E-materiały do kształcenia zawodowego

Modernizacja instalacji elektrycznych

ELE.05 Eksploatacja maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych – Technik elektryk 311303

bg‑yellow

Słownik pojęć dla e‑materiału

1
Instrukcja korzystania ze słownika

Słownik pojęć do e‑materiału zawiera hasła oraz ich definicje. Hasła zostały ułożone w kolejności alfabetycznej. Wybrane pojęcia zawierają również odsyłacze (linki) do elementów składowych e‑materiału, w których zostały użyte.

Poprawne korzystanie ze słownika pojęć pozwoli ci opanować podstawowy zasób słownictwa branżowego oraz ułatwi przyswojenie wiedzy zawartej w e‑materiale.

1
aparat
aparat

urządzenie wykonujące konkretne czynności lub funkcje, np. korygujące określone defekty

bednarka
bednarka

taśma wykonana ze stali o przekroju prostokątnym, wykorzystywana do ochrony przeciwporażeniowej, przeciwnapięciowej

bilans energetyczny
bilans energetyczny

różnica między zyskiem a stratą energii cieplnej w danym obiekcie

bezpiecznik różnicowo‑prądowy
bezpiecznik różnicowo‑prądowy

służy do ochrony przed porażeniem elektrycznym, ogranicza skutki uszkodzenia urządzeń oraz zapobiega wystąpieniu pożaru; jego zadaniem jest rozłączenie obwodu po wykryciu prądu różnicowego, tj. wtedy, gdy wykryje różnice natężenianatężenienatężenia pomiędzy prądem wpływającym i wypływającym

RWS5VKd6GTwfd
Bezpiecznik różnicowo‑prądowy
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY-SA 3.0.
bruzdownica
bruzdownica

urządzenie służące do bezpyłowego i precyzyjnego wycinania rowków w betonie i cegłach; główne elementy konstrukcyjne to silnik zasilany najczęściej za pomocą przewoduprzewódprzewodu lub akumulatora, diamentowe tarcze oraz rękojeść

RFftgY5lRxUAO
Bruzdownica
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, dostępny w internecie: www.makita.pl, licencja: CC BY-SA 3.0.
cęgi izolowane
cęgi izolowane

proste narzędzie ręczne służące m.in. do do gięcia i cięcia twardego drutu

RzbDWUfYkDNEv
Cęgi izolowane
Źródło: dostępny w internecie, domena publiczna.
fotowoltaika
fotowoltaika

najprostsza forma wytwarzania energii elektrycznej; polega na przetworzeniu promieniowania słonecznego w prąd elektryczny

gniazdo
gniazdo

element instalacji elektrycznej każdego budynku, niezbędny do przyłączania odbiorników energii elektrycznej

indukcyjność
indukcyjność

mierzona w henrach zdolność elementu obwodu do wytwarzania strumienia pola magnetycznego wskutek przepływu prądu

jednobiegunowy wskaźnik napięcia
jednobiegunowy wskaźnik napięcia

proste i niezawodne narzędzie służące do szybkiego wskazania napięć przemiennych w zakresie 100‑250 V

kabel elektryczny
kabel elektryczny

izolowany przewód elektrycznyprzewódprzewód elektryczny złożony z jednej lub kilku żył chronionych specjalną powłoką przed uszkodzeniem mechanicznym, substancjami szkodliwymi (np. wilgocią) lub porażeniem prądem elektrycznym

kostki szybkozłączki
kostki szybkozłączki

zajmują mniej miejsca niż tradycyjne kostki elektryczne i pozwalają szybko dokonać połączenia przewodówprzewódprzewodów; odchylenie dźwigni kostki nie wymaga siły ani narzędzi, pozwala umieścić przewód w kostce, a przezroczysta obudowa pozwala się upewnić, że połączenie zostało wykonane poprawnie

laser krzyżowy
laser krzyżowy

samopoziomujący przyrząd służący do wyznaczania pionu, poziomu oraz kątów prostych wyświetlający jedną lub więcej stałych linii; wodoodporny, odporny na kurz, zasilany akumulatorem

Rks3myobGoobv
Laser krzyżowy
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, dostępny w internecie: www.makita.pl, licencja: CC BY-SA 3.0.
łączniki elektryczne
łączniki elektryczne

służą do włączania i wyłączania prądu w obwodzie; liczba łączników zależy od wielkości pomieszczenia, jego funkcji, koncepcji architektonicznej; powinna być zawsze dostosowana do liczby obwodów elektrycznych

moc
moc

ilość energii przekazanej między układami lub pracy wykonanej przez obiekt w jednostce czasu

multimetr
multimetr

przyrząd pomiarowy służący do wykonywania podstawowych pomiarów napięcianapięcienapięcia przemiennego i stałego, rezystancjirezystancjarezystancji oraz sprawdzania ciągłości obwodów

RHyMh96WN4m6U
Multimetr
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY-SA 3.0.
napięcie
napięcie

różnica potencjałów między dwoma punktami obwodu lub pola elektrycznego

natężenie
natężenie

ilość ładunku elektrycznego przepływającego przez przekrój poprzeczny przewodnika w jednostce czasu

oprawa oświetleniowa
oprawa oświetleniowa

urządzenie służące do zamocowania i ochrony jednego lub wielu źródeł światła (świetlówkiświetlówkaświetlówki, żarówkiżarówkażarówki itp.) w sposób umożliwiający rozsyłanie, filtrowanie i przekształcanie światła emitowanego przez te źródła

otwornica
otwornica

urządzenie przeznaczone do wywiercenia precyzyjnego koła, które jest dostosowane do odpowiedniego materiału takiego jak beton, stal, drewno; często wykorzystywana do puszek elektrycznych

Rg6EI25OD4nJ4
Otwornica
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, dostępny w internecie: www.makita.pl, licencja: CC BY-SA 3.0.
pojemność
pojemność

zdolność obwodu (układu) albo jego elementu do gromadzenia i magazynowania energii w postaci ładunku elektrycznego

próbnik napięcia
próbnik napięcia
REWBJumoirGM1
Próbnik napięcia
Źródło: dostępny w internecie, domena publiczna.

urządzenie służące do wykrywania prądu

przeciążenie
przeciążenie

przepływ przez element większego prądu elektrycznego niż jest to wskazane dla danego urządzenia

przekaźnik
przekaźnik

urządzenie służące do wywołania w jednym lub kilku obwodach wyjściowych ustalonej nagłej zmiany stanu, przy spełnieniu odpowiednich warunków wejściowych

przełącznik
przełącznik

element umożliwiający komunikację pomiędzy urządzeniami sieciowymi

przewody fazowe
przewody fazowe

są bezpośrednio połączone z cewką transformatora, co oznacza, że napięcienapięcienapięcieprzewodzieprzewódprzewodzie tego rodzaju wynosi 230 V

przewód
przewód

element obwodu elektrycznego służący do przeprowadzenia prądu elektrycznego w określonych miejscach między źródłem a odbiornikiem energii elektrycznej

przewód neutralny
przewód neutralny

oznaczany jest kolorem niebieskim; jest połączony z punktem neutralnym transformatora i uziemiony, co oznacza, że napięcie elektrycznenapięcienapięcie elektryczne powinno wynosić 0 V

przewód ochronny PE
przewód ochronny PE

ma kolor wyłącznie żółto‑zielony, połączony jest z ziemią – jego zakończenie to drut lub bednarkabednarkabednarka zakopana w ziemi; przewód ochronny chroni człowieka w razie wystąpienia przebicia i pojawienia się prądu na obudowie urządzenia elektrycznego

przycisk
przycisk

element urządzenia powodujący uruchomienie, zmianę lub wyłączenie danej funkcji

rezystancja
rezystancja

wielkość oporu, jaki dany przedmiot stawia zjawiskom elektrycznym i przepływającemu prądowi; w obwodach prądu stałego charakteryzuje relację między napięciemnapięcienapięciemnatężeniemnatężenienatężeniem prądu elektrycznego, a w obwodach prądu przemiennego stanowi część rzeczywistą impedancji zespolonej

rozdzielnica
rozdzielnica

niezbędna część instalacji elektrycznej służąca do łączenia, przerywania lub rozdzielania obwodów elektrycznych

rozłącznik
rozłącznik

rodzaj połącznika, służący do włączania i wyłączania prądów roboczych (także przeciążeniowych) o wartości nieprzekraczającej 10‑krotności prądu znamionowego

stycznik
stycznik

najprostszy i najczęściej używany rodzaj rozłącznikarozłącznikrozłącznika, służący do łączenia obwodów głównych (takich jak grzałka elektryczna, pompa, silnik elektryczny, transformator, wentylator), przystosowany do obsługi zdalnej

śrubokręt z grzechotką
śrubokręt z grzechotką

uniwersalna grzechotka z bitami i nasadkami w zestawie służąca do wkręcania/wykręcania różnego rodzaju śrub

świetlówka
świetlówka

lampa fluorescencyjna, która dzięki odpowiedniej mieszance gazów wytwarza światło emitowane przez luminofor wzbudzony wskutek promieniowania ultrafioletowego, jakie powstaje w efekcie wyładowania jarzeniowego w rurze wypełnionej gazem

taśma miernicza
taśma miernicza

przyrząd służący do wykonywania pomiarów długości, odległości przestrzeni lub obiektów

uziemienie
uziemienie

podstawowy element każdej instalacji elektrycznej, montowany dla ochrony użytkowników i sprzętów zasilanych energią elektryczną; przewódprzewódprzewód łączący z ziemią ciało naelektryzowane, aby uległo zobojętnieniu poprzez oddanie lub pobranie optymalnej ilości ładunków

wiertarka udarowa
wiertarka udarowa

urządzenie z mechanizmem udarowym wykonujące ruch obrotowo‑posuwisty; pozwala wiercić otwory w twardych materiałach, takich jak beton, ceramika budowlana oraz inne materiały do murowania; udaru nie należy stosować podczas wiercenia w drewnie, stali i tworzywach sztucznych, w tym przypadku należy używać tylko ruchu obrotowego wiertła

R3yJpkZivxQcz
Wiertarka udarowa
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, dostępny w internecie: www.makita.pl, licencja: CC BY-SA 3.0.
wiertarko‑wkrętarka
wiertarko‑wkrętarka

urządzenie o szerokim zakresie zastosowań służące do wkręcenia/wykręcenia wkrętów, a także do wiercenia otworów; zasilane z sieci, ale najczęściej stosuje się wiertarko‑wkrętarki akumulatorowe ze względu na swoją mobilność oraz kulturę pracy

R1MphCA8yJNah
Wiertarko‑wkrętarka
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, dostępny w internecie: www.makita.pl, licencja: CC BY-SA 3.0.
wyłącznik
wyłącznik

elektryczny łącznikłączniki elektryczneelektryczny łącznik mechanizmowy, który sygnalizuje przerwy w obwodzie oraz rozłącza i załącza zasilanie w warunkach normalnych (znamionowych) i przy wystąpieniu prądu przeciążeniowego lub zwarciowego

zabezpieczenie nadprądowe
zabezpieczenie nadprądowe

podstawowa ochrona instalacji elektrycznej i podłączonych do niej urządzeń przed następstwami potencjalnych zwarć i przeciążeńprzeciążenieprzeciążeń

zabezpieczenie przepięciowe
zabezpieczenie przepięciowe

element ochrony odgromowej budynku; instalacja piorunochronna zabezpieczająca sieć i podpięte do niej odbiorniki przed skutkami wyładowań atmosferycznych

zabezpieczenie różnicowoprądowe
zabezpieczenie różnicowoprądowe

dodatkowa ochrona przed porażeniem prądem elektrycznym, polegająca na odłączeniu zasilania w sytuacji nadmiernego poziomu prądu doziemnego w obwodzie

zwarcie
zwarcie

połączenie co najmniej dwóch kabli elektrycznychkabel elektrycznykabli elektrycznych o różnych potencjałach elektrycznych; do zwarcia dochodzi w momencie uszkodzenia izolacji przewodówprzewódprzewodów, nieprawidłowego dokręcenia styków lub błędnego połączenia

żarówka
żarówka

źródło światła, w którym elementem emitującym światło jest żarnik (najczęściej z domieszkowanego wolframu) rozgrzany pod wpływem przepływu prądu elektrycznego; w celu zwiększenia trwałości włókna bańki żarówek wypełnione są gazem (przy wyższych mocachmocmocach żarówek) lub go pozbawione (w żarówkach o mniejszej mocy)

źródło LED
źródło LED

LED (z ang. Lighting Emitting Diode) – dioda elektroluminescencyjna emitująca światło; energooszczędne źródło światła, pobierające znacznie mniej prądu niż tradycyjna żarówkażarówkażarówka