E-materiały do kształcenia zawodowego

E‑book – Nowoczesne technologie w chowie bydła i trzody chlewnej

ROL.02. Eksploatacja pojazdów, maszyn, urządzeń i narzędzi stosowanych w rolnictwie – mechanik operator maszyn rolniczych 834103 i technik mechanizacji rolnictwa i agrotroniki 311515

Maszyny i urządzenia wykorzystywane do usuwania odchodów

bg‑olive

Szufle mechaniczne

Szufle mechaniczne to urządzenia służące do usuwania nieczystości z powierzchni podłóg w oborach, chlewach i innych pomieszczeniach hodowlanych. Składają się z metalowej ramy, na której zamontowana jest taśma, przesuwana przez mechanizm napędowy, zwykle elektryczny lub hydrauliczny, który umożliwia poruszanie się w jednym kierunku. Podczas pracy szufli mechanicznej taśma przemieszcza się po powierzchni podłogi, zrywając i przesuwając wszystkie nieczystości oraz resztki paszy w kierunku wyjścia. Ostatecznie nieczystości wpadają do pojemnika, który jest zlokalizowany z tyłu urządzenia.

Szufle mechaniczne są łatwe w użyciu, a także skuteczne w usuwaniu nieczystości z podłóg. Są szczególnie przydatne w hodowli bydła i trzody chlewnej, gdzie zwierzęta generują dużo nieczystości i potrzebują czystych miejsc do spania i odpoczynku. W zależności od producenta i modelu mogą one być różnej wielkości i kształtu, co pozwala na dostosowanie urządzenia do potrzeb konkretnego gospodarstwa hodowlanego.

Istnieją dwa główne rodzaje wykorzystywane w chowie bydła i trzody chlewnej:

  • szufla przesuwna - urządzenie, które porusza się wzdłuż korytarza karmienia, usuwając nieczystości do boku, skąd następnie mogą być łatwo usunięte; może być zasilana ręcznie lub automatycznie, a niektóre modele mają wbudowane ostrza do rozdrabniania nieczystości, co ułatwia ich usunięcie;

  • szufla wirująca - urządzenie, które obraca się wokół osi, zbierając nieczystości i transportując je do boku korytarza karmienia; szufla wirująca może być zasilana ręcznie lub automatycznie i zwykle jest wyposażona w ostrza, które rozdrabniają nieczystości w trakcie pracy.

bg‑olive

Przenośniki zgarniakowe do obornika

Przenośniki zgarniakowe do obornika są urządzeniami służącymi do usuwania odchodów i innych nieczystości z pomieszczeń, w których przebywa bydło lub trzoda chlewna. Dzięki nim możliwe jest utrzymanie czystości w oborze lub chlewni oraz zapobieganie chorobom zwierząt i poprawa ich samopoczucia. Przenośniki zgarniakowe składają się z kilku elementów:

  • elementów zgarniających (zgarniaków) - są to stalowe, prostokątne kraty (łapy), które poruszają się po podłodze pomieszczenia i zsuwają nieczystości do specjalnego kanału;

  • silnika - zwykle elektrycznego lub hydraulicznego, który zapewnia ruch elementów zgarniających;

  • elementów, na których poruszają się zgarniaki i do których są one przyłączone, np. łańcuchów;

  • kanałów - specjalnych korytarzy, do których zbierane są odchody i następnie przekierowywane do miejsca składowania lub usuwania.

W zależności od potrzeb przenośniki zgarniakowe mogą być montowane na różne sposoby. Mogą być umieszczone pod podłogą lub na niej, a zgarniacze mogą być ruchome lub stałe. Przenośniki zgarniakowe mogą być również dostosowane do różnych typów pomieszczeń, takich jak hale, obory, chlewnie. Najczęściej stosowane są przenośniki zgarniakowe łańcuchowe lub pneumatyczne. Przenośniki łańcuchowe mają łańcuchy napędzane przez silnik, które poruszają się po prowadnicach na podłodze i przesuwają zgarniacze. Przenośniki pneumatyczne używają sprężonego powietrza do przesuwania zgarniaczy po specjalnych rurach (siłownikach hydraulicznych) umieszczonych pod podłogą. Przenośniki zgarniakowe są łatwe w obsłudze i zapewniają efektywną pracę w utrzymaniu czystości w pomieszczeniach, w których przebywa bydło lub trzoda chlewna.

Wybór odpowiedniego rodzaju przenośnika zgarniakowego zależy od wielu czynników, takich jak wielkość chlewni lub obory, liczba zwierząt, koszty i wiele innych.

bg‑olive

Przenośniki typu delta

Przenośniki typu delta są szeroko stosowane w chowie bydła i trzody chlewnej do usuwania odchodów ze stanowisk zwierząt. Są to urządzenia, które poruszają się po specjalnej szynie, zwykle wykonanej z tworzywa sztucznego lub stali nierdzewnej, a ich praca polega na transportowaniu odchodów na bok bądź do przodu do zbiorczego miejsca składowania. Przenośniki typu delta składają się z ramy, której długość zależy od liczby stanowisk zwierząt, których odchody będą usuwane. Wewnątrz ramy znajdują się rolki, na których porusza się taśma transportowa. Taśma zbudowana jest z gumowych elementów połączonych ze sobą za pomocą stalowych prętów. Podczas pracy przenośnik porusza się po specjalnie wyprofilowanej szynie, która zapewnia płynny i stabilny ruch urządzenia. W momencie, gdy przenośnik osiągnie końcową część szyny, odchody zostają przesunięte na bok lub do przodu, w kierunku zbiorczego miejsca składowania.

bg‑olive

Pompy do gnojówki

Pompy do gnojówki są urządzeniami wykorzystywanymi w chowie bydła i trzody chlewnej do przepompowywania i rozprowadzania gnojowicy w gospodarstwie. Istnieją różne rodzaje pomp, a wybór zależy od wielkości gospodarstwa, potrzeb i budżetu. Najczęściej stosowanymi pompami do gnojówki są wersje hydrauliczne, pneumatyczne i próżniowe. Pompy hydrauliczne wykorzystują siłę cieczy pod ciśnieniem, aby przepompowywać gnojowicę. Najczęściej stosowane są w mniejszych gospodarstwach, ponieważ są proste w obsłudze i nie wymagają dużych nakładów finansowych. Pompy pneumatyczne natomiast do przepompowywania gnojowicy wykorzystują powietrze pod ciśnieniem. Są to skuteczne maszyny w większych gospodarstwach, bo pozwalają na przepompowywanie gnojowicy na większe odległości. Pompy pneumatyczne są bardziej złożone w obsłudze niż pompy hydrauliczne i wymagają wyższych nakładów finansowych.

R1XGJwS9440xr
Pionowa pompa do gnojówki
Źródło: Shayan, 70, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.

Pompy próżniowe wykorzystują różnicę ciśnień do przepompowywania gnojowicy. Wytwarzają próżnię w rurze ssawnej, co powoduje przepływ cieczy. Są skuteczne, ale wymagają wysokich nakładów finansowych i bywają trudne w obsłudze.

bg‑olive

Mieszadła do gnojowicy

Mieszadła do gnojowicy są niezbędnym elementem w chowie bydła i trzody chlewnej, ponieważ pomagają w utrzymaniu odpowiedniej konsystencji gnojowicy oraz mieszają składniki, co zwiększa skuteczność procesów fermentacji. Mieszadła do gnojowicy mogą być różnego typu, w zależności od wielkości hodowli, dostępnych źródeł zasilania, a także wymagań dotyczących wydajności i jakości mieszania. Wśród najpopularniejszych typów mieszadeł do gnojowicy można wymienić:

  • mieszadła pływające - są to mieszadła, które pływają na powierzchni gnojowicy i mieszają ją za pomocą wirnika zanurzonego w płynie; są proste w obsłudze i stosunkowo tanie, ale wymagają regularnego czyszczenia i konserwacji;

  • mieszadła stałe - zamontowane w stałych punktach zbiornika z gnojowicą, zwykle na dnie; mogą być napędzane silnikiem elektrycznym lub hydraulicznym, mieszając gnojowicę za pomocą wirnika lub kół mieszających; są wydajne i skuteczne, ale wymagają odpowiedniej konstrukcji zbiornika i instalacji;

  • mieszadła mobilne - można przenosić i instalować w różnych punktach zbiornika z gnojowicą. Mogą być napędzane ręcznie lub za pomocą silnika, a mieszanie odbywa się za pomocą wirnika lub kół mieszających. Mieszadła mobilne są łatwe w użyciu, ale wymagają regularnej konserwacji i uzupełniania paliwa.

bg‑olive

Samospływy ciągłe

Samospływy ciągłe to urządzenia, które umożliwiają odprowadzanie nieczystości, takich jak gnojowica czy mocz, z pomieszczeń, w których przebywają zwierzęta hodowlane.

R1DGnp5HsqjdD
System szlamowy
Źródło: Ulita, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.

Są one powszechnie wykorzystywane w chowie bydła i trzody chlewnej, ponieważ pozwalają na szybkie i skuteczne usuwanie odpadów organicznych, co przyczynia się do poprawy warunków sanitarnych w oborach czy chlewniach. Samospływy ciągłe składają się z rury lub kanału umieszczonego w podłodze, którym przepływa woda i odprowadzane są odpady organiczne. Samospływy ciągłe mogą być stosowane na różne sposoby, w zależności od konkretnych potrzeb hodowlanych i wymagań technologicznych. Można wyróżnić kilka rodzajów samospływów ciągłych, między innymi:

  • samospływy z podniesionym brzegiem - najprostszy rodzaj, stosowany w mniejszych obiektach hodowlanych; składają się z rury lub kanału z podniesionym brzegiem, który zapobiega wylewaniu się wody z kanału i zalewaniu podłogi;

  • samospływy z osłoną - bardziej zaawansowany rodzaj samospływów, stosowany w większych obiektach hodowlanych; składają się z rury lub kanału z osłoną, która zapobiega przedostawaniu się nieczystości do kanału i chroni go przed zanieczyszczeniem;

  • samospływy z siatką - stosowane w obiektach hodowlanych, gdzie zwierzęta mają dostęp do podłogi; składają się z rury lub kanału z siatką, która zatrzymuje odchody zwierząt i chroni kanał przed zatkaniem;

  • samospływy z automatyką - zaawansowany rodzaj wykorzystujący elektroniczną automatykę do sterowania przepływem wody i odprowadzaniem nieczystości. Stosowane w większych obiektach hodowlanych, gdzie wymagane jest precyzyjne sterowanie procesem odprowadzania nieczystości.

bg‑olive

Samospływy okresowe

Samospływy okresowe to urządzenia służące do usuwania gnojowicy lub moczu ze stajni lub chlewni w określonych odstępach czasu. Są one powszechnie stosowane w chowie bydła i trzody chlewnej, ponieważ pozwalają na łatwe i skuteczne usuwanie odpadów, a także zmniejszają ilość ręcznej pracy. Ich najważniejszym elementem jest zbiornik, który gromadzi gnojowicę. Zbiornik taki może mieć różną pojemność w zależności od ilości zwierząt hodowlanych oraz częstotliwości, z jaką chcemy usuwać odpady. Kolejnym elementem są zawory, które regulują przepływ gnojowicy do zbiornika. Zawory te są sterowane automatycznie lub ręcznie. Sterowanie ręczne polega na ręcznym przesuwaniu dźwigni lub pokręteł, które otwierają lub zamykają zawór. Sterowanie automatyczne wykorzystuje systemy czujników, które wykrywają ilość gnojowicy w zbiorniku i automatycznie otwierają lub zamykają zawór. Zbiornik połączony jest przewodem odprowadzającym z kanałem lub z drugim zbiornikiem na zewnątrz stajni czy chlewni. Przewód taki musi być odpowiednio zaprojektowany, aby umożliwić swobodny przepływ gnojowicy. Samospływy okresowe mogą być stosowane zarówno w chlewniach z podłogą betonową, jak i z podłogą z płyt perforowanych. W przypadku podłogi betonowej gnojowica jest odprowadzana do kanałów, które prowadzą do zbiornika zewnętrznego lub systemu rekultywacji. Natomiast w budynku z płytami perforowanymi gnojowica przepływa przez otwory w płytach i trafia bezpośrednio do zbiornika zewnętrznego lub systemu rekultywacji.

Ważnym elementem samospływu okresowego jest system odprowadzania gazu z fermentacji. Gnojowica jest bogata w metan, który powstaje podczas fermentacji. Jeśli gaz ten nie jest usuwany, może dojść do wybuchu lub zapalenia się. Dlatego urządzenia są wyposażone w specjalne rury, które odprowadzają gaz z fermentacji na zewnątrz.

Miejsce na notatki

RvO7Rlbnim9A2