E-materiały do kształcenia zawodowego

Przepływy i procesy logistyczne

Organizacja transportu — Technik logistyk

bg‑gold

Słownik pojęć dla e‑materiału

1

Słownik pojęć dla e‑materiału „Przepływy i Systemy logistyczne a organizacja transportu” zawiera objaśnienia pojęć związanych z tematem.

Pojęcia uporządkowano alfabetycznie. Pod każdym pojęciem znajduje się link odsyłający do materiału multimedialnego lub innych e‑materiałów, w których pojawia się dane pojęcie.

CMR
CMR

czyli Międzynarodowy List Przewozowy jest podstawowym dokumentem, na podstawie którego realizowany jest drogowy przewóz ładunku. Potwierdza on zawarcie umowy o przewóz ładunku w obrocie międzynarodowym. CMR dla zleceniodawcy jest informacją o zobowiązaniu realizacji umowy transportu, zaś przewoźnika ma informować, jak właściwie ją zrealizować

dokument SAD
dokument SAD

uniwersalny, statystyczny dokument celny, który wykorzystuje się podczas dokonywania formalności celnych. SAD ma zastosowanie względem wszystkich towarów bez względu na ich rodzaj i pochodzenie

dokument specyfikacji towaru
dokument specyfikacji towaru

jest potrzebny podczas importu towaru spoza Unii Europejskiej

etykieta logistyczna
etykieta logistyczna

zawiera informacje w postaci tekstu oraz kodu kreskowego. Dzięki niej przedsiębiorstwa wymieniają się informacjami w sposób zrozumiały dla całego świata

jednostka ładunkowa
jednostka ładunkowa

ładunek składający się z kilku towarów połączonych w taki sposób, aby był przystosowany do przemieszczania, transportu, piętrzenia i składowania jako zwarta jednostka

kanał dystrybucji
kanał dystrybucji

współzależny system organizacji zajmujący się dostarczaniem produktów lub usług konsumentom bądź odbiorcom przemysłowym

konosament
konosament

jest to morski list przewozowy, który stanowi potwierdzenie przyjęcia towaru na statek w celu jego przewozu i jednocześnie zobowiązanie do wydania ładunku uprawnionemu odbiorcy w porcie przeznaczenia. Jest dokumentem wystawionym przez przewoźnika albo w jego imieniu przez kapitana statku lub inną osobę. Konosament to najważniejszy dokument w obrocie morsko handlowym. Jest uznawany za papier wartościowy, ponieważ na jego podstawie istnieje możliwość przeniesienia prawa własności do towaru. W konosamencie znajdują się informacje dotyczące: nadawcy/załadowcy, odbiorcy ładunku, adres awizacji, pod który wysłane zostanie zawiadomienie o końcu podróży towaru, miejsce odbioru towaru, port załadunku oraz wyładunku, opis ładunku, waga oraz wymiary ładunku, liczba i rodzaj przesyłek

logistyka dystrybucji
logistyka dystrybucji

łączy fazę produkcji w przedsiębiorstwie z fazą zaopatrzenia nabywcy. Sprawnie zorganizowana zapewnia efektywny przepływ wyrobów gotowych do ostatecznych odbiorców, a tym samym przyczynia się do szybszego zwrotu środków finansowych wykorzystanych w produkcji dóbr. Zapewnia ona zbyt produktów przedsiębiorstwa, a tym samym może przyczynić się do wzrostu jego pozycji na rynku

logistyka produkcji
logistyka produkcji

zajmuje się planowaniem, organizacją i kontrolą przepływu wszystkich niezbędnych dóbr podczas procesu produkcji, począwszy od magazynów zaopatrzeniowych, poprzez magazyny pośrednie, aż do magazynów wyrobów finalnych i zbytu

logistyka zaopatrzenia
logistyka zaopatrzenia

łączy procesy przepływu materiałów i informacji od przedsiębiorstw, które zaopatrują rozpatrywaną firmę, do magazynów zaopatrzeniowych tej firmy. Integracja ta sprowadza się głównie do synchronizacji dostaw materiałowych. Ważne jest, by dostawy produktów wykorzystywanych w produkcji były zgromadzone we właściwym czasie i miejscu, a kolejne ich partie były dostarczane zgodnie z określonym harmonogramem

ładunek
ładunek

dobra materialne (surowce, materiały, półwyroby, wyroby gotowe itp.) przemieszczane w łańcuchu dostaw

ładunek ponadgabarytowy
ładunek ponadgabarytowy

to taki, którego przemieszczanie wymaga użycia specjalnego środka transportu, a jego wymiary i masa wraz z jednostką transportową przekraczają maksymalne dopuszczalne parametry standardowego zestawu drogowego

ładunek ponadnormatywny
ładunek ponadnormatywny

to taki, który wyróżnia się wielkością, określany także jako nienormatywny lub ponadgabaryt. Podczas transportu stanowi szczególne wyzwanie i wymaga wyjątkowych przygotowań

macierz przewozu
macierz przewozu

jest to macierz ukazująca ilość produktów przewiezionych od konkretnych dostawców do konkretnych odbiorców

metoda kąta północno‑zachodniego
metoda kąta północno‑zachodniego

cechuje się tym, że przy ustalaniu rozwiązania początkowego bierzemy pod uwagę tylko zasoby punktów odprawy i zapotrzebowanie punktów odbioru, nie uwzględniając kosztów transportu

model organizacji zadań transportowych – model wahadłowy
model organizacji zadań transportowych – model wahadłowy

transport odbywa się między punktami załadunku i rozładunku, wykorzystywany jest jeden środek transportu (ciągnik siodłowy + naczepa). Przykładem takiego rodzaju transportu jest przewóz kruszywa z ramp kolejowych do miejsca wyładunku

model organizacji zadań transportowych – model wahadłowy ciągły
model organizacji zadań transportowych – model wahadłowy ciągły

kierowca początkowo pobiera załadowaną naczepę, zawozi ją do miejsca docelowego, tam ją wyczepia i następnie zabiera pustą. Jedzie z pustą naczepą do miejsca załadunku, gdzie znów ją wyczepia i zostawia do załadunku, a podczepia już wcześniej załadowaną. Ostatecznie wraca on z powrotem do punktu rozładunku

model organizacji zadań transportowych – model promienisty
model organizacji zadań transportowych – model promienisty

charakteryzuje się jednym miejscem załadunku i kilkoma miejscami rozładunku. Kierowca pobiera towar z miejsca załadunku, rozładowuje towar u klienta, następnie wraca z powrotem do miejsca załadunku, gdzie po raz kolejny dokonywany jest załadunek i rusza dalej do innego kontrahenta, gdzie później również dokonuje wyładunku

model organizacji zadań transportowych – model obwodowy
model organizacji zadań transportowych – model obwodowy

kierowca pobierając towar, dostarcza go do kilku odbiorców bez ponownego załadunku. Ten model jest charakterystyczny dla firm kurierskich

model organizacji zadań transportowych – model sztafetowy
model organizacji zadań transportowych – model sztafetowy

stosowany jest, gdy załadowany towar posiada kilka punktów rozładunku, które są od siebie znacznie oddalone. Ciągnik siodłowy z naczepą odbiera towar i dostarcza go do miejsca przeładunku, skąd mniejsze samochody zabierają swoją część towarów i przewożą do konkretnych odbiorców

model transportowy
model transportowy

proces składający się z powiązanych ze sobą czynności, które zachodzą w ściśle określonej kolejności w celu dostarczenia towaru z miejsca pochodzenia do jego miejsca przeznaczenia. Istnieje kilka podstawowych modeli realizacji usług transportowych, które stosuje się w zależności od potrzeb, rodzaju i wielkości danej firmy

opakowanie
opakowanie

stosowane jest w celu ochrony, ułatwienia magazynowania, przenoszenia oraz sprzedaży towaru poprzez wpływ na wyobraźnię potencjalnego nabywcy. Opakowanie ma za zadanie przeciwdziałać: zepsuciu, zmianie konsystencji, zabrudzeniu, zmianie barwy, uszkodzeniu oraz wyparowaniu towaru

funkcje opakowań:

  • funkcja informacyjna — dzięki niej konsument uzyskuje z opakowania informacje na temat rodzaju produktu, daty produkcji, jego cech, sposobu użytkowania, ceny oraz terminu ważności,

  • funkcja promocyjna — nadanie atrakcyjnego wyglądu produktowi, który przyciągnie nabywców,

  • funkcja jakościowa — określa między innymi sposób użytkowania, cechy, datę przydatności, partię produktu,

  • funkcja logistyczna — ułatwia magazynowanie, transport produktu oraz pozwala efektywnie wykorzystywać przestrzeń ładunkową,

  • funkcja ekologiczna — jej rola polega na tym, aby w razie wycofania z obrotu handlowego towar był przyjazny dla środowiska oraz zdolny do utylizacji

rodzaje opakowań:

  • lub , czyli politereftalan etylenu. Stosowany jest między innymi podczas produkcji plastikowych butelek. Istotną kwestią w jego przypadku stanowi sposób przechowywania. Nie należy wystawiać tworzywa na bezpośrednie działanie promieni słonecznych, ponieważ substancje, z których się składa, mogą przenikać do produktów,

  • to polieten lub polietylen o wysokiej gęstości, z którego wytwarzane są  pojemniki i folie do pakowania żywności, rury, żyłki oraz liny. Jest jednym z dwóch najbezpieczniejszych dla człowieka tworzyw, a wykonane z niego opakowania nadają się do ponownego użytku,

  • , czyli polichlorek winylu, z którego wytwarzane są na przykład folie spożywcze, wykładziny, igelit, strzykawki i płyty gramofonowe. W związku z tym, że może wydzielać toksyny, uważany jest za jeden z gorszych tworzyw do produkcji opakowań żywności,

  • to inaczej polieten lub polietylen o niskiej gęstości. Opakowania z niego, podobnie jak opakowania z , nadają się do ponownego wykorzystania. Uważa się go jednak za tworzywo mniej bezpieczne dla zdrowia niż (czyli plastiki oznaczone numerami ),

  • to tzw. polipropylen. Oprócz opakowań żywności wytwarza się z niego również przewody czy niektóre elementy karoserii samochodów. Uważa się go za jedno z dwóch najbezpieczniejszych tworzyw dla ludzkiego zdrowia,

  • , czyli polistyren, znany jest najlepiej w formie spienionej jako styropian. Wydziela substancje toksyczne, więc nie powinien być wykorzystywany do produkcji opakowań na żywność,

  • oznacza „inne tworzywa”. W tej grupie znajdują się plastiki, które nie powinny być wykorzystywane do produkcji opakowań na żywność. Może się w nich bowiem znajdować niebezpieczny dla zdrowia bisfenol A, czyli (chyba, że posiadają oznaczenie „ free”). Substancję tę uważa się za jeden z czynników zwiększających ryzyko wystąpienia niektórych schorzeń układu nerwowego i hormonalnego, w tym choroby Alzheimera czy depresji

planowanie logistyczne
planowanie logistyczne

procesy prowadzące do osiągnięcia określonych celów przedsiębiorstw obejmujące podejmowanie ważnych decyzji dotyczących procesów i zasobów logistycznych, funkcjonowania systemów logistycznych przedsiębiorstw oraz współpracy w łańcuchach dostaw

planowanie przewozów
planowanie przewozów

proces, w którym przewoźnicy określają, jakie przedmioty, jakimi pojazdami i w jakim czasie będą pokonywać daną trasę

podest magazynowy
podest magazynowy

stalowa konstrukcja wyglądem przypominająca drabinę. Podest pozwala pracownikom magazynu na dostęp do wyżej zlokalizowanych obiektów. Coraz częściej można również spotkać podest automatyczny w postaci podnośnika

podsystemy logistyczne
podsystemy logistyczne

zbiór elementów, które warunkują przepływ strumieni towarów, środków finansowych i informacji, tj. produkcja, transport, magazynowanie wraz z relacjami między nimi zachodzącymi oraz ich własnościami

potwierdzanie ubezpieczenia OC pojazdu
potwierdzanie ubezpieczenia OC pojazdu

rodzaj ubezpieczenia majątkowego, które daje ochronę ubezpieczeniową w sytuacji, gdy ubezpieczony będzie zobowiązany do naprawienia szkody wyrządzonej komukolwiek w momencie czynu niedozwolonego

proces logistyczny
proces logistyczny

szereg wielu czynności obejmujących przepływ towarów od momentu ich wytworzenia u producenta aż do chwili ich dostarczenia do odbiorcy

proces przewozu
proces przewozu

proces składający się z szeregu etapów, który polega na dostarczeniu bądź odbieraniu ładunku na miejsce lub z miejsca wskazanego przez klienta

proces transportowy
proces transportowy

polega na dostarczeniu na miejsce docelowe bądź odebraniu ładunku z miejsca przeznaczenia wskazanego przez klienta

przepływy logistyczne
przepływy logistyczne

element mający kluczowe znaczenie w usprawnianiu i optymalizowaniu procesów biznesowych. Jest to łańcuch jednostek współpracujących ze sobą – od tych zaopatrujących w surowce do tych, które przekazują gotowy produkt do odbiorcy

punkt rozdziału
punkt rozdziału

miejsce składowania głównych zapasów w przepływie strumieni towarów. W strumieniu przepływów danego materiału ma on za zadanie rozdzielić obszary zapotrzebowania niezależnego i zależnego

regały
regały

urządzenia, których konstrukcja umożliwia wielopoziomowe ułożenie materiałów. Regały są przeznaczone do składowania asortymentów bezpośrednio na ich elementach konstrukcyjnych lub przy wykorzystaniu urządzeń pomocniczych, np. takich jak palety

SCM
SCM

supply chain management to zarządzanie przepływem towarów, danych i środków finansowych związanych z produktami lub usługami od momentu kupna surowców po dostawę produktu do miejsca przeznaczenia

strategia transportowa
strategia transportowa

obejmuje aspekty jakościowe, kosztowe i środowiskowe. Ma na celu określenie wizji, celów i założeń strategicznych dla długookresowego rozwoju systemu transportowego oraz ruchu pieszych

systemy logistyczne
systemy logistyczne

zbiór celowo zorganizowanych i powiązanych ze sobą elementów, takich jak produkcja, transport, magazynowanie, odbiorcy, a także zależności i właściwości między nimi, które regulują przepływ towarów, zasobów finansowych i informacji

środki transportu bliskiego
środki transportu bliskiego

środki transportu o ograniczonym zasięgu (konstrukcją, obszarem pracy, terenem przedsiębiorstwa) nazywane inaczej środkami transportu wewnątrzzakładowego. Należą do nich dźwignice czy wózki

środki transportu dalekiego
środki transportu dalekiego

maszyny transportowe lub istoty żywe, dzięki którym możliwe jest przemieszczanie ludzi lub ładunków, czyli ich transport. Do środków transportu dalekiego zalicza się:

  • pojazdy szynowe,

  • pojazdy samochodowe,

  • pojazdy jednośladowe,

  • środki transportu wodnego,

  • środki transportu lotniczego

świadectwo pochodzenia towaru
świadectwo pochodzenia towaru

potwierdza, że transportowany ładunek został wyprodukowany w państwie, z którego jest dostarczany

tachograf
tachograf

urządzenie do rejestrowania czasu pracy kierowcy. Z tachografu możemy odczytać między innymi, z jaką prędkością i jak długo jechał kierowca, kiedy miał pauzę, załadunek lub rozładunek

transport bimodalny
transport bimodalny

przewóz specjalnej bimodalnej naczepy za pomocą transportu drogowego oraz kolejowego bez konieczności przeładunku towaru. Jest to rodzaj transportu intermodalnego

transport intermodalny
transport intermodalny

przewóz ładunków z użyciem przynajmniej dwóch środków transportu przy wykorzystaniu jednej, tej samej jednostki ładunkowej (np. kontener lub naczepa)

transport kombinowany
transport kombinowany

przewóz ładunków wykorzystujący więcej niż jedną gałąź transportu przy wykorzystaniu jednej jednostki ładunkowej na całej trasie przewozu. Regułą jest wykorzystanie transportu kolejowego, żeglugi śródlądowej bądź morskiej na głównej trasie przejazdu

transport multimodalny
transport multimodalny

przewóz towarów z wykorzystaniem dwóch lub więcej rodzajów transportu, przy czym możliwe jest przeładowanie towaru do innej jednostki transportowej

tranzyt bezpośredni
tranzyt bezpośredni

występuje w przypadku przewozu ładunku obcego przez terytorium własnego kraju bez prawa składowania

tranzyt pośredni
tranzyt pośredni

występuje w przypadku przewozu ładunku obcego, który jest składowany przez pewien czas na terytorium własnego kraju

ubezpieczenie OCP
ubezpieczenie OCP

zabezpiecza wszelkie straty finansowe mogące wynikać z utraty oraz także nieterminowej dostawy samego towaru. Ubezpieczenie OCP jest dobrowolne

wciągarka
wciągarka

jest urządzeniem służącym do transportowania ładunków o dużej masie. Ładunek najpierw jest podnoszony w płaszczyźnie pionowej, a później transportowany. W tego typu urządzeniach przeważnie występuje mechanizm elektryczny