Lodowce
Słowo "Islandia" w języku mieszkańców tej wyspy oznacza Kraj Lodów. Patrząc na zdjęcie satelitarne tej wyspy, uwagę zwracają w pierwszej kolejności lodowce. W epoce lodowcowej niemal cała wyspa pokryta była lodem. Dzisiaj lodowce stanowią tylko w 11% jej powierzchni. Na Islandii znajduje się największy lodowiec Europy – Vatnajökull [czyt. watnajokutl], o powierzchni 8,3 tys. km2. Słowo “jökull” [czyt. jokutl] oznacza lodowiec, dlatego też pojawia się w nazwie każdego z nich.
Lodowiec Vatnajökull na Islandii
Słowo "Islandia" w języku mieszkańców tej wyspy oznacza Kraj Lodów. Patrząc na zdjęcie satelitarne tej wyspy, uwagę zwracają w pierwszej kolejności lodowce. W epoce lodowcowej niemal cała wyspa pokryta była lodem. Dzisiaj lodowce stanowią tylko w 11% jej powierzchni. Na Islandii znajduje się największy lodowiec Europy – Vatnajökull [czyt. watnajokutl], o powierzchni 8,3 tys. km2. Słowo “jökull” [czyt. jokutl] oznacza lodowiec, dlatego też pojawia się w nazwie każdego z nich.
Lodowiec Vatnajökull na IslandiiRzeki
Rzeki Islandii wypływają z lodowców, choć niektóre z nich biorą swój początek z jezior lub źródeł. Tworzą one gęstą sieć hydrologiczną, lecz są stosunkowo krótkie. Na rzekach występują licznie wodospady – tych największych jest około 50. Duża liczba wodospadów wynika z terenów o dużej różnicy poziomów i urwisk, przez które płyną rzeki. Najbardziej znanymi wodospadami są: Dettifoss (największe natężenie przepływu w Europie), Glymur (najwyższy wodospad Islandii – 190 m) czy Gullfoss (tzw. Złoty Wodospad).
Þjórsá – najdłuższa rzeka na Islandii (230 km), wypływa z lodowca Hofsjökull
Wodospad Dettifoss
Wodospad Glymur
Wodospad Gullfosz
Rzeki Islandii wypływają z lodowców, choć niektóre z nich biorą swój początek z jezior lub źródeł. Tworzą one gęstą sieć hydrologiczną, lecz są stosunkowo krótkie. Na rzekach występują licznie wodospady – tych największych jest około 50. Duża liczba wodospadów wynika z terenów o dużej różnicy poziomów i urwisk, przez które płyną rzeki. Najbardziej znanymi wodospadami są: Dettifoss (największe natężenie przepływu w Europie), Glymur (najwyższy wodospad Islandii – 190 m) czy Gullfoss (tzw. Złoty Wodospad).
Þjórsá – najdłuższa rzeka na Islandii (230 km), wypływa z lodowca HofsjökullWodospad Dettifoss Wodospad GlymurWodospad GullfoszNa granicy płyt litosfery
Przez Islandię przebiega granica rozbieżna między płytą północnoamerykańską i eurazjatycką. Jest to nietypowa sytuacja, gdyż większość obszarów rozsuwania się płyt litosfery znajduje się na dnie oceanów, tworząc grzbiety śródoceaniczne. Jeden z takich grzbietów ciągnie się przez środek Atlantyku, z północy na południe (Grzbiet Śródatlantycki). Islandia jest fragmentem tego grzbietu, który wystaje ponad powierzchnię oceanu. Powstała on w wyniku wypływania lawy przez ryft, co miało miejsce przez wiele milionów lat. Jest ona zatem zbudowana z zastygłej lawy. Przez te lata rozrastała się ona od środka, zatem wiek skał budujących Islandię rośnie wraz z oddalaniem się od strefy ryftowej. Wyspa ta jest zatem aktywna geologicznie, a pod jej powierzchnią występuje wysoka temperatura.
Przez Islandię przebiega granica rozbieżna między płytą północnoamerykańską i eurazjatycką. Jest to nietypowa sytuacja, gdyż większość obszarów rozsuwania się płyt litosfery znajduje się na dnie oceanów, tworząc grzbiety śródoceaniczne. Jeden z takich grzbietów ciągnie się przez środek Atlantyku, z północy na południe (Grzbiet Śródatlantycki). Islandia jest fragmentem tego grzbietu, który wystaje ponad powierzchnię oceanu. Powstała on w wyniku wypływania lawy przez ryft, co miało miejsce przez wiele milionów lat. Jest ona zatem zbudowana z zastygłej lawy. Przez te lata rozrastała się ona od środka, zatem wiek skał budujących Islandię rośnie wraz z oddalaniem się od strefy ryftowej. Wyspa ta jest zatem aktywna geologicznie, a pod jej powierzchnią występuje wysoka temperatura.
Skutki położenia na granicy płyt litosfery
Z sytuacją tą wiąże się występowanie m.in.: wulkanizmu, gorących źródeł i trzęsień ziemi.
Efektem położenia Islandii jest przetapianie górnych warstw płaszcza ziemskiego, tworzenie ognisk magmowych oraz powstawanie wulkanów. Obecnie jest tam ok. 25 czynnych wulkanów. Wiele z nich jest przykrytych lodowcami.
Wulkan Eyjafjallajökull znajduje się pod lodowcem o tej samej nazwie. Jego erupcja w 2010 roku spowodowała utworzenie ogromnej chmury pyłów, która rozciągnęła się niemal nad całą Europą, paraliżując ruch lotniczy
Wulkan Laki na Islandii. W 1783 r. jego wybuch przyczynił się do klęski głodu i śmierci około 10 tysięcy osób
Ponieważ magma znajduje się tam blisko powierzchni ziemi, wody podziemne Islandii mają bardzo wysoką temperaturę. Dlatego też występują tam gorące źródła i gejzery.
Gejzer Strokkur wyrzuca wodę na wysokość 35 m, regularnie – co 10 minut
Z sytuacją tą wiąże się występowanie m.in.: wulkanizmu, gorących źródeł i trzęsień ziemi.
Efektem położenia Islandii jest przetapianie górnych warstw płaszcza ziemskiego, tworzenie ognisk magmowych oraz powstawanie wulkanów. Obecnie jest tam ok. 25 czynnych wulkanów. Wiele z nich jest przykrytych lodowcami.
Wulkan Eyjafjallajökull znajduje się pod lodowcem o tej samej nazwie. Jego erupcja w 2010 roku spowodowała utworzenie ogromnej chmury pyłów, która rozciągnęła się niemal nad całą Europą, paraliżując ruch lotniczyWulkan Laki na Islandii. W 1783 r. jego wybuch przyczynił się do klęski głodu i śmierci około 10 tysięcy osóbPonieważ magma znajduje się tam blisko powierzchni ziemi, wody podziemne Islandii mają bardzo wysoką temperaturę. Dlatego też występują tam gorące źródła i gejzery.
Gejzer Strokkur wyrzuca wodę na wysokość 35 m, regularnie – co 10 minut
