E-materiały do kształcenia zawodowego

Połowy ryb w wodach śródlądowych

RYB.01. Wykonywanie prac rybackich w akwakulturze oraz rybackie użytkowanie wód śródlądowych
– rybak śródlądowy 622201, technik rybactwa śródlądowego 314208

bg‑cyan

Jezioro i miejsca stosowania poszczególnych narzędzi połowowych

GRAFIKA INTERAKTYWNA

RLtR2TVJKBpEY1
Grafika interaktywna przedstawia jezioro i miejsca stosowania poszczególnych narzędzi połowowych.

Widoczny jest przekrój przez trzy strefy jeziora: strefę przybrzeżną, otwartą toń wodną i strefę przydenną. Strefa przybrzeżna jest podzielona na trzy osobne strefy: strefę roślinności wynurzonej, strefę roślinności pływającej i strefę roślinności zanurzonej. Na obrazku widoczne są adekwatne do nazw rośliny. W strefie roślinności wynurzonej widać małe ryby, podpisane jako narybek. W strefie roślinności pływającej widać małe i średnie ryby. Otwarta toń wodna to strefa znajdująca się za strefą przybrzeżną. Nie rosną już tam rośliny. Znajduje się ona od powierzchni wody do granicy ze strefą przydenną. Strefa przydenna to strefa znajdująca się za strefą przybrzeżną przy dnie zbiornika wodnego. Nie rosną tam rośliny. Widać tam napis duże ryby.

Przy nazwach trzech głównych stref znajdują się trzy znaczniki z numerami. Po kliknięciu na znacznik wyświetla się panel z opisem. Opis składa się z tytułu, nagrania audio, które jest tożsame z tekstem opisu, opisu oraz grafik.

Znacznik pierwszy: strefa przybrzeżna. Najbogatsza w rośliny i ryby. W tej strefie chętnie przebywają: lin, szczupak, karaś, płoć, wzdręga, leszcz, krąp. Ze względu na dużą ilość roślin, wiele wypłyceń, a także często urozmaiconą linię brzegową wylęg i narybek mają tu wiele spokojnych i bogatych żerowisk. Starsze roczniki dobre miejsca żerowania znajdują w głębszych warstwach litoralu. Tu znajduje się grafika przedstawiająca omówione dalej w tekście gatunki ryb. Grafika przedstawia ryby zamieszkujące strefę przybrzeżną jeziora. Lin to ryba o lekko wygrzbieconym kształcie. Ma zielonkawy kolor. Szczupak ma ciało wydłużone. Zaokrąglone płetwy odbytowa i grzbietowa znajdują się niedaleko ogona. Grzbiet ma oliwkowy kolor, spód brzucha jest jasny. Karaś ma ciało mocno wygrzbiecone i krótkie. Grzbiet i boki ma złociste z zielonkawym połyskiem. Płoć ma ciało dość wygrzbiecone o srebrnym ułuszczeniu. Wzdręga do ryba o złotawym połysku, jej płetwy są czerwone. Leszcz to srebrzysta ryba o silnie wygrzbieconym ciele. Krąp to równierz srebrzysta ryba o mocno wygrzbieconym ciele. Poniżej linii nabocznej jej ułuszczenie jest białe. Poniżej grafiki znajdują się opisy każdego gatunku.

Lin – odżywia się mięczakami, larwami owadów, a nawet roślinnością. Dojrzewa w trzecim-czwartym roku życia. Składa od kilkudziesięciu do kilkuset tysięcy jaj. Tarło fitofilne od maja do lipca, porcyjne. Narybek odżywia się planktonem, potem larwami owadów i mięczakami.

Szczupak – poluje z ukrycia (świetnie maskuje go ubarwienie, które jest zmienne i dostosowane do środowiska). Samce dojrzewają w drugim, a samice w trzecim roku życia. Rozradza się fitofilnie przy temperaturze wody od dwóch do pięciu stopni Celsjusza. Składa od ośmiu tysięcy do dwóch milionów jaj. Początkowo odżywia się planktonem, drobnymi bezkręgowcami dennymi i larwami owadów, a także narybkiem karpiowatych oraz okoniowatych. Po dojrzeniu poluje na ryby we wszystkich typach wód.

Karaś – odżywia się głównie larwami owadów, skorupiakami i mięczakami, starsze zjadają też pokarm roślinny przy okazji żerowania na faunie naroślowej. Samce dojrzewają w drugim-trzecim roku, a samice w trzecim-czwartym. Rozradza się przy temperaturze wody powyżej siedemnastu stopni Celsjusza w płytkim porośniętym litoralu. Płodność do dwustu dziesięciu tysięcy jaj. Jest bardzo wytrzymały na niekorzystne warunki środowiskowe.

Płoć – w pierwszym roku w pokarmie dominuje zooplankton, od drugiego zaczyna pobierać pokarm roślinny, larwy owadów, a następnie mięczaki. Pokarm jest zmienny w ciągu roku i uzależniony od dostępności. Trze się przy temperaturze wody między dziesięć a jedenaście stopni Celsjusza. Jaja składa na obumarłych roślinach, na dnie piaszczysto-mulistym, w miejscach osłoniętych oczeretami, na głębokości od pół do jednego metra. Płodność od dwóch i pół do siedemdziesięciu ośmiu tysięcy jaj. Występuje we wszystkich typach wód i ma niewielkie wymagania środowiskowe.

Wzdręga – początkowo odżywia się zooplanktonem, następnie przechodzi na pokarm roślinny i denny. Dojrzewa w drugim-trzecim roku życia, trze się fitofilnie przy temperaturze wody około czternastu stopni Celsjusza na głębokości około jednego metra. Składa około stu tysięcy jaj.

Leszcz – dojrzewa w wieku sześciu-siedmiu lat, rozradza się przy temperaturze wody powyżej siedemnastu stopni Celsjusza w płyciznach litoralu. Składa od dwunastu do sześciuset tysięcy jaj. Początkowo odżywia się planktonem, a powyżej dwudziestu pięciu milimetrów pokarmem bentosowym (skąposzczety, larwy owadów, u starszych w pokarmie przeważają mięczaki).

Krąp – dojrzewa od drugiego do czwartego roku życia, rozradza się na głębokości około osiemdziesięciu centymetrów, w miejscach porośniętych roślinnością, gdy woda ma powyżej osiemnastu stopni Celsjusza. Składa od piętnastu do osiemdziesięciu dwóch tysięcy jaj. Narybek odżywia się zooplanktonem, a starsze ryby bentosem (larwy owadów, mięczaki, skąposzczety), stanowi konkurencję pokarmową dla leszcza.

Narzędzia używane do połowów w strefie przybrzeżnej

Tu znajduje się druga grafika. Grafika przedstawia strefę przybrzeżną jeziora. Na jej dnie znajduje się sieć zwana żakiem. Żak to sieć o walcowatym kształcie. Posiada ona komory o stożkowatym kształcie. Jej tylna część przytwierdzona jest do podłoża. Za grafiką tekst jest kontynuowany.

Do połowów używa się sprzętu stawnego: żaków, mieroży, bębenków. Sprzęt ustawia się w wodach płytkich, silnie zarośniętych, w wyciętych szuwarach.

Znacznik drugi: strefa otwartej toni wodnej. Tworzy ją masa wody sąsiadująca ze strefą przybrzeżną, prześwietlona na głębokość mniej więcej trzech do sześciu metrów. W strefie tej przebywają: ukleja, stynka, sielawa, sandacz, okoń. Panują tu dobre warunki dla produkcji fito- i zooplanktonu, co zapewnia pokarm planktonożercom i odżywiającym się nimi drapieżnikom.

Tu znajduje się grafika przedstawiająca omówione dalej w tekście gatunki ryb. Grafika przedstawia ryby zamieszkujące strefę otwartej toni wodnej jeziora. Ukleja to ryba o wydłużonym kształcie i niskim grzbiecie. Ułuszczenie ryby jest srebrne. Stynka ma smukłe, wrzecionowate ciało. Kolor łusek srebrzysty. Sielawa to smukła ryba o zielono-złotym kolorze. Sandacz to ryba o wydłużonym ciele. Na grzbiecie posiada charakterystyczne ciemne pasy prostopadłe do linii nabocznej ciała. Pierwsza płetwa grzbietowa posiada ostro zakończone promienie. Okoń to ryba podobna do sandacza. Posiada prostopadłe do linii nabocznej pasy na ciele. Pierwsza płetwa grzbietowa posiada ostre zakończenia. Płetwy brzuszne i odbytowa są pomarańczowe.

Poniżej grafiki znajdują się opisy każdego gatunku.

Ukleja – rozmnaża się późną wiosną w litoralu, starsze osobniki żyją w strefie otwartej wody. Młode żywią się zooplanktonem, starsze larwami ochotkowatych lub spadającymi na wodę owadami. Ukleja jest konkurentem pokarmowym dla ryb planktonożernych. Stanowi pokarm szczupaka, dużego okonia i sandacza.

Stynka – rozmnaża się wiosną (od marca do maja) gromadnie w litoralu, dorosła prowadzi ławicowy tryb życia w strefie śródjezierza. Młode stynki w jeziorach odżywiają się zooplanktonem, starsze larwami ochotkowatych, potem stają się drapieżnikami. Nierzadko są kanibalami. W strefie otwartej wody stynka żeruje poniżej uklei i powyżej sielawy. Od lipca do listopada odbywa pionowe wędrówki w pelagialu za zooplanktonem.

Sielawa – rozmnaża się od połowy listopada, gdy woda ochłodzi się do sześciu-siedmiu stopni Celsjusza, do pierwszych dni grudnia. Składa jaja na głębokości trzech do siedmiu metrów, najchętniej na ramienicach lub gdy ich brak, bezpośrednio na piaszczystym dnie. Jest typowym planktonofagiem. Poza zooplanktonem wiosną sporadycznie zjada larwy ochotkowatych. Prowadzi ławicowy tryb życia. Latem w ciągu dnia przebywa niżej, aby w ciemniejszych warstwach wody ukryć się przed drapieżnikami, a następnie wraz z zanikającym światłem przemieszcza się ku górze. Żeruje w półmroku.

Sandacz – rozmnaża się w przybrzeżnej części jeziora, gdy woda osiągnie temperaturę dwunastu stopni Celsjusza. Potrafi być i litofilny, i fitofilny. Początkowo odżywia się zooplanktonem. Po osiągnięciu trzech centymetrów zaczyna pobierać już ryby, a po osiągnięciu ośmiu centymetrów są one jego jedynym pokarmem. W strefie otwartej wody poluje między innymi na ukleję, stynkę i sielawę.

Okoń – rozmnaża się przy temperaturze wody od sześciu do dwudziestu dwóch stopni Celsjusza, optymalnie przy dwunastu do szesnastu stopni Celsjusza. Jaja składa jeden raz w postaci długich wstęg śluzu rozwieszanych na substracie roślinnym lub na żwirowatym dnie. Młode okonie żywią się zooplanktonem i larwami owadów, zjadają też ikrę. Po osiągnięciu trzynastu centymetrów okoń przechodzi na drapieżny tryb życia. Duży okoń w strefie otwartej wody zjada między innymi stynkę i ukleję.

Narzędzia używane do połowów w strefie otwartej toni wodnej

Tu znajduje się druga grafika. Grafika przedstawia strefę toni wodnej w jeziorze z ustawioną w niej siecią typu słęp. Linki w sieci układają się w rombowate kształty. U góry sieci znajdują się pływaki, utrzymujące sieć w toni wodnej. Dolna linka jest obciążona, aby sieć była rozłożona w wodzie. Przed siecią widać podpływającą rybę.

Za grafiką tekst jest kontynuowany. Sprzęt: wonton, słęp. Sprzęt może być stawiany na różnych głębokościach w zależności od obciążenia dolnej linki.

Znacznik trzeci: Strefa głębinowa (przydenna). Obejmuje dno jeziora i wody z nim graniczące, od góry graniczy z otwartą wodą. Warunki środowiskowe pozwalają żyć tu takim gatunkom jak: leszcz, krąp, lin, sieja, węgorz, sum, karp, duża płoć, okoń, jazgarz, miętus.

Tu znajduje się grafika przedstawiająca omówione dalej w tekście gatunki ryb. Grafika przedstawia ryby zamieszkujące strefę głębinową (przydenną) jeziora. Leszcz to mocno wygrzbiecona ryba o szarawym kolorze. Krąp również posiada wygrzbiecone ciało. Kolor ułuszczenia jest szarawozielony. Lin ma wydłużone ciało, lekko wygrzbiecone. Płetwy są charakterystycznie zaokrąglone. Kolor lina jest zielono-żółty. Sieja to ryba o wydłużonym kształcie. Ma srebrzysty kolor. Jej płetwa ogonowa jest mocno wcięta. Węgorz to ryba o mocno wydłużonym ciele. Jej płetwy grzbietowa, ogonowa i odbytowa połączone są w jedną płetwę. Kolor węgorza jest szarawo-zielony. Sum to ryba o charakterystycznym wydłużonym kształcie ciała. Posiada dużą spłaszczoną głowę, na której znajdują się dwa długie oraz cztery krótkie wąsy. Kolor ciała suma jest brązowo-szary. Karp to ryba o silnie wygrzbieconym ciele. Posiada długą płetwę grzbietową. Widoczne są łuski rozmieszczone wzdłuż linii nabocznej. Kolor ciała jest żółto-zielony. Płoć to ryba o lekkim wygrzbieceniu ciała. Kolor jej ułuszczenia jest srebrny. Okoń posiada prostopadłe do linii nabocznej ciemne pasy na srebrnym ciele. Pierwsza płetwa grzbietowa posiada ostre zakończenia. Płetwy brzuszne i odbytowa są pomarańczowe. Jazgarz posiada lekko wygrzbiecone ciało o barwie zielonkawej, usiane licznymi ciemnymi plamkami. Miętus to ryba o wydłużonym ciele. Płetwy grzbietowa i odbytowa są długie. Pysk miętusa jest spłaszczony, posiada krótkie wąsiki.

Poniżej grafiki znajdują się opisy każdego gatunku.

Leszcz – dojrzewa w wieku sześciu do siedmiu lat. Rozradza się przy temperaturze wody powyżej siedemnastu stopni Celsjusza w płyciznach litoralu. Składa od dwunastu do sześciuset tysięcy jaj. Początkowo odżywia się planktonem, a gdy osiągnie powyżej dwudziestu pięciu milimetrów pokarmem bentosowym (skąposzczety, larwy owadów, u starszych w pokarmie przeważają mięczaki).

Krąp – dojrzewa od drugiego do czwartego roku życia. Rozradza się na głębokości około osiemdziesięciu centymetrów w miejscach porośniętych roślinnością, gdy woda ma powyżej osiemnastu stopni Celsjusza, składa od piętnastu do osiemdziesięciu dwóch tysięcy jaj. Narybek odżywia się zooplanktonem, a starsze ryby bentosem (larwy owadów, mięczaki, skąposzczety), stanowi konkurencję pokarmową dla leszcza.

Lin – odżywia się pokarmem dennym – mięczakami, larwami owadów, a nawet roślinnością. Dojrzewa w trzecim-czwartym roku życia. Składa od kilkudziesięciu do kilkuset tysięcy jaj. Tarło fitofilne od maja do lipca, porcyjne. Narybek odżywia się planktonem, potem larwami owadów i mięczakami.

Sieja – rozradza się na głębokościach od dwóch do dziesięciu metrów na dnie piaszczystym lub żwirowo-kamienistym przy temperaturach wody od trzech do pięciu stopni Celsjusza (od połowy listopada do połowy grudnia). Odżywia się zooplanktonem, lecz w warunkach dobrego natlenienia pobiera pokarm denny. Starsze polują też na drobne ryby. Wytwarza wiele form w zależności od środowiska.

Węgorz – jest gatunkiem dwuśrodowiskowym, podejmuje wędrówkę rozrodczą do Morza Sargassowego. Samce dojrzewają między piątym a siódmym rokiem życia w wodzie słodkiej, a samice po siedmiu-dziewięciu latach. Do morza ciągnie głównie wiosną i jesienią w ciemne, ciepłe i burzowe noce. Trze się na dużych głębokościach (prawdopodobnie od czterech tysięcy pięciuset do sześciu tysięcy metrów). Ma dużą płodność (trzy do sześciu milionów jaj na sto gramów masy ciała). Po rozrodzie dorosłe osobniki giną. Larwy (zupełnie niepodobne do dorosłych osobników) wędrują do Europy około dwóch lat. Samice w wodach słodkich przebywają około siedem do dziewięciu lat. Młode odżywiają się bezkręgowcami, starsze zjadają małe ryby, raki, ikrę, a nawet żaby. Skład pokarmu zależy od dostępności. Jest rybą wszystkożerną. Samce rosną wolniej od samic.

Sum – największa ryba polskich wód (osiąga do trzech metrów i osiemdziesięciu kilogramów wagi), dojrzewa między trzecim a szóstym rokiem życia. Trze się fitofilnie, w prymitywnym gnieździe, przy temperaturze wody powyżej osiemnastu stopni Celsjusza . Narybek odżywia się zooplanktonem, starsze rybami, żabami i rakami. Prowadzi denny tryb życia.

Karp – w wodach Polski występuje karp hodowlany i dziki podgatunek sazan. Samice dojrzewają w trzecim roku, a samce w czwartym. Jest fitofilny. Trze się przy temperaturze wody powyżej szesnastu stopni Celsjusza, a płodność waha się od siedemdziesięciu dwóch do czterystu tysięcy jaj. Pokarmem wylęgu jest drobny zooplankton, a po miesiącu prawie wyłącznie bentos. Jest wszystkożerny.

Płoć – w pierwszym roku w pokarmie dominuje zooplankton, od drugiego ryba zaczyna pobierać pokarm roślinny, larwy owadów, a następnie mięczaki. Pokarm jest zmienny w ciągu roku i uzależniony od dostępności. Trze się przy temperaturze wody dziesięć do jedenastu stopni Celsjusza, jaja składa na obumarłych roślinach na dnie piaszczysto-mulistym, w miejscach osłoniętych oczeretami, na głębokości od pół do jednego metra. Płodność od dwóch i pół do siedemdziesięciu ośmiu tysięcy jaj. Występuje we wszystkich typach wód i ma niewielkie wymagania środowiskowe.

Okoń – rozmnaża się przy temperaturze wody od sześciu do dwudziestu dwóch stopni Celsjusza, optymalnie dwanaście do szesnastu stopni Celsjusza. Jaja składa jeden raz w postaci długich wstęg śluzu rozwieszanych na substracie roślinnym lub na żwirowatym dnie. Młode okonie żywią się zooplanktonem i larwami owadów, zjadają też ikrę. Po osiągnięciu trzynastu centymetrów okoń przechodzi na drapieżny tryb życia.

Jazgarz – jest fitofilny lub litofilny. Tarło porcyjne od drugiej połowy kwietnia do końca maja (temperatura wody sześć do czternastu stopni Celsjusza). Dojrzałość osiąga wdrugim roku życia. Narybek odżywia się zooplanktonem, a gdy ryba jest starsza, zjada larwy owadów i inną fauną bezkręgową (dużo ośliczek). Jazgarz jest żarłoczny, zjada głównie bentos.

Miętus – samice dojrzewają w trzecim, a samce w czwartym roku życia. Tarło trwa od grudnia do marca (temperatura wody od zera do czterech stopni Celsjusza). Płodność absolutna do trzech milionów jaj. Początkowo odżywia się planktonem, potem (gdy osiągnie dwadzieścia centrymetrów) wylęgiem (często własnego gatunku), następnie rybami i ikrą ryb. Miętus może być konkurentem pokarmowym szczupaka, okonia, węgorza i suma.

Narzędzia używane do połowów w strefie głębionowej

Tu znajduje się druga grafika. Grafika przedstawia strefę denną w jeziorze z rozłożoną w niej siecią typu przywłoka. Przywłoka składa się z dwóch ramion połączonych ze sobą częścią zwaną matnią, w której zbierają się ryby. Na końcach skrzydeł znajdują się drewniane beleczki, do których przywiązane są liny służące do ciągnięcia sieci po dnie.

Za grafiką tekst jest kontynuowany. Narzędzia ciągnione: przywłoka, niewód.
Jezioro i miejsca stosowania poszczególnych narzędzi połowowych
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Powiązane ćwiczenia