Części maszyn i urządzeń
MEP.01. Montaż i naprawa maszyn i urządzeń precyzyjnych - Mechanik precyzyjny 731103
Słownik pojęć dla e‑materiału
Aby wyszukać pojęcie lub frazę występujące w słowniku, wpisz je w poniższą ramkę.
gaz węglowodorowy składający się z dwóch atomów węgla i dwóch atomów wodoru. Wykorzystywany jako źródło intensywnego płomienia o wysokiej temperaturze (ponad ) do celów spawania, cięcia oraz lutowania metali. Wspólnie z tlenem jest stosowany w palnikach acetylenowo‑tlenowych
Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”
gaz szlachetny obojętny chemicznie i bezbarwny. W spawaniu TIG (Tungsten Inert Gas) jest wykorzystywany jako gaz ochronny w celu zabezpieczenia spoiny przed reakcjami z atmosferą i utrzymania jej czystości podczas procesu spawania
Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”
element mechaniczny, pełniący rolę osi obracającej się elementu w mechanizmach lub maszynach. Przykładem jest oś łącząca koło rowerowe z ramą
Film edukacyjny - „Podział części maszyn”Film edukacyjny - „Podział części maszyn”
urządzenie umożliwiające tworzenie trójwymiarowych przedmiotów poprzez nakładanie warstw materiału, na ogół plastiku, metalu lub ceramiki. Drukarki 3D stosowane są w wielu dziedzinach, od prototypowania przemysłowego po medycynę
Film edukacyjny - „Podział części maszyn”Film edukacyjny - „Podział części maszyn”
specyficzny układ przekładni złożony z koła napędowego, kół planetarnych i koła koronowego. Koła planetarne obracają się wokół koła napędowego, co pozwala na zmianę przeniesienia momentu obrotowego i kierunku ruchu. Przykładem może być skrzynia biegów w samochodzie
Film edukacyjny - „Podział części maszyn”Film edukacyjny - „Podział części maszyn”
specjalistyczne stanowisko badawcze wyposażone w hamulce, umożliwiające testowanie pojazdów lub maszyn w kontrolowanych warunkach. Hamownie są wykorzystywane do mierzenia parametrów takich jak moc, moment obrotowy, prędkość czy opór powietrza
Film edukacyjny - „Podział części maszyn”Film edukacyjny - „Podział części maszyn”
system hamulcowy, w którym siła hamująca jest generowana poprzez przekazywanie ciśnienia cieczy hydraulicznej na tarczę lub bęben hamulcowy. Wykorzystywany w samochodach, maszynach przemysłowych i innych urządzeniach
Film edukacyjny - „Podział części maszyn”Film edukacyjny - „Podział części maszyn”
urządzenie hamujące oparte na mechanicznym docisku elementów hamujących do tarczy lub bębna. Hamulce mechaniczne często stosowane są w rowerach i starszych pojazdach
Film edukacyjny - „Podział części maszyn”Film edukacyjny - „Podział części maszyn”
system hamulcowy, w którym powietrze sprężone generuje siłę hamującą poprzez przekazywanie ciśnienia na elementy hamujące. Stosowany w pojazdach ciężarowych i niektórych maszynach przemysłowych
Film edukacyjny - „Podział części maszyn”Film edukacyjny - „Podział części maszyn”
urządzenie stosowane w hamowniach do precyzyjnego mierzenia parametrów hamowania pojazdów lub maszyn, takich jak siła hamowania, prędkość zatrzymywania się oraz efektywność układu hamulcowego
Film edukacyjny - „Podział części maszyn”Film edukacyjny - „Podział części maszyn”
rodzaj przekładni zębatej, w której koła zębate mają kształt hiperboliczny, co umożliwia płynne i precyzyjne przenoszenie ruchu przy większej precyzji i mniejszym hałasie w porównaniu do standardowych przekładni
Film edukacyjny - „Podział części maszyn”Film edukacyjny - „Podział części maszyn”
zaawansowane urządzenie pomiarowe wykorzystujące zjawisko interferencji fal świetlnych, pozwalające na bardzo dokładne i precyzyjne pomiar odległości, grubości, kształtu lub płaskości elementów. Przykładem jest interferometr wykorzystywany do pomiarów w mikroskopii interferencyjnej
Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”
mechanizm przenoszenia ruchu i momentu obrotowego pomiędzy dwoma lub więcej osiami, za pomocą zębów na ich powierzchniach. Koła zębate znajdują zastosowanie w wielu mechanizmach, takich jak przekładnie, zegary czy maszyny przemysłowe
Film edukacyjny - „Podział części maszyn”Film edukacyjny - „Podział części maszyn”
element przenoszenia ruchu i momentu obrotowego za pomocą łączonych ze sobą płaskich płytek. Łańcuchy płytkowe są stosowane w układach napędowych, takich jak rowery czy maszyny przemysłowe
Film edukacyjny - „Podział części maszyn”Film edukacyjny - „Podział części maszyn”
mechanizm przenoszenia ruchu i momentu obrotowego za pomocą zębatych ogniw połączonych ze sobą. Stosowany w przekładniach, układach napędowych i innych mechanizmach wymagających precyzyjnego przenoszenia ruchu
Film edukacyjny - „Podział części maszyn”Film edukacyjny - „Podział części maszyn”
elementy mechaniczne mające na celu redukcję tarcia i umożliwienie płynnego ruchu między dwoma poruszającymi się elementami. Dzielą się na łożyska toczne, gdzie ruch odbywa się poprzez toczne elementy, oraz łożyska ślizgowe, gdzie ruch jest osiągany dzięki warstwie smaru lub oleju
Film edukacyjny - „Podział części maszyn”Film edukacyjny - „Podział części maszyn”
dziedzina nauki zajmująca się badaniem struktury, właściwości i przetwarzania metali oraz stopów. Metalurgia ma kluczowe znaczenie w procesach produkcyjnych, projektowaniu materiałów i inżynierii mechanicznej
Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”
przyrząd pomiarowy o wysokiej precyzji, używany do dokładnego pomiaru długości, grubości i średnicy elementów. Wykorzystuje śrubę mikrometryczną do uzyskania wyników z dokładnością do tysięcznych części milimetra („Wykonywanie połączeń części maszyn)
Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”
zaawansowany mikroskop wyposażony w dwie okulary, co umożliwia trójwymiarową obserwację. Wykorzystywany w badaniach biologicznych, mikroelektronice i innych dziedzinach wymagających dokładnej analizy struktury
Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”
mikroskop umożliwiający obserwację trójwymiarową dzięki dwóm optycznym ścieżkom widzenia. Stosowany w badaniach biologicznych, geologii i wizualizacji trójwymiarowych struktur
Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”
siła generowana przez zewnętrzny nacisk na element, która wywołuje jego odkształcenie lub zgięcie. Moment gięcia jest szczególnie istotny w konstrukcji belek, ram czy mostów
Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”
siła wywierana na element w wyniku obrotu wokół osi. Jest iloczynem siły działającej na element i odległości od osi obrotu. Wpływa na zdolność elementu do generowania ruchu obrotowego
Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”
metalowy element łączący, wbijany przez otwory w złączanych elementach, a następnie deformowany na końcach w celu stworzenia nierozłącznego połączenia. Nity stosowane są w budowie mostów, samolotów i innych konstrukcji wymagających wytrzymałego łączenia
Film edukacyjny - „Podział części maszyn”Film edukacyjny - „Podział części maszyn”
elementy w maszynach lub mechanizmach, wokół których zachodzi ruch obrotowy. Osie są fundamentalne dla przenoszenia ruchu i momentu obrotowego w układach napędowych oraz dla zapewnienia stabilności konstrukcji
Film edukacyjny - „Podział części maszyn”Film edukacyjny - „Podział części maszyn”
centralna część koła, w której umieszczone są łożyska, umożliwiające jego obrót wokół osi. Piasta ma kluczowe znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania kół w pojazdach, maszynach i innych urządzeniach
Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”
metoda łączenia elementów za pomocą kleju lub spoiwa. Klejenie zapewnia mocne, niezauważalne złączenia o różnorodnym wyglądzie, stosowane w produkcji mebli, sprzętu elektronicznego i wielu innych produktów
Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”
połączenie, w którym złączane elementy mają wyprofilowane kształty, które pasują do siebie i utrzymują się w pożądanej konfiguracji bez użycia dodatkowych elementów czy narzędzi
Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”
metoda łączenia elementów poprzez stopienie lutu, spoiwa o niższym temperaturze topnienia niż same elementy. Lut tworzy trwałe, hermetyczne połączenie, które może być stosowane w metalurgii, elektronice, jubilerstwie i innych dziedzinach
Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”
rodzaj połączenia, w którym złączone elementy są trwale połączone i nie mogą być oddzielone bez uszkodzenia. Przykładem jest spawanie, które jest nieodwracalne
Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”
metoda łączenia elementów poprzez wbijanie nitów (metalowych prętów) przez otwory w złączanych elementach, a następnie deformowanie ich końców. Połączenia nitowane są stosowane w konstrukcjach wymagających dużych wytrzymałości, jak np. mosty czy pojazdy ciężarowe
Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”
rodzaj połączenia, które można łatwo rozmontować bez uszkodzenia elementów. Przykładem jest połączenie śrubowe, które po odkręceniu śrub można oddzielić
Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”
metoda łączenia elementów poprzez stopienie ich krawędzi i łączenie ich za pomocą stopionego metalu (spoiwa). Spawanie jest szeroko stosowane w budowie i naprawach konstrukcji metalowych oraz w produkcji pojazdów i maszyn
Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”
metoda łączenia elementów poprzez montaż jednego elementu wewnątrz drugiego z naciskiem lub za pomocą specjalistycznych narzędzi. Przykładem może być wciskanie łożysk w korpusy maszyn
Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”
metoda łączenia elementów poprzez nagrzewanie ich krawędzi do stanu plastycznego i dociskanie ich razem, aż zastygną. Połączenia zgrzewane są wykorzystywane w konstrukcjach metalowych, w produkcji samochodów oraz w przemyśle stoczniowym
Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”
liczba obrotów wykonanych przez element w jednostce czasu, wyrażana w obrotach na minutę (rpm) lub hertzach (Hz). Prędkość obrotowa ma znaczenie w projektowaniu i analizie wydajności mechanizmów obrotowych
Film edukacyjny - „Podział części maszyn”Film edukacyjny - „Podział części maszyn”
mechanizm przenoszenia ruchu za pomocą tarcia między elementami, np. przekładnia ślimakowa. W przekładni ciernych ruch jest przekazywany poprzez nacisk i tarcie pomiędzy powierzchniami
Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”
układ elementów mechanicznych, takich jak koła zębate, przekazujący ruch i moment obrotowy z jednego elementu na drugi. Przekładnie mechaniczne są wykorzystywane w różnych mechanizmach do zwiększania lub zmniejszania prędkości obrotowej oraz momentu obrotowego
Film edukacyjny - „Podział części maszyn”Film edukacyjny - „Podział części maszyn”
rodzaj przekładni, w której koła zębate posiadają kształt stożków, umożliwiając przenoszenie ruchu i momentu obrotowego pod kątem. Przekładnie stożkowe są stosowane w przekładniach różnicowych samochodów oraz w maszynach obróbczych
Film edukacyjny - „Podział części maszyn”Film edukacyjny - „Podział części maszyn”
mechanizm przenoszenia ruchu i momentu obrotowego za pomocą ślimaka i koła ślimakowego. Przekładnie ślimakowe charakteryzują się dużą precyzją i są używane w maszynach, w których wymagane jest duże przełożenie oraz ograniczenie tarcia
Film edukacyjny - „Podział części maszyn”Film edukacyjny - „Podział części maszyn”
mechanizm przenoszenia ruchu za pomocą zębatych elementów, które wchodzą w interakcję, umożliwiając płynny obrót. Przekładnie zębate występują w różnych konfiguracjach i są stosowane w przemyśle samochodowym, maszynowym i elektronicznym
Film edukacyjny - „Podział części maszyn”Film edukacyjny - „Podział części maszyn”
ruch obiektu, w którym jego prędkość i kierunek zmieniają się w czasie. Przykładem jest ruch samochodu po zakręcie
Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”
ruch, w którym obiekt obraca się wokół własnej osi. Przykładem jest obrót koła w maszynie
Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”
ruch, w którym obiekt porusza się w jednym kierunku, a następnie wraca do swojego pierwotnego położenia. Przykładem jest ruch tłoka w silniku spalinowym
Film edukacyjny - „Podział części maszyn”Film edukacyjny - „Podział części maszyn”
rodzaj silnika, w którym ruch tłoków generuje energię mechaniczną poprzez spalanie paliwa w komorze spalania. Silniki tłokowe występują w samochodach, motocyklach, maszynach przemysłowych i innych urządzeniach
Film edukacyjny - „Podział części maszyn”Film edukacyjny - „Podział części maszyn”
proces zmiany substancji z płynnej lub gazowej w stałą postać. W kontekście metalurgii, jest to proces krzepnięcia stopionego metalu podczas odlewania lub tworzenia spoiny podczas spawania
Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”
metoda spawania polegająca na topieniu drutu spawalniczego oraz złączanych elementów za pomocą łuku elektrycznego. W przypadku spawania MIG (Metal Inert Gas) lub MAG (Metal Active Gas), gaz ochronny, taki jak argon lub mieszanina gazów, jest dostarczany do obszaru spawania w celu zabezpieczenia spoiny przed reakcjami z atmosferą
Film edukacyjny - „Podział części maszyn”Film edukacyjny - „Podział części maszyn”
metoda spawania polegająca na topieniu elektrody wolframowej oraz złączanych elementów za pomocą łuku elektrycznego, przy jednoczesnym zastosowaniu ochrony gazowej, często argonu. Spawanie TIG zapewnia wyjątkową precyzję i jakość spoiny oraz jest często stosowane w dziedzinach wymagających wysokiej jakości połączeń, takich jak przemysł lotniczy czy produkcja zegarków
Film edukacyjny - „Podział części maszyn”Film edukacyjny - „Podział części maszyn”
stop metali, głównie żelaza i węgla, z dodatkiem innych pierwiastków. Stal stopowa charakteryzuje się lepszymi właściwościami mechanicznymi i termicznymi niż czysta stal, dzięki czemu jest szeroko stosowana w budowie maszyn, narzędzi i konstrukcjach
Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”
precyzyjny przyrząd pomiarowy wykorzystywany do dokładnego mierzenia długości, głębokości i średnicy elementów. Suwmiarki mogą mieć skalę na milimetry lub cale oraz mogą być analogowe lub cyfrowe
Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”
maszyna narzędziowa wyposażona w narzędzie szlifierskie, umożliwiająca precyzyjne szlifowanie i obróbkę powierzchni elementów. Stosowana w produkcji narzędzi, form wtryskowych oraz detali o wysokim stopniu precyzji
Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”
proces obróbkowy polegający na usuwaniu materiału z powierzchni elementu za pomocą obracającego się narzędzia ściernego. Szlifowanie jest stosowane w celu poprawy dokładności wymiarów, wykończenia powierzchni i usuwania warstw utlenienia
Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”
siła oporu występująca w wyniku wzajemnego kontaktu powierzchni, która utrudnia ruch między nimi. Tarcie jest uwzględniane w projektowaniu mechanizmów oraz układów przenoszenia ruchu, i może być zarówno przydatne, jak i niepożądane, w zależności od kontekstu
Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”
proces obróbczy, w którym obrabiany materiał jest usuwany poprzez obracający się narzędzie tnące. Narzędzie toczy się wzdłuż powierzchni elementu, wycinając żądane kształty i wymiary
Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”
maszyna narzędziowa służąca do toczenia, czyli obróbki materiałów przez usuwanie nadmiaru materiału za pomocą obracającego się narzędzia tnącego. Tokarki są wykorzystywane do wytwarzania cylindrycznych i stożkowych elementów, takich jak wały, krążki i tuleje
Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”
mechanizm przekształcający energię kinetyczną wiatru w energię mechaniczną poprzez obracające się łopatki, a następnie w energię elektryczną za pomocą generatora. Turbiny wiatrowe są wykorzystywane do wytwarzania energii odnawialnej
Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”
element mechaniczny, który obraca się jako rezultat ruchu innego elementu, przekazując moment obrotowy. Przykładem może być wał bierny w przekładni zębatej
Film edukacyjny - „Podział części maszyn”Film edukacyjny - „Podział części maszyn”
Element mechaniczny, który generuje ruch obrotowy i przekazuje moment obrotowy innym elementom, np. poprzez silnik. Wał czynny jest napędzany i generuje energię mechaniczną
Film edukacyjny - „Podział części maszyn”Film edukacyjny - „Podział części maszyn”
element mechaniczny wykorzystywany do pośredniego przekazywania ruchu obrotowego między innymi elementami. Może pełnić rolę pośredniczącą w układach napędowych czy przekładniach
Film edukacyjny - „Podział części maszyn”Film edukacyjny - „Podział części maszyn”
metoda łączenia elementów poprzez wywołanie wysokiej temperatury i dociskanie ich do siebie, powodujące stopienie ich powierzchni i utworzenie trwałego połączenia. Zgrzewanie jest wykorzystywane w przemyśle metalowym do łączenia blach i elementów konstrukcyjnych
Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”Film instruktażowy - „Wykonywanie połączeń części maszyn”