Rysunek przedstawia błonę komórkową. Jest ona złożona z dwóch warstw pionowo ułożonych fosfolipidów, które zbudowane są z dwóch pałeczkowatych struktur zakończonych kulistą strukturą. Pomiędzy fosfolipidami znajdują się walcowate białka przechodzące przez błonę oraz podłużne kanały białkowe także przechodzące przez błonę. Na powierzchni błony znajdują się ponadto kuliste białka powierzchniowe.
Transport substancji przez błony komórkowe
Widoczna na schemacie błona komórkowa – nazywana też błoną cytoplazmatyczną lub plazmolemmą – składa się z dwóch warstw fosfolipidów oraz białek. Część białek jest luźno związana z powierzchnią błony (białka powierzchniowe), inne przechodzą przez błonę (białka transbłonowe).
Źródło: LadyofHats Mariana Ruiz, Wikimedia Commons.
Błona komórkowa jest wysoce przepuszczalna dla małych niepolarnych cząsteczek gazów, takich jak tlen, dwutlenek węgla i azot, oraz dla pozbawionych ładunku substancji o niskiej masie cząsteczkowej, takich jak glicerol, mocznik i etanol. Natomiast dla większych cząsteczek spolaryzowanych błona komórkowa stanowi barierę. Jak zatem do komórki przedostają się substancje odżywcze, metabolity i jony? Tym substancjom przejście przez błony komórkowe umożliwiają specjalne białka – nośniki, pompy i kanały.
Twoje cele
Opiszesz rodzaje transportu przez błony biologiczne.
Wskażesz różnice między dyfuzją prostą a ułatwioną.
Wyjaśnisz pojęcia symportu, uniportu i antyportu.
Scharakteryzujesz transport aktywny na przykładzie pompy sodowo‑potasowej.