E-materiały do kształcenia zawodowego

Armatura wodna i pianowa, rozwinięcia taktyczne

BPO.03. Wykonywanie czynności ratowniczych - Technik pożarnictwa 311919

bg‑azure

Słownik pojęć dla e‑materiału

1
dowożenie
dowożenie

dostarczanie wody z zastosowaniem dowożenia polega na przewożeniu wody pomiędzy punktem jej czerpaniapunkt czerpania wodypunktem jej czerpania a miejscem prowadzenia działań gaśniczych przy wykorzystaniu typowych samochodów ratowniczo‑gaśniczych wyposażonych w zbiornik wody

generator piany lekkiej
generator piany lekkiej

urządzenie służące do wytwarzania piany lekkiej, czyli piany o liczbie spienienia (Ls) powyżej 200, a w praktyce do 1000

klucz do łączników
klucz do łączników

narzędzie do szczelnego łączenia łączników tłocznych lub ssawnych ze sobą oraz z nasadami pomp, hydrantów i rozdzielaczyrozdzielaczrozdzielaczy, a także do rozłączania tych połączeń

linia gaśnicza
linia gaśnicza

linia wężowa prowadzona od nasady rozdzielaczarozdzielaczrozdzielacza/pompy do prądownicy

linia główna
linia główna

linia wężowa prowadzona od nasady tłocznej motopompy lub autopompy do rozdzielaczarozdzielaczrozdzielacza celem podania środka gaśniczego do linii gaśniczej

linia ssawna
linia ssawna

zespół pożarniczych węży ssawnychwąż ssawnywęży ssawnych oraz armatury pożarniczej, które łączą nasadę ssawną motopompy lub autopompy ze zbiornikiem na wodę w celu poboru wody

linia zasilająca
linia zasilająca

linia wężowa prowadzona od nasady hydrantu do nasady zasilającej pompy lub zbiornika samochodu pożarniczego celem zapewnienia wody do celów gaśniczych

łącznik kątowy
łącznik kątowy

urządzenie stosowane przy prądownicach o wydajności ponad 400 l/min i ciśnieniu 6 barów, którego głównym zadaniem jest zmniejszenie wysiłku prądownika

malowanie
malowanie

technika podawania wody polegająca na podawaniu prądu zwartegoprąd gaśniczy zwartyprądu zwartego przy niepełnym otwarciu prądownicy w celu ugaszenia zarzewi ognia lub częściej w celu ochłodzenia nagrzanych powierzchni palnych i zabezpieczenia ich przed spaleniem lub powstrzymania emisji gazów pożarowych.

mostek przejazdowy
mostek przejazdowy

służy do ochrony odcinków wężowych biegnących w poprzek dróg komunikacyjnych. Zabezpiecza je przed uszkodzeniami, jakie mogą zostać spowodowane przez koła przejeżdżających pojazdów

natarcie prądem zwartym
natarcie prądem zwartym

działanie za pomocą prądu zwartegoprąd gaśniczy zwartyprądu zwartego o dużej wydajności, najczęściej stosowane przy działaniach zewnętrznych. Wymaga odpowiedniego przygotowania z uwagi na duże siły reakcji, jakie oddziałują na linię gaśniczą i prądownika w wyniku wyrzutu skupionej strugi wody z prądownicy

ołówkowanie
ołówkowanie

technika podawania wody polegająca na krótkich strzałach prądem zwartymprąd gaśniczy zwartyprądem zwartym wycelowanych w konkretne miejsca. Ma na celu zgaszenie zarzewi ognia lub schłodzenie rozgrzanych paliw poniżej temperatury, w której rozpoczyna się emisja gazów pożarowych (temperatury pirolizy, wynoszącej dla większości paliw około 200°C)

omiatanie
omiatanie

typowo gaśnicza technika podawania wody, polegająca na podawaniu prądu rozproszonegoprąd gaśniczy rozproszonyprądu rozproszonego (rzadziej zwartegoprąd gaśniczy zwartyzwartego). Ustawienia prądownicy odpowiadają ustawieniom przy technice długiego pulsu – wydajność: około 200‑250 l/min (w razie potrzeby możliwe jest zwiększenie wydajności do 300‑500 l/min), kąt rozproszenia: około 30°

parasol osłaniający
parasol osłaniający

maksymalnie rozproszony strumień wody o kącie bryłowym, najczęściej około 120°, kształtem przypominający otwarty parasol lub tarczę, o średnicy kropli wody od 0,1 [mm] do 1 [mm], pozwala on na stworzenie bariery wodnej przed prądownikiem

piana gaśnicza
piana gaśnicza

piana gaśnicza to nagromadzenie napełnionych powietrzem pęcherzyków wytworzonych z roztworu pianotwórczego, stosowane w celach gaśniczych

prąd gaśniczy rozproszony
prąd gaśniczy rozproszony

uzyskuje się go za pomocą odpowiednich prądownic lub urządzeń. Charakteryzuje się znacznie mniejszym zasięgiem rzutu niż prąd zwartyprąd gaśniczy zwartyprąd zwarty. Prądy rozproszone dzielimy na kropliste i mgłowe. Prądy kropliste to prądy o wielkości kropel od 1 mm do 3 mm. W przypadku prądów mgłowych wielkość kropel oscyluje od 0,1 mm do    1 mm. Zasadniczą cechą prądów rozproszonych jest ich działanie przestrzenne czyli lepsze działanie chłodzące oraz szybsze parowanie wody czego efektem jest skuteczniejsze pochłanianie ciepła z pożaru

prąd gaśniczy zwarty
prąd gaśniczy zwarty

prąd o minimalnym stopniu rozproszenia; może być generowany za pomocą prądownic gładko‑lufowych (smoothbore, solid stream) z ciągłym strumieniem wody lub za pomocą prądownicprądownica wodnaprądownic uniwersalnych typu TURBO (straight stream), które najpierw rozbijają strumień wody, a następnie go skupiają nie tworząc ciągłego słupa wody; prądy zwarte charakteryzują się największym zasięgiem, siłą kinetyczną oraz generują największe siły reakcji

prądownica pianowa
prądownica pianowa

urządzenie przeznaczone do wytwarzania i podawania piany ciężkiej na zakończeniu linii wężowych stosowanych w samochodach ratowniczo‑gaśniczych i motopompach. Wyposażona jest w nasadę wielkości 52 lub 75, zawór kulowyzawór kulowyzawór kulowy, rurę oraz uchwyt do przenoszenia

prądownica wodna
prądownica wodna

urządzenie stanowiące zakończenie linii wężowej gaśniczej oraz wewnętrznych sieci hydrantowych. Służy do formowania strumienia wody o odpowiednim kształcie i wydajności

przełącznik
przełącznik

służy do łączenia łączników węży tłocznychwąż tłocznywęży tłocznych ze sobą lub łączników węży z nasadami o różnych średnicach wewnętrznych (czyli redukcji rozmiaru z większego na mniejszy), np. podczas podawania wody do wysysacza głębinowegowysysacz głębinowy (inżektor)wysysacza głębinowego

przepompowywanie
przepompowywanie

dostarczanie wody z zastosowaniem przepompowywania polega na przesyłaniu wody za pomocą węży pożarniczych pomiędzy nasadą tłoczną pompy a zbiornikiem, z którego czerpie wodę kolejna pompa ustawiona szeregowo w kierunku pożaru

przetłaczanie
przetłaczanie

dostarczanie wody z zastosowaniem przetłaczania polega na przesyłaniu wody za pomocą węży pożarniczych pomiędzy nasadą tłoczną pompy a nasadą ssawną kolejnej pompy ustawionej szeregowo w kierunku pożaru

pulsowanie
pulsowanie

technika podawania rozproszonego prądu wody stosowana głównie w celu schłodzenia gazów pożarowych. Może być wykorzystywana do tłumienia płomieni. W pulsowaniu możemy wyróżnić długi puls i krótki puls. Określenia dotyczące tej techniki odnoszą się do odległości, na jaką będziemy podawać wodę. Krótki puls charakteryzuje się większym kątem rozproszenia i mniejszą wydajnością, krople są mniejsze, a zasięg jest bliższy oraz szerszy. Przy długim pulsie, z uwagi na mniejszy kąt rozproszenia oraz większą wydajność, krople są większe, a ich zasięg jest dalszy oraz węższy

punkt czerpania wody
punkt czerpania wody

miejsce poboru wody dla potrzeb akcji ratowniczo‑gaśniczej

punkt składowania sprzętu
punkt składowania sprzętu

wydzielone przez kierującego działaniem ratowniczym miejsce na terenie działań ratowniczych, w którym ratownicy grupują sprzęt

rozdzielacz
rozdzielacz

urządzenie umożliwiające rozdzielenie wody dostarczonej pojedynczą linią główną na dwie lub trzy linie gaśnicze

smok ssawny prosty
smok ssawny prosty

podstawowy element wchodzący w skład linii ssawnej. Służy do pobierania wody gaśniczej ze zbiorników wodnych

stanowisko dowodzenia
stanowisko dowodzenia

miejsce pracy kierującego działaniami ratowniczo‑gaśniczymi

stanowisko gaśnicze
stanowisko gaśnicze

miejsce pracy prądownika

stanowisko rozdzielacza
stanowisko rozdzielacza

miejsce ustawienia rozdzielaczarozdzielaczrozdzielacza

stanowisko wodne
stanowisko wodne

miejsce ustawienia pompy i miejsce pracy obsługującego ją strażaka

system mieszany
system mieszany

system dostarczania wody wykorzystujący zarówno dowożeniedowożeniedowożenie, jak i przesyłanie wody celem jej dostarczenia do pożaru. Dowożenie i przesyłanie wody stosowane są wspólnie w celu optymalnego wykorzystania dostępnego potencjału gaśniczego

uderzenie hydrauliczne
uderzenie hydrauliczne

nagły wzrost ciśnienia towarzyszący szybkiemu zatrzymaniu przepływu cieczy

wąż ssawny
wąż ssawny

wąż pożarniczy służący do transportowania wody od smoka ssawnegosmok ssawny prostysmoka ssawnego do nasady ssawnej motopompy lub autopompy

wąż tłoczny
wąż tłoczny

element armatury wodnej służący do transportowania wody oraz wodnych roztworów środków pianotwórczych od nasad tłocznych motopomp lub autopomp do miejsca działań gaśniczych lub ratowniczych

wysysacz głębinowy (inżektor)
wysysacz głębinowy (inżektor)

urządzenie służące do wypompowywania wody z zalanych piwnic, studzienek, studni czy wykopów

wytwornica pianowa
wytwornica pianowa

sprzęt gaśniczych przeznaczony są do wytwarzania i podawania piany średniej na zakończeniu linii wężowych stosowanych w samochodach ratowniczo‑gaśniczych i motopompach

zasysacz liniowy
zasysacz liniowy

urządzenie, dzięki któremu możliwe jest dodanie do transportowanej w linii wężowej wody środka pianotwórczego w odpowiednim stężeniu, efektem czego jest uzyskanie piany gaśniczejpiana gaśniczapiany gaśniczej w urządzeniu znajdującym się na końcu tej linii (prądownicy pianowejprądownica pianowaprądownicy pianowej, wytwornicy pianowejwytwornica pianowawytwornicy pianowej, generatorze pianygenerator piany lekkiejgeneratorze piany)

zawór kulowy
zawór kulowy

zawór zbudowany z korpusu, gniazda wyposażonego w kulę, dźwigni ręcznej i wałka zwrotnego. Kula ma wydrążony w środku otwór, który przepuszcza wodę, gdy zawór jest otwarty. Gdy zawór zostanie zamknięty, kula zakrywa gniazdo i blokuje przepływ wody

zbieracz
zbieracz

służy do zbierania wody z dwóch tłocznych wężywąż tłocznytłocznych węży pożarniczych o mniejszej średnicy w jeden wąż o większej średnicy

Interaktywne materiały sprawdzające
Przewodnik dla nauczyciela