Zabiegi hodowlane oraz profilaktyka chorób ryb
RYB.02. Organizacja prac rybackich w akwakulturze i rybackim użytkowaniu wód śródlądowych
– technik rybactwa śródlądowego 314208
Słownik pojęć dla e‑materiału
męska partenogeneza, rozwój zarodka zawierającego wyłącznie geny ojca; po zaplemnieniu w jądrze jaja zostaje zniszczona informacja genetyczna matki, w konsekwencji osobnik rozwijający się posiada jedynie geny ojca
Sekwencje filmowe „Zabiegi stosowane w doskonaleniu hodowlanym ryb”Sekwencje filmowe „Zabiegi stosowane w doskonaleniu hodowlanym ryb”
bakteryjna choroba powłok zewnętrznych karpia wywołana przez Aeromonas species; chorobę tę najczęściej notuje się wiosną i jesienią, ale może występować przez cały rok; charakterystyczne w przebiegu tej choroby są zmiany na skórze w postaci wrzodów posocznicowych różnej wielkości i różnego kształtu lub rozległe przekrwienia skóry; wrzód posocznicowy powoduje głębokie zmiany niekiedy aż do tkanki mięśniowej, płetwy mogą się wystrzępiać
Galeria zdjęć „Charakterystyczne objawy chorobowe ryb”Galeria zdjęć „Charakterystyczne objawy chorobowe ryb”
wygląd zewnętrzny osobnika uwarunkowany genotypemgenotypem, przykładem takiej zależności jest typ ułuszczenia karpia:
Genotyp | Fenotyp | Genotyp | Fenotyp | Genotyp | Fenotyp |
|---|---|---|---|---|---|
SS, nn | pełnołuski | SS, Nn | lampasowy | SS, NN | śmierć |
Ss, nn | pełnołuski | Ss, Nn | lampasowy | Ss, Nn | śmierć |
ss, nn | lustrzeń | ss, nn | bezłuski | ss, nn | śmierć |
Sekwencje filmowe „Zabiegi stosowane w doskonaleniu hodowlanym ryb”Sekwencje filmowe „Zabiegi stosowane w doskonaleniu hodowlanym ryb”
ogół genów danego organizmu warunkujący utrzymanie jego właściwości dziedzicznych
Sekwencje filmowe „Zabiegi stosowane w doskonaleniu hodowlanym ryb”Sekwencje filmowe „Zabiegi stosowane w doskonaleniu hodowlanym ryb”
żeńska partenogeneza (dzieworództwo), powstaje wówczas, gdy po zaplemnieniu jaja jądro plemnika jest eliminowane; w konsekwencji rozwijający się osobnik dysponuje jedynie genami matczynymi, jest haploidalny (ma połowę chromosomów)
Sekwencje filmowe „Zabiegi stosowane w doskonaleniu hodowlanym ryb”Sekwencje filmowe „Zabiegi stosowane w doskonaleniu hodowlanym ryb”
wybujałość cech u mieszańców I pokolenia; potomkowie przewyższają swymi cechami użytkowymi pokolenie rodziców
Sekwencje filmowe „Zabiegi stosowane w doskonaleniu hodowlanym ryb”Sekwencje filmowe „Zabiegi stosowane w doskonaleniu hodowlanym ryb”
iniekcja (zastrzyk) homogenatu (zawiesina roztartych cząstek w płynie fizjologicznym lub 0,6% roztworze NaCl) z przysadek mózgowych podawana tarlakom celem podniesienia poziomu zawartości hormonu gonadotropowego (GtH – hormony wpływające na strukturę i funkcję gonad) we krwi, przyspieszenia ostatniego etapu dojrzewania oocytów (komórki dające początek jajom) i sprowokowania owulacji (uwolnienia jaj)
Sekwencje filmowe „Zabiegi stosowane w doskonaleniu hodowlanym ryb”Sekwencje filmowe „Zabiegi stosowane w doskonaleniu hodowlanym ryb”
kompletny zestaw chromosomów komórki somatycznejkomórki somatycznej organizmu, charakterystyczny dla danego gatunku
Sekwencje filmowe „Zabiegi stosowane w doskonaleniu hodowlanym ryb”Sekwencje filmowe „Zabiegi stosowane w doskonaleniu hodowlanym ryb”
najczęściej karp pozbawiony łusek, nieregularnie mogą się pojawiać gdzieniegdzie na ciele ryby pojedyncze ich skupiska
Sekwencje filmowe „Zabiegi stosowane w doskonaleniu hodowlanym ryb”Sekwencje filmowe „Zabiegi stosowane w doskonaleniu hodowlanym ryb”
podobny układem łusek do lustrzenialustrzenia, ale dodatkowo występują u niego pasy łusek wzdłuż każdej linii nabocznej
Sekwencje filmowe „Zabiegi stosowane w doskonaleniu hodowlanym ryb”Sekwencje filmowe „Zabiegi stosowane w doskonaleniu hodowlanym ryb”
karp, który posiada na grzbiecie pasmo łusek; łuski występują również przy nasadach płetw i na ogonie, mogą też występować na krawędzi pokryw skrzelowych i w innych częściach ciała pojedynczo
Sekwencje filmowe „Zabiegi stosowane w doskonaleniu hodowlanym ryb”Sekwencje filmowe „Zabiegi stosowane w doskonaleniu hodowlanym ryb”
karp, którego ciało jest całkowicie pokryte łuskami
Sekwencje filmowe „Zabiegi stosowane w doskonaleniu hodowlanym ryb”Sekwencje filmowe „Zabiegi stosowane w doskonaleniu hodowlanym ryb”
komórki budujące dany organizm, organizm składa się z komórek somatycznych i komórek płciowych
Sekwencje filmowe „Zabiegi stosowane w doskonaleniu hodowlanym ryb”Sekwencje filmowe „Zabiegi stosowane w doskonaleniu hodowlanym ryb”
pierwotniak Ichtiophtirius multifilis, pasożyt wywołujący chorobę (ichtioftiriozę) skóry, płetw i skrzeli, rzadziej jamy gębowej u wielu gatunków ryb (między innymi karpia i pstrąga), jest ona bardzo niebezpieczna w warunkach hodowlanych
Galeria zdjęć „Charakterystyczne objawy chorobowe ryb”Galeria zdjęć „Charakterystyczne objawy chorobowe ryb”
pierścienice będące pasożytami zewnętrznymi skóry, mają cylindryczne ciało długości 3‑4 cm, przyczepiają się do ryby przyssawkami i wysysają krew; przy masowym zarażeniu ryby stają się bardzo osłabione i podatne na inne choroby
Galeria zdjęć „Charakterystyczne objawy chorobowe ryb”Galeria zdjęć „Charakterystyczne objawy chorobowe ryb”
schorzenie zakaźne spowodowane przez grzyby z rodziny Saprolegniaceae; rozwój grzybni następuje przede wszystkim na uszkodzonych mechanicznie powłokach zewnętrznych ryb i na ikrze; początkowo grzybnia rozwija się jedynie na martwych ziarnach ikry, a w przypadku zaniedbania kąpieli profilaktycznych także na żywych
Galeria zdjęć „Charakterystyczne objawy chorobowe ryb”Galeria zdjęć „Charakterystyczne objawy chorobowe ryb”
skorupiak, pasożyt zewnętrzny skóry, występuje w formie przylegającej, prawie przezroczystej płytki o średnicy około 5 mm; splewka żywi się krwią ryb, powodując ich osłabienie i niepokój, niebezpieczeństwo stanowi tu możliwość wystąpienia chorób zakaźnych
Galeria zdjęć „Charakterystyczne objawy chorobowe ryb”Galeria zdjęć „Charakterystyczne objawy chorobowe ryb”
pozyskiwanie produktów płciowych (ikry i mlecza) od dojrzałych tarlaków, a następnie zapładnianie ikry oraz jej inkubacja w przeznaczonych do tego wylęgarniach w celu wyprodukowania materiału zarybieniowego
Sekwencje filmowe „Zabiegi stosowane w doskonaleniu hodowlanym ryb”Sekwencje filmowe „Zabiegi stosowane w doskonaleniu hodowlanym ryb”
należy do płazińców, będących pasożytami wewnętrznymi jelita, mają one postać kilkunastocentymetrowych białych robaków płaskich, pasożytując zabierają rybie ważne substancje pokarmowe; ryby tracą na wadze, mają wytrzeszcz oczu i typowy spiczasty grzbiet; najbardziej na działanie tych pasożytów narażone są ryby młode
Galeria zdjęć „Charakterystyczne objawy chorobowe ryb”Galeria zdjęć „Charakterystyczne objawy chorobowe ryb”
osobniki o poczwórnej liczbie chromosomów; można je uzyskać poprzez poddanie zapłodnionej komórki jajowej szokom podczas I podziału mejotycznego; takie osobniki nie znalazły bezpośredniego zastosowania w produkcji ryb, lecz kojarzone z osobnikami diploidalnymi (z podwójną ilością chromosomów) są wykorzystywane do uzyskiwania triploidówtriploidów
Sekwencje filmowe „Zabiegi stosowane w doskonaleniu hodowlanym ryb”Sekwencje filmowe „Zabiegi stosowane w doskonaleniu hodowlanym ryb”
osobniki o potrójnej liczbie chromosomów; uzyskuje się je poprzez poddanie zapłodnionej ikry szokom termicznym tuż przed lub w trakcie II podziału mejotycznego; u takich osobników obserwuje się zahamowanie rozwoju gonad, niemożliwe jest zatem rozmnażanie, na które organizm wydatkowałby energię; dzięki temu wzrost takich organizmów jest szybszy, a jakość ich mięsa lepsza, bo organizm może więcej energii przeznaczyć na te procesy
Sekwencje filmowe „Zabiegi stosowane w doskonaleniu hodowlanym ryb”Sekwencje filmowe „Zabiegi stosowane w doskonaleniu hodowlanym ryb”
zaraźliwa choroba wywołana wirusem Rhabdovirus carpio, pierwsze objawy występują wiosną, gdy temperatura wody podniesie się powyżej 13°C; początkowo ryby przestają pobierać karmę, gromadzą się przy dopływie, ich skóra ciemnieje, a z przewodu pokarmowego wydostają się pasemka śluzu; potem przebywają przy brzegach, na płyciznach, są słabe, mają obrzęki i przekrwienia, a oczy i odbyt są wysadzone, na skrzelach obserwuje się wybroczyny; chorobę cechuje często ostry przebieg i śnięcia
Galeria zdjęć „Charakterystyczne objawy chorobowe ryb”Galeria zdjęć „Charakterystyczne objawy chorobowe ryb”
wirusowa krwotoczna posocznica jest zaraźliwą chorobą ryb łososiowatych wywołaną przez wirus Egtved; ryby młode (mające od 3 miesięcy do roku) zarażają się głównie wiosną, wirus dostaje się przez skrzela i z krwią rozprzestrzenia się po organizmie; atakuje on nerki, śledzionę i wątrobę i niszczy komórki krwiotwórcze, ryby mają anemię; w przebiegu choroby widoczne są wybroczyny w mięśniach, na pęcherzu pławnym i tkance łącznej oraz na otrzewnej; pojawiają się obrzęki narządów wewnętrznych; rybom spada apetyt, poruszają się powoli ruchem spiralnym, mają blade skrzela i wysadzone oczy; wiele ryb ginie
Galeria zdjęć „Charakterystyczne objawy chorobowe ryb”Galeria zdjęć „Charakterystyczne objawy chorobowe ryb”