Czy ja też jestem ludożercą? Refleksje na temat wiersza Tadeusza Różewicza

Synonim to słowo lub dłuższe określenie, którego znaczenie jest bardzo podobne do znaczenia innego wyrazu.    

Ludożerca:

kanibal, ludojad, antropofag,człowiek żywiący się ludzkim mięsem.

Zwróć uwagę, jak „ludożercy” traktują innych ludzi.

Nie chcą, żeby ktoś usiadł obok nich w pociągu. Wykorzystują swoją przewagę wobec słabszych. Wyrażają niechęć wobec innych. Chcą mieć wszystko dla siebie. Nie liczą się z potrzebami innych ludzi. Odwracają się do nich tyłem, demonstrując lekceważenie lub obojętność.

Nazwanie ludzi ludożercami w kontekście tego utworu ma charakter niedosłowny, metaforyczny.

W tekście wiersza ludożerca to człowiek:
obojętny, lekceważący dobro innych;
nieludzki, egoistyczny, samolubny, zapatrzony w siebie i dbający jedynie o własne potrzeby;
jedyną – cenioną przez niego – wartością jest on sam, jego szczęście i wygoda.

Zastanów się, czego symbolemsymbolsymbolem mogą być rzeczowniki: żołądek, włos i spodnie, odcisk, zdanie, żona, dzieci.

mój żołądek: lubię dobrze zjeść, liczą się tylko moje potrzeby, gusta kulinarne;
mój włos, spodnie: lubię dobrze wyglądać, dbam o siebie, znam się na modzie;
mój odcisk: najważniejsze jest moje zdrowie, żeby mi było wygodnie, miło i zdrowo;
moja żona, moje dzieci: moja rodzina jest najważniejsza, nie wolno krytykować moich dzieci, ani żony;
moje zdanie: tylko ja mam rację, każdy musi się liczyć z moim zdaniem;
„Ludożercy” nadużywają zaimków odnoszących się do nich samych. W ten sposób poeta podkreślił, że są to ludzie, którzy myślą tylko o sobie i – w tym przypadku – swojej rodzinie, zdrowiu, wygodzie, zachwycają się swoim wyglądem. Najważniejsze jest dla nich zaspokojenie własnych potrzeb.

Możesz skorzystać z definicji podanych w ćwiczeniu 9.

Egoista to człowiek, który kieruje się tylko własnym dobrem, samolub.

Egocentryk to człowiek, który stawia siebie w centrum zainteresowania, samochwała.

Człowiek empatyczny to osoba, która potrafi współodczuwać, rozumie uczucia innych.

Czasownik oznacza czynności. Wypisz czasowniki razem z przeczeniem „nie”.

nie patrzcie: 2 os. l.mn., tryb rozkazujący
pyta: 3 os. l. poj., tryb orzekający
zrozumcie: 2 os. l.mn., tryb rozkazujący
mają: 3 os. l. mn., tryb orzekający
poczekajcie: 2 os. l.mn., tryb rozkazujący
nie depczcie: 2 os. l.mn., tryb rozkazujący
nie zgrzytajcie: 2 os. l.mn., tryb rozkazujący
będzie: 3 os. l. poj., tryb orzekający
posuńcie się: 2 os. l.mn., tryb rozkazujący
ustąpcie: 2 os. l.mn., tryb rozkazujący
nie wykupujcie: 2 os. l.mn., tryb rozkazujący
nie mówcie: 2 os. l.mn., tryb rozkazujący
nie zjadajmy: 1 os. l.mn., tryb rozkazujący
nie zmartwychwstaniemy: 2 os. l.mn., tryb orzekający

List to wiadomość pisemna wysłana przez nadawcę do adresata.

W wierszu pojawiają się, tak jak w liście,  bezpośrednie zwroty do adresata, np. „Kochani ludożercy” oraz czasowniki w trybie rozkazującym.

Zastanów się, co podkreśla w zwykłym liście wyrażenie: Kochana Babciu, Ciociu, Mamo. Kiedy się je stosuje i w jakim celu.

Wyrażenie np. Kochana Babciu, stosuje się w liście, aby podkreślić sympatię/miłość do odbiorcy. Podmiot liryczny apeluje, zwraca się do odbiorców, prosi ich o zmianę zachowania. Podkreślają to czasowniki w trybie rozkazującym. Zależy mu na nich. Chciałby, żeby zrozumieli, że zachowują się niewłaściwie. Jest nastawiony pozytywnie do drugiego człowieka, zgodnie z chrześcijańską zasadą „Kochaj bliźniego jak siebie samego”.

Te czasowniki to: „nie zjadajmy się”, „nie zmartwychwstaniemy”. Zwróć uwagę, że w ten sposób podmiot liryczny wypowiada się tak, jakby należał do „ludożerców”.

Być może osoba mówiąca w wierszu też bywa czasem nieżyczliwa i egoistyczna.

Zmartwychwstanie ludzi – zgodnie z religią katolicką – ma nastąpić po sądzie ostatecznym, kiedy ci, przestrzegający przykazań Boga, dostąpią zbawienia.

Ludzie egocentryczni, egoistyczni, agresywni, posługujący się przemocą nie zasługują na zbawienie, szczęście w raju.

Zastanów się, z jakim zachowaniem kojarzy się to zwierzę.

Człowiek jest nieżyczliwy, agresywny wobec drugiego człowieka.