E‑book – Organizacja prac związanych z uprawą roślin sadowniczych
OGR.02. Zakładanie i prowadzenie upraw ogrodniczych – ogrodnik 611303
OGR.02. Zakładanie i prowadzenie upraw ogrodniczych – technik ogrodnik 314205
Sposoby cięcia i formowania oraz regulowanie wzrostu i owocowania roślin sadowniczych
Cięcie drzew i krzewów owocowych to zabieg polegający na odcinaniu zbyt zagęszczonych, a także chorych lub uszkodzonych pędów. Cięcie przeprowadzane wiosną i latem ma na celu zapewnienie dostępu światła do całej korony drzewa (jest to tzw. prześwietlanie korony). U drzew starszych stosuje się cięcie silniejsze, tzw. odmładzające – w celu zachowania równowagi między wzrostem a owocowaniem, a także zapewnienia corocznego urodzaju owoców dobrej jakości. Celem cięcia drzew owocowych po ich posadzeniu jest zachowanie równowagi między systemem korzeniowym oraz częścią nadziemną drzewa, a w pierwszych latach wzrostu drzew – uformowanie ich koron.
Rodzaje cięć drzew i krzewów owocowych
W pierwszym roku drzewa przycina się silnie, aby ułatwić ich przyjęcie się po posadzeniu. Cięcie młodych drzew od drugiego roku po posadzeniu nie powinno być zbyt radykalne, aby nie opóźnić owocowania przez nadmierny wzrost pędów. Po kilku latach stopniowo zwiększa się zakres cięcia, jednak usunięte konary nie powinny stanowić więcej niż 30% korony. Dodatkowo usuwa się gałęzie połamane i porażone chorobą.
Różne rodzaje cięć zostały omówione poniżej.
Cięcie fitosanitarne
Polega na wycinaniu pędów chorych, uszkodzonych i zasuszonych. Dzięki temu zostają usunięte potencjalne ogniska choroby, które mogłyby się rozprzestrzenić na całą roślinę. Wszelkie pędy noszące oznaki chorób należy usunąć z odpowiednim zapasem zdrowej tkanki.
Cięcie fitosanitarne najlepiej wykonywać na bieżąco, gdy zauważymy objawy chorób lub szkodników. Warto je stosować przede wszystkim w młodym sadzie.
W starszych sadach cięcie fitosanitarne rozpoczyna się od usunięcia uschniętych gałęzi. Można to wykonać o dowolnej porze roku, jednak zazwyczaj robi się to zimą, by w sezonie wegetacyjnym drzewa wypuściły nowe, silne pędy. Następnie usuwane są pędy uszkodzone oraz z widocznymi objawami chorób lub żerowania szkodników. Zabieg ten eliminuje źródło patogenów i ogranicza ich rozprzestrzenianie się. Jeśli zmiany występują w grubszym konarze lub w pniu (np. trociniarki), należy wyciąć zniszczone fragmenty tkanki z marginesem tkanki zdrowej.
Cięcie formujące
Jest podstawowym rodzajem cięcia. Nadaje kształt koronie u młodego drzewa i pozwala uzyskać odpowiedni jej rozmiar. Wpływa na wytrzymałość rośliny, dzięki eliminowaniu rozwidleń pod ostrym kątem. Umożliwia też utrzymanie dominacji przewodnika.
Formując koronę, należy dążyć do otrzymania szerokich kątów między przewodnikiem a konarami. Jeśli konary odchodzą od przewodnika poziomo, to są z nim silnie zrośnięte i nie łamią się pod ciężarem owoców. Natomiast jeśli odchodzą pod kątem ostrym, są zrośnięte słabo. Dodatkowo rosnące w ten sposób gałęzie przegęszczają i zacieniają koronę, ograniczając dostęp światła do liści i owoców.
Główne zasady cięcia formującego:
Usuwa się wszystkie pionowe gałęzie konkurujące z przedłużeniami przewodnika i 3–4 konarów głównych. Zapobiega to nadmiernemu zagęszczaniu się korony.
Nie usuwa się bardziej poziomych i krótszych gałęzi bocznych. Po 2 latach zaczynają one kwitnąć i owocować.
Przyrosty przewodnika i konarów głównych skraca się o 1/3–2/3 długości. Wzmacnia to gałęzie, przygotowując je do dźwigania ciężaru owoców.
Cięcie formujące różni się w zależności od kształtu korony, jaki chcemy uformować. Więcej informacji na ten temat znajdziesz w dziale „Formowanie koron”.
Cięcie korygujące
Polega na przycinaniu drzew i krzewów, które zostały niewłaściwie ukształtowane. Jest to więc cięcie formujące u starszych roślin, które nie były przycinane przez długi czas. W ich przypadku należy usunąć zbyt długie pędy, wykraczające poza prawidłowy kształt korony, a także gałęzie wrastające do jej środka.
Cięcie odnawiające (odmładzające)
Polega na usuwaniu starych, nieproduktywnych gałęzi. Korony drzew, które długo nie były przycinane, starzeją się i nadmiernie zagęszczają, co utrudnia dostęp światła słonecznego do części pędów. Wycinane są więc wiekowe gałęzie, słabo kwitnące i owocujące lub o zmurszałej, łuszczącej się korze. Pobudza to drzewa do wytwarzania młodych pędów. Im więcej młodych pędów, tym roślina jest bardziej plenna.
Prześwietlając drzewo, usuwa się przede wszystkim pędy starsze niż trzyletnie, ponieważ okres największej zdolności do owocowania mają one już za sobą. Należy też zwracać uwagę na pozostawianie kątów szerokich między bocznymi pędami i przewodnikiem, a wycinanie konarów rosnących pod kątem ostrym.
Wycinanie starszych gałęzi należy prowadzić stopniowo w kolejnych latach, aby jednego roku nie pozbawić drzewa wszystkich pędów, na których będą się tworzyć kwiaty i owoce. Nie wycina się więcej niż 30% pędów naraz.
Gałęzie powinno się wycinać równomiernie po obu stronach drzewa.
Korony starych jabłoni i grusz odmładza się przede wszystkim poprzez ścięcie wierzchołka.
Cięcie owocujących krzewów
Porzeczki czarne najlepiej owocują na młodych pędach. W przypadku owocujących krzewów co roku usuwa się 3–4 najstarsze pędy, tuż przy ziemi. Na ich miejsce pozostawia się taką samą liczbę pędów jednorocznych (spośród młodych pędów usuwa się najsłabsze). Gałązki, które są starsze niż 3 lata, mają ciemnoszarą korę i rosną poziomo tuż nad ziemią. Pędy młode są jasne i rosną pionowo. Należy zostawić 8–10 pędów głównych.
Porzeczki czerwone i białe kwitną i owocują na krótkopędach, które wyrastają na 2–3‑letnich gałązkach. W drugim roku od posadzenia krzewy się prześwietla, usuwając pędy rosnące zbyt blisko siebie, krzyżujące się lub położone na ziemi. Powinno zostać 6–10 pędów głównych, które skraca się o 1/3 długości. W trzecim roku pozostawia się 8–10 obficie rozgałęzionych pędów. Skracamy je o 1/3, a pędy boczne nad 4–6 oczkiem. Należy usunąć pędy słabe. W trzecim roku pojawiają się pąki kwiatowe i owoce. Starsze krzewy odmładza się, usuwając pędy główne, które mają ponad 4 lata (ciemnoszare, pochylone nad ziemią).
Agrest przycina się podobnie jak porzeczkę czerwoną i białą – owocuje na gałązkach 3–4‑letnich.
Maliny owocują na zeszłorocznych pędach, następnie gałązki te zasychają. Od drugiego roku w połowie lata należy wyciąć całkowicie gałązki, na których były owoce (czyli zanim uschną). Na wiosnę zostawia się 6–8 najsilniejszych pędów, a pozostałe usuwa. W pozostawionych pędach usuwana jest część wierzchołkowa.
Jeżyny i jeżynomaliny zaczynają owocować w drugim roku po posadzeniu. Wówczas na wiosnę bardzo długie pędy przycina się do 2,5–3 m od nasady. Odgałęzienia na nich skraca się do 20–30 cm. Późną jesienią gałązki, które owocowały, wycinane są przy ziemi, natomiast pędy jednoroczne układa się na ziemi i okrywa. W następnych latach powtarza się te czynności.
Terminy cięcia roślin sadowniczych
Jako główny termin cięcia drzew owocowych, przede wszystkim jabłoni i grusz, zaleca się marzec i kwiecień, w dni suche, bezdeszczowe i z dodatnią temperaturą. Przy sprzyjających warunkach pogodowych można rozpocząć zabiegi cięcia w lutym. Jeśli nie zostały one zakończone w kwietniu, można je kontynuować do połowy maja, podczas kwitnienia. Drzewa pestkowe najlepiej ciąć po zbiorze owoców, w sierpniu (wiśnie, czereśnie i wczesne odmiany śliwy), lub ewentualnie w okresie okołokwitnieniowym (zwłaszcza brzoskwinie i morele). Późne odmiany śliwy należy ciąć przed ruszeniem wegetacji.
Dodatkowo latem należy wycinać tzw. wilki, czyli delikatne młode pędy rosnące pionowo w górę.
Cięcie fitosanitarne wykonuje się na bieżąco, zwłaszcza u młodych drzew. W starych sadach można je wykonać o dowolnej porze roku, jednak zazwyczaj robi się to zimą.
Agrest i porzeczki można przycinać od lutego do marca, gdy minie ryzyko wystąpienia dużych mrozów. Maliny owocujące latem przycina się po zbiorach (zwykle w sierpniu). Maliny powtarzające można ciąć po zbiorach (pod koniec października lub w listopadzie) lub pod koniec zimy (w lutym lub marcu).
Winorośl przycina się pod koniec zimy, dodatkowo latem wykonuje cięcie korygujące.
Narzędzia do cięcia roślin sadowniczych
Do cięcia roślin sadowniczych konieczne są odpowiednie ostre narzędzia. W podstawowym wyposażeniu powinny się znaleźć sekator i piła kabłąkowa.
Sekatory ręczne
Istnieją ręczne sekatory zwykłe oraz dwuręczne. Oba typy są wyposażone w jedno ostrze tnące. Sekatory zwykłe służą do cięcia pędów i drobnych gałązek o średnicy do 2 cm. Sekatory dwuręczne służą do cięcia grubszych gałęzi.
Obecnie spośród sekatorów dwuręcznych najczęściej wybiera się te o długości 60–65 cm, a nawet krótsze (np. 40 cm), z uwagi na to, że w sadach karłowych nie są konieczne dłuższe narzędzia. Istotną cechą sekatora jest jego masa – im mniejsza, tym mniej obciąża ręce i ramiona. Podstawową wadą ręcznych sekatorów jest bowiem to, że siła cięcia jest wytwarzana pracą ludzkich mięśni.
Sekatory ręczne na długim trzonku, tzw. sekatory tyczkowe lub teleskopowe, pozwalają na cięcie gałęzi bez użycia drabiny.
Sekatory pneumatyczne
W narzędziach pneumatycznych siłę cięcia wytwarza sprężone powietrze, nie zaś mięśnie osoby tnącej. Poprawia to komfort i szybkość pracy. By zmniejszyć ryzyko amputacji palca, warto tego typu sekator wyposażyć w przedłużkę.
Wadą sekatora pneumatycznego jest konieczność dostarczenia sprężonego powietrza do sekatora, co wiąże się z podłączeniem przewodu.
Sekatory elektryczne
W sekatorze elektrycznym siłę cięcia wytwarza energia elektryczna. W przeciwieństwie do narzędzi ręcznych można nim ciąć zarówno grube, jak i drobne pędy. Baterię z modułem sterującym nosi się w specjalnym plecaku, jednak jest to niewielki ciężar.
Wadą jest ograniczony zasięg tych narzędzi – pracując z platformy, przy większych drzewach można nie sięgnąć do wszystkich pędów.
Piłki
Grubsze konary należy wyciąć piłką ogrodniczą.
Piła ogrodowa to piła ręczna typu jednouchwytowego, zbudowana ze stalowego podłużnego ostrza z ząbkami oraz uchwytu. Zwana jest „lisim ogonem”. Ma różną długość ostrza, zwykle 16–25 cm.
Piła kabłąkowa (ramowa) jest zbudowana z wygiętego, sztywnego ramienia z uchwytem oraz umieszczonego w ramieniu ostrza zwanego brzeszczotem, o długości ok. 40 cm.
Piła teleskopowa, o długości 2–4 m, wykorzystywana jest do wycinania małych i średnich gałęzi bez użycia drabiny. Takie cięcie nie jest jednak dokładne.
Piły spalinowe, elektryczne i akumulatorowe
Cięcie głównych konarów najwygodniej wykonać za pomocą piły spalinowej, elektrycznej lub akumulatorowej. Dzięki dużej prędkości cięcia zapewniają one duży komfort pracy. Występują również modele na wysięgniku.
Techniki i sposoby cięcia drzew i krzewów owocowych
By zmniejszyć ryzyko uszkodzeń i chorób, gałęzie drzew należy przycinać w odpowiedni sposób.
Cięcie na gładko
Cięcie na gładko to całkowite wycięcie pędu u podstawy. Stosujemy je w przypadku, gdy nie chcemy pobudzać rośliny do wypuszczenia nowych pędów w miejscach cięcia. W ten sposób wycina się np. wilki.
Cięcie na obrączkę
Wycinając gałęzie za pomocą piłki, powinno się to robić w miejscu, w którym kończy się tzw. obrączka. Metodę tę zaleca się do usuwania pędów o średnicy większej niż 2,5 cm. Obrączka to przynasadowe zgrubienie gałęzi, tym grubsze, im gałąź ta jest słabsza lub porażona chorobą. Tworzy strefę ochronną przeciw przenikaniu patogenów do pnia. Z tego powodu nie należy naruszać obrączki przy cięciu. Dodatkowo cięcie zbyt blisko pnia, za obrączką, sprawia, że powstaje duża rana, która trudno się goi. Natomiast cięcie zbyt daleko pnia powoduje, że tworzy się sęk, który obumiera.
Cięcie „na trzy razy”
Jeśli konar jest gruby, by uniknąć zerwania gałęzi i naruszenia kory, cięcie wykonuje się w sposób przedstawiony na poniższej ilustracji.
1) Kilka do kilkunastu centymetrów od miejsca docelowego cięcia wykonuje się od dołu gałęzi nacięcie na 1/3–1/4 grubości pędu.
2) Następnie przycina się konar od góry za miejscem pierwszego cięcia. Gałąź się odłamie i naderwie korę tylko do miejsca pierwszego cięcia. Pozostanie krótki fragment konaru.
3) Pozostałą część gałęzi ucina się ukośnie na obrączkę.
Cięcie na czop
Tak zwane cięcie na czop polega na pozostawieniu kilkucentymetrowego fragmentu ucinanej gałęzi. Stosuje się je w przypadku gałęzi bocznych bez widocznej obrączki bądź w celu odnowienia korony – wówczas wymienia się 3–4‑letnie pędy owoconośne na nowe. Z przyciętego konaru (czyli czopa) rozwiną się bowiem młode pędy z pąkami kwiatowymi. Cięcie to służy także do rozluźnienia korony (wycinane są pędy zagęszczające). W przypadku starych drzew i grubszych konarów cięcie na czop spowoduje najczęściej obumarcie skróconego pędu.
Zwykle u jabłoni i grusz zostawia się krótki czop (1–2 cm), a u śliw, wiśni i czereśni – długi (do 30 cm).
Gałąź skraca się skośnie tuż za zdrowym pąkiem liściowym, w taki sposób, by powierzchnia cięcia była nachylona ku nasadzie pędu pod kątem 45°. Pąk powinien być skierowany na zewnątrz korony, by młode pędy nie rosły pionowo do góry.
Formowanie koron
Podczas cięcia formującego nadaje się koronie pożądany kształt. Początek formowania korony stanowi już przycinanie drzewka i krzewu tuż po posadzeniu.
Korona kolista
W koronie kolistej główne konary rozmieszczone są równomiernie wokół przewodnika. Najczęściej ten typ korony występuje w formie przewodnikowej. Tradycyjnie formuje się ją u jabłoni, gruszy i śliwy (węgierki, mirabelki i renklody). Przekrój poziomy drzewa o takiej koronie przypomina koło. Kolisty kształt mają korony: przewodnikowa, bezprzewodnikowa, kotłowa, prawie naturalna, wrzecionowa i osiowa.
Korona przewodnikowa (piramidalna)
Od przewodnika odchodzą 3–4 konary główne (szkieletowe) – utrzymywane są one przez całe życie drzewa. Konary są równomiernie rozmieszczone wokół pnia, pod kątem ok. 45°. Z konarów głównych wyrastają pędy boczne (owoconośne).
Zaletami korony przewodnikowej są mocna konstrukcja, mała rozpiętość i łatwość regulowania kształtu. Wadą jest to, że jeśli przewodnik jest wysoki i występuje wiele pięter gałęzi, dolna część korony jest gorzej nasłoneczniona.
Koronę przewodnikową formuje się zwłaszcza u jabłoni, grusz, czereśni i śliw. Nadaje się dla podkładek rosnących umiarkowanie lub silnie.
Korona bezprzewodnikowa
U kilkuletniego drzewa z uformowaną koroną przewodnikową usuwa się przewodnik przy najwyżej położonym konarze głównym. Korona przybiera wówczas otwartą formę, dzięki temu do jej wnętrza dociera więcej słońca. Wymaga ona silnego cięcia.
Korona bezprzewodnikowa jest najczęściej spotykana u gruszy i brzoskwini. Nadaje się dla podkładek rosnących umiarkowanie lub silnie.
Korona kotłowa (wazowa, pucharowa)
Wokół pnia o wysokości 80–100 cm wyrasta w równych odstępach 7–10 konarów głównych. Przewodnik jest usuwany u 3–5‑letnich drzew. W porównaniu z koroną bezprzewodnikową konary ustawione są bardziej poziomo (pod kątem ok. 60°) i są słabsze. Koronę należy do roku przycinać.
Korona kotłowa stosowana jest głównie u śliw (węgierki i renklody), czasem u brzoskwini i wiśni. Nadaje się dla umiarkowanie lub słabo rosnących podkładek.
Korona prawie naturalna
Ten typ korony tworzy się prawie bez żadnej ingerencji. Składa się z przewodnika, z którego konary główne wyrastają pod szerokim kątem. W pierwszych latach formowania drzewka pędy swobodnie rosną w dowolnej liczbie. W razie konieczności usuwa się jedynie konkurenta przewodnika oraz chore, złamane pędy, a także krzyżujące się lub rosnące do środka korony. Pędy odchodzące pod kątem ostrym przygina się i podwiązuje, by rosły bardziej poziomo. Wierzchołek przewodnika przycina się co roku wiosną ok. 50 cm nad górnymi gałęziami.
Naturalnego pokroju drzewa nie zmienia się do pierwszego obfitego owocowania. Drzewa z koroną prawie naturalną szybko zaczynają owocować. Z upływem lat korona ta mocno się zagęszcza i wymaga prześwietlenia, z pozostawieniem ok. 8 konarów na 2–3 piętrach. Ucina się też przewodnik nad najwyżej położonym konarem.
Korona prawie naturalna nadaje się dla wszystkich gatunków drzew, a szczególnie dla jabłoni, grusz, wiśni, śliw, moreli i czereśni, często też jest spotykana u pigwy, brzoskwini i moreli. Występuje u orzecha włoskiego, który nie jest przycinany z uwagi na osiągane rozmiary.
Korona wrzecionowa
Korona ta ma kształt wrzeciona (albo choinki, stożka, piramidy) i osiąga wysokość 3–4 m. Dolne gałęzie pierwszego piętra są dłuższe od gałęzi środkowych i wierzchołkowych. Od przewodnika odchodzą poziomo, równomiernie na całej wysokości (piętrowo) słabe gałęzie owoconośne, które można odmładzać.
Po posadzeniu drzewka przycina się je i formuje gałęzie tak, by uzyskać kształt stożka. Usuwane są pędy konkurencyjne dla przewodnika oraz pąki kwiatowe na przewodniku.
Korona wrzecionowa najczęściej spotykana jest u jabłoni i grusz. Nadaje się dla słabo rosnących podkładek.
Korona osiowa
Korona osiowa od wrzecionowej różni się tym, że ma kształt walca, a nie stożka. Drzewo z taką koroną charakteryzuje się krótkim pniem, mocnym przewodnikiem i wyraźnie słabszymi od niego gałęziami równej długości.
Po posadzeniu nie przycina się drzewek ani nie przygina gałązek. Usuwane są jedynie pędy konkurencyjne dla przewodnika. Gdy przewodnik jest wystarczająco silny, podkrzesuje się pień, co sprzyja wyrastaniu dużej liczby drobnych gałęzi. Pędy są regularnie odmładzane.
Korona szpalerowa (płaska)
W tego typu koronie konary główne odchodzą poziomo od przewodnika, rozchodząc się parami na prawą i lewą stronę (w przekroju poziomym korona jest płaska, nie kolista). Mają one różną długość – od 10 cm do 3 m. Szkielet ten utrzymuje się przez całe życie drzewa.
Koronę płaską formuje się na drucianym rusztowaniu – wymaga naginania pędów do poziomo rozmieszczonych drutów. Można ją też formować przy ścianie budynku.
Korona szpalerowa najczęściej występuje u jabłoni i gruszy. Nadaje się dla podkładek o umiarkowanej i słabej sile wzrostu.
Sposoby zabezpieczenia drzewek przed infekcją po cięciu
Wykonanie cięcia drzewa wiąże się z powstaniem rany. Z tego powodu miejsce po usuniętej gałęzi trzeba zabezpieczyć przed infekcją.
Rozleglejszą powierzchnię cięcia należy zabezpieczyć, aby ograniczyć wnikanie patogenów do wnętrza pnia. Można ją posmarować białą farbą emulsyjną z dodatkiem preparatu miedziowego lub maścią ogrodniczą.
Narzędzia, którymi usunięto zainfekowane fragmenty drzewa, przed dalszym cięciem trzeba odkazić: w 70‑procentowym etanolu, denaturacie lub w 10‑procentowym roztworze podchlorynu sodu.
Samo cięcie należy wykonać dokładnie, pozostawiając gładką powierzchnię (nie zaś poszarpaną – taką powinno się wyrównać), dzięki czemu czas potrzebny do zabliźnienia będzie krótszy.
Miejsce cięcia powinno być jak najmniejsze (więcej informacji na ten temat w dziale „Techniki i sposoby cięcia drzew i krzewów owocowych”).
Narzędzia muszą być naostrzone i czyste, co zmniejszy ryzyko zakażenia. Dobrze zeszlifowane ostrze nie powoduje miażdżenia pędów.
Drzewka należy ciąć w dni słoneczne i suche. Wilgoć sprzyja rozwojowi różnych chorób, takich jak srebrzystość liści czy rak drzew i zgorzel kory.
Przy dużej ilości drobnych ran drzewa należy opryskać, np. preparatem miedziowym lub fungicydem. Roślina powinna być opryskana równomiernie, dlatego czynność tę należy wykonywać przy bezwietrznej pogodzie.
Również wczesną wiosną lub jesienią, jako działanie profilaktyczne przeciwko rozwojowi chorób grzybowych oraz bakteryjnych, stosuje się oprysk preparatem miedziowym. Środki na bazie miedzi chronią m.in. przed takimi chorobami drzew owocowych, jak parch, zaraza ogniowa, rak bakteryjny.
Ograniczenie wzrostu drzew się przez przycinanie korzeni
Przycinanie korzeni jest jedną z metod ograniczenia wzrostu drzew. U silnie rosnących drzew, wskutek gorszego nasłonecznienia wnętrza korony i utrudnionego dostępu dla oprysków, często występuje skłonność do przemiennego owocowania i pogorszenie jakości owoców. Podcinanie korzeni ogranicza wzrost wegetatywny, co sprzyja lepszemu zawiązywaniu pąków kwiatowych.
Istnieje kilka technik cięcia korzeni w sadach. Wpływają one na wzrost drzewa w różnym stopniu (poniżej podano je w kolejności od najsłabszej do najsilniejszej):
jednostronne cięcie nożem prostym – w sadach bez możliwości nawadniania wiosną; można też wykonać, gdy istnieje możliwość dostarczania odpowiedniej ilości wody;
dwustronne cięcie nożem prostym;
jednostronne cięcie nożem skośnym – w sadach, w których oczekiwane są niskie plony; w sadach, w których istnieje możliwość dostarczania odpowiedniej ilości wody;
dwustronne cięcie – z jednej strony nożem prostym, z drugiej strony nożem skośnym;
dwustronne cięcie nożem skośnym – w sadach, w których oczekiwane są niskie plony i silny wzrost drzewa.
Cięcie korzeni wykonuje się wczesną wiosną przed okresem wegetacji lub na jej początku. Ewentualne pogłębienie cięcia można przeprowadzić do końca czerwca, jednak tylko jednostronnie za pomocą noża prostego.
Podcinanie korzeni skutkuje gorszym pobieraniem składników odżywczych przez roślinę po zabiegu. Z tego powodu powinno się go wykonać wówczas, gdy istnieje możliwość odpowiedniego nawadniania.
Gdy nie jest się pewnym, jak silnie podciąć korzenie, należy użyć noża prostego.
Cięcie korzeni wykonuje się na głębokości 40–50 cm w odległości 40 cm od pnia. Jeśli nadmierny wzrost nie został zahamowany, następne cięcie można przeprowadzić bliżej pnia.
Zjawisko przemiennego owocowania oraz sposoby przeciwdziałania mu
Owocowanie przemienne to zjawisko wydawania przez drzewo nadmiernego plonu co drugi rok. Występuje głównie u niektórych odmian jabłoni, gruszy i śliwy. W wyniku zbytniego zagęszczenia wykształcają się małe i niesmaczne owoce. W następnym roku, wskutek silnego kwitnienia w roku poprzednim, drzewa nie są w stanie wydać nawet kilku owoców. Zawiązane pąki owocują dopiero w kolejnym roku, co doprowadza do obfitego plonu.
W pewnym stopniu przemiennemu owocowaniu można przeciwdziałać poprzez intensywne cięcie. Jednak najbardziej skuteczne jest przerzedzanie kwiatów i zawiązków owocowych w roku, gdy spodziewamy się obfitego plonu. Dzięki zastosowaniu tej metody następuje coroczne regularne owocowanie, ale również polepsza się jakość owoców: jest ich mniej, lecz są one większe i smaczniejsze.
Ręczne przerzedzanie zawiązków
Ręczne przerzedzanie zawiązków polega na usuwaniu części z nich. Zawiązki przerywa się tak, by na gałęziach zachować między nimi odstęp wynoszący ok. 15–20 cm w przypadku większych owoców i 12 cm w przypadku owoców drobniejszych.
Ręczne przerzedzanie zawiązków w sadzie należy rozpocząć od najwcześniejszych odmian. Następnie zabieg wykonuje się u odmian drobnoowocowych i na końcu u odmian gruboowocowych i późnych.
Przerzedzając zawiązki na danym drzewie, najpierw należy usunąć te zniekształcone i małe, nierówne i uszkodzone przez szkodniki. Usuwamy również zawiązki z oliwkowymi lub oliwkowoczarnymi plamami i skorkowaceniami, będącymi objawami porażenia przez choroby grzybowe. Pozostawiamy te zawiązki, które są największe i wyglądają najzdrowiej.
Najlepszym terminem na wykonanie ręcznego przerywania zawiązków jest okres tzw. opadu świętojańskiego w czerwcu, gdy zawiązki w naturalny sposób są zrzucane przez drzewo.
Inną metodą przerzedzania jest oberwanie wszystkich kwiatów z połowy korony. Obie części drzewa będą wówczas owocowały na przemian.
Chemiczne przerzedzanie zawiązków
Szybszą metodą jest chemiczne przerzedzanie zawiązków, zalecane w sadach produkcyjnych. Przeprowadzane jest z użyciem preparatów chemicznych, które powodują opadanie najsłabszych zawiązków.
Tę metodę wykonuje się tuż po kwitnieniu, gdy opadnie ok. 80% płatków kwiatowych. W zależności od stosowanego preparatu zabieg przeprowadza się wiosną, gdy temperatura nie przekracza 16°C (chłodne i zimne dni wiosenne) lub gdy wynosi między 18 a 24°C (ciepłe dni wiosenne).
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści