RATnVJy1iGZjp
Czarno‑biały rysunek przedstawia czwórkę dzieci, modlących się przed przydrożną kapliczką. Dwie dziewczynki z warkoczami i dwaj chłopcy mają złożone ręce, patrzą na kapliczkę. Najstarszy chłopiec trzyma w ręku książeczkę do modlitwy. Za drzewem stoi schowany mężczyzna i przysłuchuje się modlitwom dzieci. Ma długie wąsy, broń, wygląda groźnie. W tle widać wioskę i wschodzący sierp księżyca.

W jaki sposób dzieci uratowały tatę? - Adam Mickiewicz Powrót taty

Powrót taty
Źródło: Powrót taty, Nakł. B-ci Rzepkowicz Warszawa 1911, pocztówka, reprodukcja obrazu Konstantego Górskiego, domena publiczna.

Warto wiedzieć!

W życiu każdego dziecka ojciec pełni szczególna rolę - wychowuje, pomaga zrozumieć otaczający świat, uczy relacji międzyludzkich i wartości, przekazuje rodzinne tradycje. Dobry ojciec swoją bezgraniczną miłością i troską daje dzieciom poczucie bezpieczeństwa. Może stanowić wzór do naśladowania i w oczach swoich pociech często bywa niekwestionowanym autorytetem.

REpjI10ArMTCW
Ćwiczenie 1
Zadanie interaktywne polegające na dopasowaniu wyrazów do odpowiednich grup.
Źródło: opracowanie: ORE, licencja: CC BY 4.0.
Rf9IpEGAbz0Sg
Ćwiczenie 2
Zadanie interaktywne polegające na dopasowaniu wyrazów do odpowiednich grup.
Źródło: opracowanie: ORE, licencja: CC BY 4.0.
RQHvkpvIB0qus
Twarze uśmiechniętych dzieci
Źródło: pixaby, domena publiczna.
rozynki
buława

Przeczytaj zamieszczony poniżej tekst balladyballadaballady Adam Mickiewicza i wykonaj ćwiczenia.

Adam Mickiewicz Powrót taty

„Pójdźcie, o dziatki, pójdźcie wszystkie razem
Za miasto, pod słup na wzgórek,
Tam przed cudownym klęknijcie obrazem,
Pobożnie zmówcie paciórek.

Tato nie wraca; ranki i wieczory
We łzach go czekam i trwodze;
Rozlały rzeki, pełne zwierza bory
I pełno zbójców na drodze”.

Słysząc to dziatki biegą wszystkie razem,
Za miasto, pod słup na wzgórek,
Tam przed cudownym klękają obrazem
I zaczynają paciórek.

Całują ziemię,potem:”W imię Ojca,
Syna i Ducha świętego,
Bądź pochwalona, przenajświętsza Trójca,
Teraz i czasu wszelkiego”.

Potem: Ojcze nasz i Zdrowaś, i Wierzę,
Dziesięcioro i koronki,
A kiedy całe zmówili pacierze,
Wyjmą książeczkę z kieszonki.

I litaniją do Najświętszej Matki
Starszy brat śpiewa, a z bratem
„Najświętsza Matko - przyśpiewują dziatki-
Zmiłuj się, zmiłuj nad tatem!”

Wtem słychać tarkot, wozy jadą drogą
I wóz znajomy na przedzie;
Skoczyły dzieci i krzyczą jak mogą:
„Tato, ach, tato nasz jedzie!”

Obaczył kupiec, łzy radośne leje,
Z wozu na ziemię wylata;
„Ha, jak się macie, co się u was dzieje?
Czyście tęskniły do tata?

Mama czy zdrowa? ciotunia? domowi?
A ot rozynkirozynkirozynki w koszyku”.
Ten sobie mówi, a ten sobie mówi,
Pełno radości i krzyku.

„Ruszajcie - kupiec na sługi zawoła -
Ja z dziećmi pójdę ku miastu.”
Idzie... aż zbójcy obskoczą dokoła,
A zbójców było dwunastu.

Brody ich długie, kręcone wąsiska,
Wzrok dziki, suknia plugawa;
Noże za pasem, miecz u boku błyska,
W ręku ogromna buławabuławabuława.

Krzyknęły dziatki, do ojca przypadły,
Tulą się pod płaszcz na łonie;
Truchleją sługi, struchlał pan wybladły,
Drżące ku zbójcom wzniósł dłonie.

„Ach, bierzcie wozy, ach, bierzcie dostatek,
Tylko puszczajcie nas zdrowo,
Nie róbcie małych sierotami dziatek
I młodej małżonki wdową”.

Nie słucha zgraja, ten już wóz wyprzęga,
Zabiera konie, a drugi
„Pieniędzy!” - krzyczy i buławą sięga,
Ów z mieczem wpada na sługi.

Wtem: „Stójcie, stójcie!” - krzyknie starszy zbójca
I spędza bandę precz z drogi,
A wypuściwszy i dzieci, i ojca,
„Idźcie, rzekł, dalej bez trwogi”.

Kupiec dziękuje, a zbójca odpowie:
„Nie dziękuj; wyznam ci szczerze,
Pierwszy bym pałkę strzaskał na twej głowie,
Gdyby nie dziatek pacierze.

Dziatki sprawiły, że uchodzisz cało,
Darzą cię życiem i zdrowiem;
Im więc podziękuj za to, co się stało,
A jak się stało, opowiem.

Z dawna już słysząc o przejeździe kupca,
I ja, i moje kamraty,
Tutaj za miastem, przy wzgórku u słupca,
Zasiadaliśmy na czaty.

Dzisiaj nadchodzę, patrzę między chrusty,
Modlą się dziatki do Boga;
Słucham, z początku porwał mię śmiech pusty,
A potem litość i trwoga.

Słucham, ojczyste przyszły na myśl strony,
Buława upadła z ręki;
Ach! ja mam żonę, i u mojej żony
Jest synek taki maleńki.

Kupcze! jedź w miasto, ja do lasu muszę;
Wy, dziatki, na ten pagórek
Biegajcie sobie i za moję duszę
Zmówcie też czasem paciórekpaciórekpaciórek”.

t_1 Źródło: Adam Mickiewicz, Powrót taty, [w:] tegoż, Wybór poezyj, t. 1, oprac. Cz. Zgorzelski, Wrocław 1986, s. 126–130.
paciórek
RSddp5GEXQ430
Adam Mickiewicz "Powrót Taty"
Źródło: Konstatnty Górski (Gorski), A. Mickiewicz "Powrót Taty", Nakł. B-ci. Rzepkowicz Warszawa 1911, pocztówka, Dział Zbiorów Specjalnych WBP, domena publiczna.
Polecenie 1

Przeczytajcie tekst ballady z podziałem na role.

RFOXAIuwDLIaF
Miejsce na odpowiedź ucznia.
Polecenie 1

Wciel się w rolę kupca i opowiedz jak doszło do ocalenia jego życia.

R1Z74BRuqX6sS
R2dO1lhvkOgGF
Ćwiczenie 3
Zadanie interaktywne polegające na układaniu zdań w odpowiedniej kolejności.
Źródło: opracowanie: ORE, licencja: CC BY 4.0.
Polecenie 2

Opisz emocje, jakie wywołuje w tobie lektura utworu Powrót taty.

R1DM21mv0TQj8
Miejsce na odpowiedź ucznia.
Ćwiczenie 4

Opisz nastrój utworu Powrót taty.

R1bUTeTyL3sZk
Miejsce na odpowiedź ucznia.
Ćwiczenie 5

Określ relację, jakie  łączyły  ojca i dzieci. W odpowiedzi przywołaj odpowiednie cytaty z ballady Mickiewicza .

RcXnNcYpgG1GI
Miejsce na odpowiedź ucznia.
R1aT1jafKYd0f
Ćwiczenie 6
Zadanie interaktywne polegające na uzupełnianiu tekstu odpowiednim sformułowaniem.
Źródło: opracowanie: ORE, licencja: CC BY 4.0.
RY0m4jBZ6fwvF
Ćwiczenie 7
Zadanie interaktywne polega na zaznaczeniu kolumny z prawidłową odpowiedzią - prawda lub fałsz.
Źródło: opracowanie: ORE, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 8
R15wdUuFnFX53
Zadanie interaktywne polegające na uzupełnianiu tekstu odpowiednimi sformułowaniami.
Źródło: opracowanie: ORE, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 9

Oceń postępowanie herszta bandy, który pozwolił bezpiecznie odejść ojcu i jego dzieciom.

RA26kCTvEv4hb
Ćwiczenie 10

Podaj powody, dla których zbój z ballady „Powrót taty” odstąpił od zamiaru zabicia ojca dzieci.

R1ARKNFnyO3CX
Ważne!

Empatia to umiejętność wyobrażenia sobie uczuć i emocji drugiej osoby. Stworzyć empatyczną więź z drugim człowiekiem, znaczy tyle, co  to podjąć próbę emocjonalnego utożsamienia sięutożsamiać sięutożsamienia się z nim. Wszystko po to, by osiągnąć współczucie czy współodczuwanie z inną osobą, pokonać trzeba barierę obcości drugiego człowieka. Czy to w ogóle możliwe? Czy człowiek jest w stanie przekroczyć granice własnego „ja”, by rzeczywiście współczuć z innym, a nie tylko – współczuć mu z bezpiecznego dystansu?

utożsamiać się
Ćwiczenie 11

Sprawdź znaczenie słowa „litość” oraz wyrazu „empatia”, następnie porównaj obie definicje. Omów wnioski, jakie wyciągasz z tego porównania.

RS0qq18kqCCgO
Ćwiczenie 12

Rozważ, czy przywódca bandy zbójców wykazał się empatią czy litością wobec do ojca i jego dzieci. Uzasadnij swoją odpowiedź.

RbWfHjkdo73Ez
Miejsce na odpowiedź ucznia.

Sprawdź, czy umiesz!

Polecenie 3

Wykorzystując zdobyte podczas lekcji informacje, wejdź w rolę obrońcy zbójcy z utworu Adama Mickiewicza i sformułuj argumenty przemawiające za złagodzeniem wyroku dla tego bohatera.

RyQO6hNprH5Nk
Polecenie 4

Przypomnij sobie zdarzenia (najlepiej z własnego doświadczenia), w których należało być empatycznym dla innych osób. Nazwij swoje uczucia związane z wybraną sytuacją.

R1X24vPpukVWN
Polecenie 5

Na podstawie ballady Adama Mickiewicza napisz opowiadanie pt: Jak dzieci uratowały tatę.

RbLTBHI5w7x9s

Notatki

RY3uv4O00ApVR

Słownik

ballada
ballada

- wierszowany utwór o niezwykłej, często fantastycznej tematyce, zazwyczaj zaczerpniętej z ludowych opowieści; charakteryzuje ją tajemniczy nastrój, obecność narratora

utożsamiać się
utożsamiać się

- uznać siebie za takiego samego jak ktoś drugi