E-materiały do kształcenia zawodowego

Utrzymanie sieci rozległych

INF.09. Uruchamianie i utrzymanie sieci telekomunikacyjnych - Technik telekomunikacji 352203

bg‑violet

Słownik pojęć dla e‑materiału

1
Instrukcja korzystania ze słownika

Słownik pojęć do e‑materiału zawiera hasła oraz ich definicje. Hasła zostały ułożone w kolejności alfabetycznej. Wybrane pojęcia zawierają również odsyłacze (linki) do elementów składowych e‑materiału, w których zostały użyte.

Poprawne korzystanie ze słownika pojęć pozwoli ci opanować podstawowy zasób słownictwa branżowego oraz ułatwi przyswojenie wiedzy zawartej w e‑materiale.

1
adres IP
adres IP

liczbowy identyfikator nadawany interfejsowi sieciowemu w protokole IP służący do identyfikacji w sieci

adres rozgłoszeniowy
adres rozgłoszeniowy

adres pozwalający na wysłanie informacji do wszystkich urządzeń w danej sieci

adres sieci
adres sieci

adres określający sieć, do której przynależy dany adres IP

BGP (Border Gateway Protocol)
BGP (Border Gateway Protocol)

protokół używany do routingu między różnymi systemami autonomicznymi, co jest typowe na przykład w Internecie. Jest to protokół ścieżki wektorowej, który umożliwia routerom komunikację informacji o dostępności i dojściu do różnych sieci. BGP jest kluczowy dla działania Internetu, umożliwiając wymianę informacji routingowych między dużymi sieciami i dostawcami usług internetowych

DHCP (Dynamic Host Configuration Protocol)
DHCP (Dynamic Host Configuration Protocol)

sieciowy protokół komunikacyjny używany w sieciach IP (Internet Protocol), który automatyzuje proces przydzielania, zarządzania i zwalniania adresów IP urządzeniom w sieci. Kiedy urządzenie (np. komputer, drukarka, smartfon) łączy się z siecią, DHCP automatycznie przydziela mu unikalny adres IP, który umożliwia komunikację z innymi urządzeniami w sieci oraz dostęp do Internetu. Oprócz adresu IP, DHCP może dostarczać urządzeniom inne konfiguracje, takie jak adres bramy domyślnej, adresy serwerów DNS (Domain Name System) oraz inne ustawienia sieciowe. Dzięki DHCP administratorzy sieci mogą łatwiej zarządzać adresacją IP w dużych sieciach, gdyż eliminuje to konieczność ręcznego przypisywania adresów każdemu urządzeniu. DHCP zapewnia również unikalny adres IP każdemu urządzeniu w sieci i aktualizuje te adresy w miarę potrzeb, co pomaga w zapobieganiu konfliktom adresów IP

Ethernet
Ethernet

technologia obejmująca standardy stosowane głównie w budowie lokalnych sieci komputerowych. Obejmuje specyfikacje dotyczące zarówno przewodów, jak i przesyłanych nimi sygnałów

FTP (File Transfer Protocol)
FTP (File Transfer Protocol)

standardowy protokół sieciowy używany do transferu plików między klientem a serwerem w sieci komputerowej. Pozwala na przesyłanie danych w obu kierunkach, umożliwiając użytkownikom przesyłanie i pobieranie plików z serwerów FTP. FTP może być używany w sposób nieszyfrowany (standardowy FTP) lub z szyfrowaniem (FTPS), które zapewnia większe bezpieczeństwo transmisji

host
host

dowolna maszyna (komputer, karta sieciowa, modem itp.) uczestnicząca w wymianie danych lub udostępniająca usługi sieciowe poprzez sieć komputerową za pomocą protokołu komunikacyjnego TCP/IP oraz posiadająca własny adres IP

kabel koncentryczny
kabel koncentryczny

przewód telekomunikacyjny, wykorzystywany do transmisji sygnałów zmiennych małej mocy. Powszechnie wykorzystywany jest w instalacjach antenowych, telewizji kablowej, przemysłowej czy instalacji anten satelitarnych. Kabel koncentryczny zbudowany jest z: przewodu elektrycznego (najczęściej miedzianego lub aluminiowego), izolacji wewnętrznej (która oddziela przewodnik od ekranu, wykonana przeważnie z polietylenu spiekanego), oplotu (ekranu w postaci folii aluminiowej lub oplotu miedzianego pełniącego funkcje przewodzące) oraz z izolacji zewnętrznej (która zabezpiecza przewód przed uszkodzeniem mechanicznym i wilgocią)

maska podsieci
maska podsieci

służy do wyodrębnienia w adresie IP części będącej adresem podsieci i części, która jest adresem hosta w tej podsieci. Maska podsieci ma bardzo charakterystyczną budowę - zaczyna się od ciągu jedynek, a następnie przechodzi w ciąg zer - część z jedynkami, to część sieciowa maski, natomiast ciąg zer to tzw. część hosta

model OSI
model OSI

standard zdefiniowany przez ISO oraz ITU‑T opisujący strukturę komunikacji w sieci komputerowej. Podstawowym założeniem modelu jest podział systemów sieciowych na 7 warstw współpracujących ze sobą w ściśle określony sposób

QoS (Quality of Service)
QoS (Quality of Service)

termin używany w telekomunikacji i sieciach komputerowych do opisania priorytetowania określonych rodzajów danych w sieci. Głównym celem QoS jest zapewnienie lepszej jakości transmisji dla określonych rodzajów ruchu sieciowego. Jest to szczególnie ważne w przypadku aplikacji wymagających dużej przepustowości lub niskiego opóźnienia, takich jak strumieniowanie wideo, gry online czy VoIP (Voice over Internet Protocol). QoS pozwala administratorom sieci na zarządzanie przepustowością i opóźnieniami, aby zapewnić najlepszą możliwą jakość usług dla różnych typów ruchu sieciowego. Na przykład w sieci firmowej ruch związany z połączeniami głosowymi może mieć wyższy priorytet niż zwykły ruch internetowy, co zapewnia lepszą jakość rozmów telefonicznych. Implementacja QoS może być realizowana na różnych poziomach, w tym na routerach, przełącznikach oraz na poziomie oprogramowania systemów końcowych. Metody QoS obejmują takie techniki, jak kształtowanie ruchu (traffic shaping), kontrola przeciążenia, zarządzanie kolejkowaniem oraz priorytetowanie określonych typów pakietów danych

model TCP/IP
model TCP/IP

określany jest jako model protokołów. Każda z jego warstw wykonuje konkretne zadania, do realizacji który wykorzystywane są konkretne protokoły

NAT
NAT

Translacja adresów sieciowych (Network Address Translation - NAT) polega na zamianie adresów prywatnych lub wewnętrznych na publiczne lub globalnie routowalne adresy IP. Translacja NAT obejmuje również porty

OSPF (Open Shortest Path First)
OSPF (Open Shortest Path First)

protokół dynamicznego routingu używany wewnątrz pojedynczego systemu autonomicznego. Jest to protokół stanu łącza, co oznacza, że każde urządzenie (router) tworzy mapę całej topologii sieci i na tej podstawie oblicza najkrótszą ścieżkę do każdego węzła. OSPF jest szeroko stosowany w dużych sieciach korporacyjnych i ISP (Internet Service Providers) ze względu na jego skalowalność i wydajność

ping
ping

polecenie, które służy do testowania dostępności urządzenia w sieci oraz pomiaru czasu odpowiedzi. Pozwala wysłać pakiet danych do określonego hosta i oczekiwać na odpowiedź

RAID (Redundant Array of Independent Disks)
RAID (Redundant Array of Independent Disks)

technologia stosowana w systemach przechowywania danych, która polega na łączeniu wielu dysków twardych w celu zwiększenia wydajności, niezawodności lub dostępnej przestrzeni. RAID umożliwia redundancję danych i poprawę wydajności poprzez równoczesne operacje odczytu i zapisu na wielu dyskach. Jest stosowany w serwerach, systemach przechowywania danych i innych środowiskach, aby zwiększyć bezpieczeństwo i wydajność przechowywanych danych. Istnieje wiele różnych poziomów RAID, każdy z własnymi cechami i zaletami

RIP (Routing Information Protocol)
RIP (Routing Information Protocol)

jeden z najstarszych protokołów dynamicznego routingu, używany w mniejszych sieciach. Jest to protokół wektora odległości, który używa liczby skoków jako metryki do wyznaczania najlepszej ścieżki do danego węzła w sieci. Ze względu na swoje ograniczenia, takie jak maksymalna liczba skoków (15) i prostsza metryka, RIP jest mniej preferowany w bardziej złożonych i większych sieciach

router sieciowy
router sieciowy

jedno z dwóch najważniejszych urządzeń sieci komputerowych, obok przełącznika sieciowego (switcha). Dzięki ruterom lokalne sieci komputerowe mogą komunikować się z innymi sieciami, a także z internetem. Najważniejsze, z punktu widzenia poprawnego działania sieci komputerowych, funkcje routera to: umożliwienie komunikacji między sieciami LAN, określanie trasy, tzw. trasowanie (ang. routing), przesyłania pakietów danych w sieciach rozległych. utery mogą też, chociaż wcale nie muszą, realizować funkcję serwerów DHCP, tłumaczyć adresy sieciowe (usługa NAT), realizować routing w sieciach lokalnych oraz akceptować lub blokować ruch sieciowy na podstawie zdefiniowanych reguł

sieć komputerowa
sieć komputerowa

zbiór komputerów i innych urządzeń połączonych z sobą kanałami komunikacyjnymi oraz oprogramowanie wykorzystywane w tej sieci. Umożliwia ona wzajemne przekazywanie informacji oraz udostępnianie zasobów własnych między podłączonymi do niej urządzeniami, zwanymi punktami sieci

sieć LAN
sieć LAN

rodzaj sieci komputerowej obejmującej dwa lub więcej urządzeń komputerowych (takich jak serwery, stacje robocze) w zakresie od 1 do 5 kilometrów, połączonych poprzez kable, np. kable koncentryczne, podwójne przewody, kable optyczne

sieć WAN
sieć WAN

rodzaj sieci komputerowej, która łączy ze sobą różne sieci lokalne lub sieci obszarów metropolitalnych w różnych regionach

skrętka
skrętka

rodzaj przewodu sygnałowego służącego do przesyłania informacji, który zbudowany jest z jednej lub większej liczby par kabli skręconych ze sobą w celu eliminacji wpływu zakłóceń elektromagnetycznych oraz zakłóceń wzajemnych, zwanych przesłuchami. Skręcenie żył powoduje jednocześnie zawężenie pasma transmisyjnego

SSL/TLS (Secure Sockets Layer/Transport Layer Security)
SSL/TLS (Secure Sockets Layer/Transport Layer Security)

protokoły kryptograficzne zapewniające bezpieczną komunikację w sieci Internetowej. Używane są głównie do zabezpieczania przesyłania danych między serwerami internetowymi a przeglądarkami klientów, ale także do zabezpieczania innych form komunikacji, jak e‑mail czy przesyłanie plików. Mechanizmy te zapewniają poufność i integralność danych przesyłanych w sieci, a także autentykację strony serwera (a czasem również klienta)

switch
switch

przełącznik sieciowy; urządzenie w sieci komputerowej, które przekazuje pakiety informacji między różnymi urządzeniami podłączonymi do sieci lokalnej bez konieczności ich bezpośredniego łączenia; switch może łączyć np. komputery, routery, drukarki, skanery

światłowód jednomodowy
światłowód jednomodowy

rodzaj światłowodu służący do przesyłania jednego modu światła, nazywanego modem podstawowym. Umożliwia przesyłanie danych na duże odległości, bez znaczącego zniekształcenia i tłumienia sygnału. Pozwala to na budowę systemów transmisyjnych dalekiego zasięgu

światłowód wielomodowy
światłowód wielomodowy

rodzaj światłowodu przenoszący wiele modów (promieni) światła, rozchodzących się pod różnymi kątami względem osi światłowodu. Umożliwia transmisję na mniejszą odległość niż w przypadku światłowodu jednomodowego bez wzmacniacza sygnału

tablica routingu
tablica routingu

inaczej: tablica trasowania; zbiór informacji o trasach, zapisany jako lista adresów IP do innych sieci, wskazujący, przez które sąsiadujące z routerem węzły sieci prowadzi trasa do węzłów oddalonych. Tablica trasowania jest utrzymywana niezależnie przez każdy router. W sieciach rozległych dane przesyłane są z jednego węzła do konkretnego drugiego, a nie do wszystkich. Po drodze napotykają na wiele węzłów pośredniczących, mogą też być transmitowane wieloma różnymi trasami. Router jest jednym z tych węzłów, który ma za zadanie przesłać dane najlepszą (najszybszą) trasą. Do kierowania danych routery używają tzw. tablicę trasowania zawierającą informacje o sąsiadujących routerach i sieciach lokalnych. Służy ona do wyszukania optymalnej drogi od obecnego położenia pakietu do innego miejsca w sieci. Tablica trasowania może być statyczna lub dynamiczna, zależy to od postawionych wymagań. Statyczna tablica trasowania musi być aktualizowana ręcznie przez administratora sieci, dynamiczna natomiast jest aktualizowana automatycznie przez oprogramowanie sieciowe

Telnet
Telnet

protokół komunikacyjny używany do zdalnego dostępu i kontroli urządzeń lub komputerów przez sieć. Pozwala użytkownikom logować się na zdalne systemy, uruchamiać komendy i zarządzać nimi, jak gdyby byli bezpośrednio podłączeni do tych systemów. Protokół Telnet przesyła dane w postaci tekstu, co ułatwia zdalną administrację, ale nie zapewnia szyfrowania danych, co może stanowić ryzyko w niezaufanych sieciach. W takich przypadkach zaleca się stosowanie bardziej bezpiecznych protokołów, takich jak SSH. Telnet jest powszechnie używany w celu zdalnego logowania się na serwery, routery, przełączniki i inne urządzenia sieciowe

tracerout
tracerout

polecenie, które służy do śledzenia trasy, którą pakiety danych przebywają w drodze od źródła do celu. Pozwala na zrozumienie, przez jakie routery i urządzenia przechodzą dane w sieci