E-materiały do kształcenia zawodowego

Podstawy florystyki

OGR.01. Wykonywanie kompozycji florystycznych – florysta 343203

Słownik pojęć dla e‑materiału

Instrukcja korzystania ze słownika

Słownik zawiera pojęcia ułożone w kolejności alfabetycznej. Pojęcia zawierają odnośniki do elementów składowych e‑materiału, w których zostały zastosowane. Za pomocą wyszukiwarki „Filtruj pojęcie” można wyszukać odpowiednie pojęcie w słowniku.

1
baldach
baldach

rodzaj kwiatostanukwiatostankwiatostanu groniastego, w którym wydłużone szypułki kwiatowekwiatkwiatowe są osadzone na szczycie osi głównej, a pojedyncze kwiaty (b. prosty) lub baldaszki (b. złożony) układają się na powierzchni mniej lub bardziej wypukłej, aż do kulistej (np. u cebuli, czosnku).

R2cz23rZkuiJ9
Schemat baldachu
Źródło: Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.

Grupy roślin i ich zastosowanie w tworzeniu kompozycji florystycznychDyTH5NdcrGrupy roślin i ich zastosowanie w tworzeniu kompozycji florystycznych

główka
główka

typ kwiatostanukwiatostankwiatostanu groniastego prostego; oś kwiatostanu jest bardzo skrócona i zgrubiała; kwiatykwiatkwiaty liczne, siedzące lub prawie siedzące na bardzo krótkich szypułkach, tworzą kwiatostan zbity; kwiaty brzeżne rozwijają się wcześniej niż środkowe; występuje np. u koniczyny, zawciągu.

RrLrZ84mlh9U0
Schemat główki
Źródło: Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.

Grupy roślin i ich zastosowanie w tworzeniu kompozycji florystycznychDyTH5NdcrGrupy roślin i ich zastosowanie w tworzeniu kompozycji florystycznych

grono
grono

typ kwiatostanukwiatostankwiatostanu, w którym kwiatykwiatkwiaty są osadzone wzdłuż osi na wydłużonych szypułkach kwiatowych, a kwitnienie postępuje od dołu ku szczytowi osi grona; rozróżnia się grono proste (pojedyncza oś), np. u porzeczki, i grono złożone (oś rozgałęziona), np. u winorośli; grono wielokrotnie złożone to wiechawiechawiecha.

R1Mg4ZTcYyc9s
Schemat grona
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.

Grupy roślin i ich zastosowanie w tworzeniu kompozycji florystycznychDyTH5NdcrGrupy roślin i ich zastosowanie w tworzeniu kompozycji florystycznych

kłos
kłos

typ monopodialnego kwiatostanukwiatostankwiatostanu z bezszypułkowymi kwiatamikwiatkwiatami osadzonymi na wydłużonej osi, dojrzewającymi w kolejności doszczytowej. Oś kwiatostanu może być wiotka, tak że kwiatostan zwisa – u bazi (np. kwiatostany męskie u leszczyny, kwiatostany obupłciowe u topoli), albo silnie zgrubiała – w kolbie (np. w kwiatostanach żeńskich kukurydzy). Kwiatostan może być złożony; wzdłuż osi są osadzone kwiatostany boczne, np. u niektórych traw (żyto, pszenica, jęczmień); kwiatostanami bocznymi są kłoski.

R11Egb5ao2IAZ
Schemat kłosa
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.

Grupy roślin i ich zastosowanie w tworzeniu kompozycji florystycznychDyTH5NdcrGrupy roślin i ich zastosowanie w tworzeniu kompozycji florystycznych

kolba, spadix
kolba, spadix

typ kwiatostanukwiatostankwiatostanu złożonego kłosakłoskłosa z grubą osią; występuje u roślin z rodziny obrazkowatych (np. anturium, pałki, tataraku); kolbą jest również żeński kłos u kukurydzy; kwiatykwiatkwiaty na kolbie są niepozorne, ale gdy są owadopylne, funkcję powabni spełnia barwny liść (liście) przykwiatowy u nasady kolby; u obrazkowatych jest to pochwa (spatha).

R1CF928kAeCzc
Schemat kolby
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.

Grupy roślin i ich zastosowanie w tworzeniu kompozycji florystycznychDyTH5NdcrGrupy roślin i ich zastosowanie w tworzeniu kompozycji florystycznych

koszyczek
koszyczek

typ kwiatostanukwiatostankwiatostanu monopodialnego (jednoosiowego) typowy u roślin z rodziny astrowatych (złożonych); bezszypułkowe kwiatykwiatkwiaty (zw. kwiatkami) są osadzone zwarcie na silnie rozszerzonym zakończeniu osi kwiatostanu – dnie koszyczka; na brzegu rozszerzenia i poniżej są osadzone liście przykwiatowe, tworzące okrywę koszyczka; kwiatki zewnętrzne są zwykle języczkowate, tworzą powabnię o promieniowej symetrii, pozostałe – są rurkowate; ulistnienie koszyczka jest skrętoległe (np. u słonecznika); między kwiatkami znajdują się małe łuski (podkwiatki).

RiTADJpM1VZ6M
Schemat koszyczka
Źródło: Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.

Grupy roślin i ich zastosowanie w tworzeniu kompozycji florystycznychDyTH5NdcrGrupy roślin i ich zastosowanie w tworzeniu kompozycji florystycznych

kwiat
kwiat

roślina ozdobna, kwitnąca; część rośliny, zazwyczaj ma barwne, gęsto skupione płatki.

kwiatostan
kwiatostan

system rozgałęzień pędów zakończonych kwiatamikwiatkwiatami, w którym można wyróżnić oś kwiatostanu, pędy boczne oraz liście przykwiatowe; rozgałęzianie jest uzależnione od tworzenia się pędów w pachwinach liści przykwiatowych, tzw. podsadek i przysadek, choć w ewolucji mogło dojść do ich całkowitej redukcji. Rozgałęzienia monopodialne (jednoosiowe) tworzą kwiatostany groniaste proste (np. gronogronogrono, baldachogrono, kłoskłoskłos, kolbakolba, spadixkolba, kotka, bazia, wiecha, baldachbaldachbaldach, główkagłówkagłówka, koszyczekkoszyczekkoszyczek) i kwiatostany groniaste złożone (np. kłos złożony, wiecha złożona, baldach złożony), rozgałęzienia sympodialne (wieloosiowe) – kwiatostany wierzchotkowate (np. wierzchotkawierzchotkawierzchotka jednoramienna, sierpiksierpiksierpik, skrętka, wachlarzyk, wierzchotka dwuramienna i wierzchotka wieloramienna). Kwiatostan może być typu mieszanego: niższe rozgałęzienia monopodialne, wyższe sympodialne, np. u lilaka, turzycy; kwiatostan może być tak ukształtowany, że tworzy powabnię jako całość („nibykwiat”), np. koszyczek. Kwiatostan jest dojrzały dopiero w czasie kwitnienia, wcześniej mówi się o pąku kwiatostanowym (są nim np. jadalna część kalafiora i brokuła). Kwiatostan po kwitnieniu przekształca się w owocostan (z dużymi zmianami rozwojowymi na tym etapie), np. u ananasa, figi, morwy. Budowa kwiatostanu jest kompromisem między przystosowaniami do zapylania, ochrony kwiatów i młodych owoców oraz rozsiewania nasion.

Grupy roślin i ich zastosowanie w tworzeniu kompozycji florystycznychDyTH5NdcrGrupy roślin i ich zastosowanie w tworzeniu kompozycji florystycznych

sierpik
sierpik

typ kwiatostanukwiatostankwiatostanu wieloosiowego – wierzchotkowego (wierzchotka) o sympodialnych rozgałęzieniach pędów; osie (zakończone pojedynczym kwiatemkwiatkwiatem) wyrastają jednostronnie i w jednej płaszczyźnie, np. u niezapominajki, żywokostu, mieczyka.

R2iZiizXP41s0
Schemat sierpika
Źródło: Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.

Grupy roślin i ich zastosowanie w tworzeniu kompozycji florystycznychDyTH5NdcrGrupy roślin i ich zastosowanie w tworzeniu kompozycji florystycznych

turgor
turgor

stan jędrności komórek i tkanek roślinnych, wysycenie ich wodą; pozwala roślinie na utrzymanie odpowiedniego kształtu i pozycji; obniżenie ciśnienia turgorowego może nastąpić na skutek nadmiernej utraty wody w komórkach.

Kwiaty najczęściej stosowane w kompozycjach florystycznych w różnym stadium rozwojuDgDIg8f2QKwiaty najczęściej stosowane w kompozycjach florystycznych w różnym stadium rozwoju

wiecha
wiecha

typ kwiatostanukwiatostankwiatostanu groniastego; oś kwiatostanu wytwarza boczne rozgałęzienia zakończone bądź pojedynczymi kwiatkamikwiatkwiatkami (np. u winorośli, lilaka) w wiesze prostej, bądź gronamigronogronami lub kłoskami (np. u wielu traw, m.in. owsa, prosa) w wiesze złożonej.

R1HWKSyrXWrgR
Schemat wiechy
Źródło: Shazz, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.

Grupy roślin i ich zastosowanie w tworzeniu kompozycji florystycznychDyTH5NdcrGrupy roślin i ich zastosowanie w tworzeniu kompozycji florystycznych

wierzchotka
wierzchotka

typ kwiatostanukwiatostankwiatostanu o wieloosiowym, sympodialnym rozgałęzieniu pędów; w zależności od liczby pędów bocznych powstających pod szczytem i ich ustawienia rozróżnia się: wierzchotki jednopromienne (sierpiksierpiksierpik, wachlarzyk), wierzchotki dwupromienne (np. u goździka) i wierzchotki wielopromienne (np. u wilczomlecza).

RPrGw493XqTh4
Schemat wierzchotki dwuramiennej
Źródło: Shazz, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.

Grupy roślin i ich zastosowanie w tworzeniu kompozycji florystycznychDyTH5NdcrGrupy roślin i ich zastosowanie w tworzeniu kompozycji florystycznych

baldach
główka
grono
kłos
kolba, spadix
koszyczek
kwiat
kwiatostan
sierpik
wiecha
wierzchotka