gospodarcze i społeczne dla życia Europejczyków w pierwszej połowie XXI wieku.  (0)

Aplikacje dostępne w
Pobierz aplikację ZPE - Zintegrowana Platforma Edukacyjna na androida