E-materiały do kształcenia zawodowego

Formy drukowe – informacje podstawowe

PGF.02 Realizacja procesów drukowania z offsetowych form drukowych - Technik procesów drukowania 311935, Drukarz offsetowy 732210

Słownik pojęć

1
Instrukcja korzystania ze słownika

Słownik pojęć do e‑zasobu zawiera hasła oraz ich definicje. Hasła zostały ułożone w kolejności alfabetycznej. Wybrane pojęcia zawierają również odsyłacze (linki) do elementów składowych e‑zasobu, w których zostały użyte.

Poprawne korzystanie ze słownika pojęć pozwoli Ci opanować podstawowy zasób słownictwa branżowego oraz ułatwi przyswojenie wiedzy zawartej w materiale w e‑zasobie.

1
CtF
CtF

(skrót od ang. Computer‑to‑Film).

Nazwa technologii naświetlania form drukowychforma drukowaform drukowych z zastosowaniem klisz fotograficznych. Obraz zapisany w postaci cyfrowej jest naświetlany na kliszach, które następnie służą do wykonania formy drukowejforma drukowaformy drukowej z zastosowaniem kopioramy stykowej. Technologia ta jest coraz rzadziej stosowana w druku offsetowymdruk offsetowydruku offsetowym, natomiast częściej w technologii fleksograficznejdruk fleksograficznytechnologii fleksograficznej czy tampondrukowejtampondruktampondrukowej.

RbXyu4sbDboZS
Naświetlarka CtF
Źródło: https://pl.wikipedia.org/, licencja: CC BY-SA 3.0.
CtP
CtP

(skrót od ang. Computer‑to‑Plate).

Nazwa technologii bezpośredniego naświetlania form drukowychforma drukowaform drukowych, bez stosowania klisz fotograficznych. Płyty offsetowe są naświetlane laserowo, z wykorzystaniem urządzeń zwanych naświetlarkaminaświetlarkanaświetlarkami, bezpośrednio ze zripowanych plików cyfrowych.

Rp1awH30Sxsfj
Naświetlarka CtP
Źródło: https://pl.wikipedia.org/, domena publiczna.
DLE
DLE

(skrót od ang. Direct Laser Engraving).

Nazwa technologii produkcji form drukowychforma drukowaform drukowych. Obraz jest grawerowany bezpośrednio na płycie, np. elastomerowej, przy użyciu lasera o dużej mocy. Promień wysokoenergetycznego lasera (zwykle COIndeks górny 2), usuwa z formyforma drukowaformy materiał z miejsc niedrukujących, zostawiając na formieforma drukowaformie miejsca drukujące.

R1QhA7eab8T9Q
DLE
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
druk
druk

Wszelkie techniki przenoszenia obrazu na podłoże, zarówno przy użyciu klasycznych form drukowychforma drukowaform drukowych (techniki analogowe, np. offset, fleksografia, rotograwiura), jak i powielania bezpośrednio z komputera (techniki cyfrowe: inkjetinkjet CTPinkjet, elektrofotografia).

RDmD23ngHPrV3
Druk
Źródło: https://unsplash.com/, domena publiczna.
druk fleksograficzny
druk fleksograficzny

Popularna technika drukarska zaliczana do technik wypukłych bezpośrednich, polegająca na tym, że obraz z wypukłej elastycznej formy drukowejforma drukowa fleksograficznaformy drukowej, wykonanej z fotopolimerów, w której miejsca drukujące są wyżej od miejsc niedrukujących, jest przenoszony bezpośrednio na podłoże drukowe. Fleksografia jest stosowana powszechnie w drukudrukdruku np. etykiet, opakowań giętkich, zadruku tektury falistej, a także materiałów z bibuł (np. chusteczek czy serwetek).

RyDSwzY5wFD8k
Maszyna fleksograficzna
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
druk offsetowy
druk offsetowy

Popularna technika drukarska zaliczana do technik płaskich, pośrednich. Obraz z płaskiej formy drukowejforma drukowa offsetowaformy drukowej, w której miejsca drukujące i niedrukujące są na tym samym poziomie, jest przenoszony na podłoże za pośrednictwem cylindra pośredniego z zamontowanym na nim obciągiem offsetowym.

R1ZPdED3IrLJd
Druk offsetowy
Źródło: https://unsplash.com/, domena publiczna.
DTP
DTP

(skrót od ang. Desktop Publishing).

Ogół operacji służących do przygotowania materiałów graficzno‑tekstowych na komputerze z wykorzystaniem odpowiedniego oprogramowania i urządzeń peryferyjnych, jak np. skanery czy naświetlarkinaświetlarkanaświetlarki. Tak przygotowane materiały są następnie powielane przy użyciu analogowych bądź cyfrowych technik drukarskich.

forma drukowa
forma drukowa

Zwana też matrycą drukarską. To element konwencjonalnej maszyny drukarskiej podczas drukowania, zwykle w postaci płyty z naniesionym obrazem graficznym, który jest przenoszony (pośrednio lub bezpośrednio), przy użyciu farb drukarskich, na zadrukowywane podłoże.

forma drukowa fleksograficzna
forma drukowa fleksograficzna

Najczęściej stosowanym materiałem do przygotowania formy fleksograficznejdruk fleksograficznyfleksograficznej jest płyta fotopolimerowa o typowych grubościach: 1,14; 1,7; 2,54 i 3,94 mm. Cieńsze formy są stosowane w drukudruk fleksograficznydruku etykiet i opakowań giętkich, grubsze – w drukudruk fleksograficznydruku opakowań tekturowych. W technologii CtPCtPCtP przygotowania formy flekso stosuje się najczęściej metodę laserowo‑fotochemiczną i różne typy laserów (np. z diodą fioletową, z diodą podczerwoną, Nd‑Yag), o określonej długości fali, dostosowane do typów używanych płyt (np. fotoczułych czy termoczułych).

R1OgmAaAqotFh
Forma drukowa fleksograficzna
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
forma drukowa offsetowa
forma drukowa offsetowa

Najczęściej stosowanym materiałem do przygotowania formy offsetowejdruk offsetowyoffsetowej jest płyta aluminiowa o ziarnowanej, anodowanej powierzchni z naniesioną warstwą kopiową. Gdy naświetlane są elementy drukujące warstwy kopiowej, wówczas mamy do czynienia z płytą negatywową, gdy z kolei miejsca niedrukujące są naświetlane, to mamy do czynienia z płytą pozytywową.

R7WVdGXgZHf0P
Naświetlona i wywołana płyta presensybilizowana pozytywowa
Źródło: https://pl.wikipedia.org/, licencja: CC BY-SA 2.5.
forma drukowa sitodrukowa
forma drukowa sitodrukowa

Na formę sitodrukowąsitodruksitodrukową składa się tkaninowa siatka naciągnięta na ramę z tworzywa sztucznego (np. z folii), który blokuje przenikanie farby przez siatkę. Szablon ze wzorem, który ma być odwzorowany na sicie, można wykonać poprzez kopiowanie stykowe z użyciem kopioramy, bądź cyfrową metodą CtS (skrót od ang. Computer‑to‑Screen).

RbKaCZMVS7dFc
forma drukowa sitodrukowa
Źródło: https://unsplash.com/, domena publiczna.
forma drukowa tampo
forma drukowa tampo

W zależności od wysokości drukowanych nakładów i typów maszyn drukujących (płaskie bądź rotacyjne) stosowane są różne typy form tampo: fotopolimerowe, stalowe, bądź ceramiczne. Obraz graficzny na formę może być przenoszony metodą laserowego grawerowania, trawiony w urządzeniach zwanych wytrawiarkami lub wytwarzany metodą fotochemiczną.

forma drukowa typooffsetowa
forma drukowa typooffsetowa

Do wytworzenia formy typooffsetowejtypooffset (suchy offset)typooffsetowej stosuje się twarde płyty metalowe lub fotopolimerowe, poddawane obróbce fotochemicznej, w której efekcie powstaje forma z twardymi (wypukłymi) elementami drukującymi.

forma kopiowa
forma kopiowa

Klisza negatywowa lub diapozytywowa zawierająca obraz drukowy tworzony poprzez naświetlenie w naświetlarkachnaświetlarkanaświetlarkach. Obraz z formy kopiowej jest naświetlany CtFCtFCtF.

inkjet CtP
inkjet CtP

(skrót od ang. Computer‑to‑Plate).

Nazwa technologii produkcji form drukowychforma drukowaform drukowych, zwykle offsetowychforma drukowa offsetowaoffsetowych, polegająca na bezpośrednim nadruku elementów drukujących metodą natryskową (inkjet) na powierzchni płyty poliestrowej lub aluminiowej.

naświetlarka
naświetlarka

To urządzenie do naświetlania form kopiowych i drukowychforma drukowadrukowych w zależności od technologii CtFCtFCtF (skrót od ang. Computer‑to‑Film) lub CtPCtPCtP (skrót od ang. Computer‑to‑Plate). Obecnie naświetlarki są już zainstalowane w maszynach drukujących i tam bezpośrednio jest przenoszony obraz z pliku cyfrowego na formę – technologia ta nosi nazwę CtPress (skrót od ang. Computer‑to‑Press). Zależnie od budowy możemy wyróżnić: naświetlarki bębnowe – klisza lub płyta rozciągnięta jest na wycinku obwodu specjalnego bębna, a przesuwający się laser, z wirującym zwierciadłem, oświetla po obwodzie kolejne fragmenty bębna; naświetlarki liniowe – klisza/płyta jest przesuwana ze stałą prędkością pod nieruchomym laserem, którego światło naświetla fragmenty formyforma drukowaformy.

sitodruk
sitodruk

Technika drukudrukdruku farboprzenikalna. W tym przypadku forma drukowaforma drukowa sitodrukowaforma drukowa to szablon nałożony na siatkę napiętą na ramie, przez którą farba jest przeciskana przy użyciu rakla. Szeroko stosowana do zadruku odzieży, plakatów, opakowań, ale także dekoracji butelek i opakowań owalnych, a oraz uszlachetniania druków, wykonanych innymi technologiami.

RlqVpsmbrIa2h
Sitodruk
Źródło: https://unsplash.com/, domena publiczna.
tampondruk
tampondruk

Technika drukudrukdruku wklęsłego, pośredniego. Oznacza to, że obszary drukujące na formie drukowejforma drukowa tampoformie drukowej znajdują się poniżej obszarów niedrukujących, a obraz jest przenoszony z formyforma drukowa tampoformy na podłoże za pośrednictwem tamponu, zwykle silikonowego. Stosowany szeroko do nadruków na powierzchniach o różnych kształtach, jak np. nakrętki, długopisy, elementy wyposażenia samochodowego czy RTV‑AGD.

typooffset (suchy offset)
typooffset (suchy offset)

Technika drukudrukdruku wypukłego, pośredniego, będąca połączeniem techniki offsetowejdruk offsetowytechniki offsetowej i typograficznej. Obszary drukujące na formie drukowejforma drukowa typooffsetowaformie drukowej znajdują się powyżej obszarów niedrukujących, a obraz jest przenoszony na podłoże za pośrednictwem zwilżonego obciągu offsetowego. Znajduje zastosowanie w zadruku opakowań, głównie cylindrycznych, jak np. tuby, puszki, kubki, opakowania do aerozoli.