Przykładowo spójrz na okres drugi, który rozpoczyna się od atomu litu, posiadającego elektroujemność $\mathrm{1,0}$. Kolejnym atomem jest beryl, charakteryzujący się elektroujemnością równą $\mathrm{1,5}$. Patrząc dalej, każdy kolejny pierwiastek w okresie posiada wyższą elektroujemność. Wartość elektroujemności wzrasta w okresie, czyli wraz ze wzrostem liczby atomowej pierwiastków. Jest to konsekwencją zmniejszającego się promienia atomowegopromień atomowypromienia atomowego, ponieważ im bliżej jądra atomowego znajduje się powłoka walencyjna, na którą przyciągany jest elektron, tym silniejsze jest przyciąganie elektrostatyczne.

Analizując, w jaki sposób elektroujemność zmienia się w grupie, spójrz przykładowo na grupę drugą. Atom berylu posiada elektroujemność wynoszącą $\mathrm{1,5}$, natomiast kolejny w tej grupie atom magnezu opisywany jest elektroujemnością równą $\mathrm{1,2}$. Idąc dalej, każdy kolejny pierwiastek posiada niższą elektroujemność. Wartość elektroujemności maleje w grupie, czyli wraz ze wzrostem liczby atomowej pierwiastków. Jest to konsekwencją rosnącego promienia atomowego, ponieważ im dalej od jądra atomowego znajduje się powłoka walencyjna, na którą przyciągany jest elektron, tym słabsze jest przyciąganie elektrostatyczne.

Wyjątkiem jest atom wodoru, którego elektroujemność jest znacznie wyższa niż pozostałych litowców, z którymi sąsiaduje w układzie okresowym. Alternatywnym rozwiązaniem byłoby umieścić wodór w $17.$ grupie, jednak wtedy elektroujemność wodoru ($\mathrm{2,1}$) byłaby dużo niższa niż pozostałych fluorowców (np. fluor ma elektroujemność $\mathrm{4,0}$). Elektroujemność wodoru jest najbardziej zbliżona do tej, którą posiadają pierwiastki $14.$ grupy układu okresowego.

Odwrotnie jest w przypadku atomów posiadających wysoką elektroujemność, ponieważ one silnie przyciągają do siebie elektrony. Do takich pierwiastków należą niemetale, a wśród nich najsilniejszym jest fluor, ponieważ jego elektroujemność jest najwyższa i wynosi aż $\mathrm{4,0}$. O pierwiastkach o tak wysokiej elektroujemności mówimy, że są elektroujemneelektroujemnyelektroujemne.

Dla pierwiastków $18.$ grupy układu okresowego nie są wyznaczane wartości elektroujemności, ponieważ mają one najkorzystniejszą energetycznie konfigurację elektronową, przez co są stosunkowo bierne chemicznie. Spełniając tę regułę, hel posiada dwa elektrony walencyjne (tzw. dublet elektronowy), natomiast pozostałe helowce posiadają osiem elektronów walencyjnych (tzw. oktet elektronowy). Różnica elektroujemności pomiędzy atomami, które się łączą, ma główny wpływ na rodzaj utworzonego między nimi wiązania chemicznego.

Słownik

Bibliografia

Pazdro K., Rola‑Noworyta A., Chemia Repetytorium dla przyszłych maturzystów i studentów, Warszawa 2014.

Encyklopedia PWN