E-materiały do kształcenia zawodowego

Planowanie procesu produkcji szkła

CES.04. Organizacja procesów wytwarzania wyrobów ze szkła - Technik technologii szkła 311925

Słownik pojęć dla e‑materiału

Wpisz do poniższego okna słowo lub frazę, w celu ich wyszukania w poniższym słowniku.

1

Poniżej zamieszczono słownik pojęć, występujących w lekcji „Planowanie procesu produkcji szkła”. Pojęcia zostały uszeregowane w kolejności alfabetycznej. Dodatkowo na koniec każdej definicji zamieszczono podświetloną na niebiesko nazwę multimedium, z której pochodzi pojęcie. Kliknięcie na nazwę multimedium umożliwia przeniesienie do odpowiedniego materiału.

Bezpieczeństwo pracy
Bezpieczeństwo pracy

Zespół warunków, które powinny być zachowane w zakładzie pracy, aby pracownicy mogli wykonywać swoje zadania bezpiecznie i bez szkody dla zdrowia, warunkują to odpowiednie przeszkolenia i postępowanie pracowników.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyDEBtxzow2Film edukacyjny: Zarządzanie procesem produkcji szkła - Lean Manufacturing.

Deklaracja właściwości użytkowych (DWU)
Deklaracja właściwości użytkowych (DWU)

Dokument wystawiany przez producentaProducentproducenta lub upoważnionego przedstawiciela wyrobu budowlanego, w którym znajdziemy zestaw zasadniczych charakterystyk i odpowiadających im właściwości użytkowych (wyrażone za pomocą poziomu, klasy, lub opisu) w odniesieniu do konkretnego zamierzonego zastosowania dla tego wyrobu. DWU opracowujemy, wystawiamy i przekazujemy klientowi przed wprowadzeniem wyrobu do obrotu. DWU przekazujemy klientowi przy każdym kolejnym udostępnieniu wyrobu.

Materiał multimedialny: Plansze interaktywneDNKYdDqT0Plansze interaktywne: Deklaracje właściwości użytkowych dla wyrobów szklanych.

Dystrybucja
Dystrybucja

Obejmuje wszelkie czynności związane z pokonywaniem przestrzennych, czasowych, ilościowych i asortymentowych różnic występujących między sferą produkcji i sferą konsumpcji. Dystrybucja jest procesem obsługi rynku obejmującym wszelkie decyzje i czynności związane z zapewnieniem łączności producenta z finalnymi nabywcami.

Materiał multimedialny: Sekwencje filmoweDt9hdyLKqSekwencje filmowe: Technologiczne aspekty produkcji szkła sodowo‑wapniowego.

Europejski dokument oceny
Europejski dokument oceny

Dokument przyjęty przez JOT (jednostki ds. oceny technicznej, wyznaczane przez państwa członkowskie) do celów wydawania europejskich ocen technicznychEuropejska ocena technicznaeuropejskich ocen technicznych.

Materiał multimedialny: Plansze interaktywneDNKYdDqT0Plansze interaktywne: Deklaracje właściwości użytkowych dla wyrobów szklanych.

Europejska ocena techniczna
Europejska ocena techniczna

Oznacza udokumentowaną ocenę właściwości użytkowych wyrobu budowlanegoWyrób budowlanywyrobu budowlanego w odniesieniu do jego zasadniczych charakterystyk, zgodnie z odnośnym europejskim dokumentem ocenyEuropejski dokument ocenyeuropejskim dokumentem oceny.

Materiał multimedialny: Plansze interaktywneDNKYdDqT0Plansze interaktywne: Deklaracje właściwości użytkowych dla wyrobów szklanych.

Formowanie
Formowanie

Etap produkcji szkła polegający na przygotowaniu masy szklanej odpowiedniej jakości i o określonej temperaturze do właściwej metody produkcji danego rodzaju wyrobu ze szkła.

Materiał multimedialny: Sekwencje filmoweDt9hdyLKqSekwencje filmowe: Technologiczne aspekty produkcji szkła sodowo‑wapniowego.

Jakość produkcji
Jakość produkcji

Dokładanie wszelkich starań, aby określony produkt zaspokajał oczekiwania potencjalnych klientów. Należy wówczas uwzględnić takie czynniki jak: jego sprawność, uniwersalność, walory estetyczne, a także ekonomiczne.
Jakość produkcji jest związana ze zgodnością produktu ze specyfikacją. Zgodność można uzyskać przez wykonanie wszystkich operacji technologicznych lub operacji kluczowych zgodnie z dokumentacją, w której zawarte są dane, jaki powinien być wyrób. Jakość produkcji jest weryfikowana przez kontrolerów międzyoperacyjnych. Możliwe błędy lub uchybienia, w większości przypadków, można poprawić w trakcie trwania procesu produkcji. Jednak bardzo rzadko jest to możliwe po zakończeniu procesu. W związku, z tym kontrola jakościKontrola jakościkontrola jakości produkcji, na poszczególnych etapach wytwarzania produktu jest potrzebna. Dzięki temu zdecydowanie zmniejsza się ilość wybrakowanych produktów, ale jednocześnie podnoszą się koszty produkcji (np. koszt naprawy braków, złomowania, prowadzenia kontroli).

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyDEBtxzow2Film edukacyjny: Zarządzanie procesem produkcji szkła - Lean Manufacturing.

Kontrola jakości
Kontrola jakości

Działania mające na celu sprawdzenie, mierzenie lub testowanie jednej, lub więcej charakterystyk produktu i odnoszenie wyników do wyspecjalizowanych wymagań w celu potwierdzenia zgodności. Zadanie to zwykle wykonywane jest przez wyspecjalizowany personel i nie wchodzi w zakres obowiązków pracowników produkcyjnych. Produkty niezgodne ze specyfikacjami są odrzucane lub przekazywane do poprawienia.

Materiał multimedialny: Sekwencje filmoweDt9hdyLKqSekwencje filmowe: Technologiczne aspekty produkcji szkła sodowo‑wapniowego.

Kompetencje pracownicze
Kompetencje pracownicze

Inaczej kwalifikacje pracowników, które dzielą się na trzy komponenty:  
a. wiedza – pracownik zna fakty, teorię, prawa czy doświadczenia przydatne na określonym stanowisku,
b. umiejętności – czyli zdolność do wykorzystania przyswojonej wiedzy podczas realizowania różnych zadań, 
c. postawy – czyli kompetencje społeczne, inaczej umiejętności interpersonalne, dzięki którym pracownik radzi sobie w różnego rodzaju sytuacjach społecznych, również podczas pracy.  
Inaczej mówiąc, kompetencje są tym, co pracownik umie zrobić, biorąc pod uwagę wiedzę, czyli co i jak trzeba wykonać, a także to, jak jest nastawiony do wykonania określonego zadania i w jaki sposób będzie działał. Na każdym stanowisku potrzebne są kompetencje adekwatne do wykonywanych czynności. Dla osoby zatrudniającej ważne są: kompetencje twarde, czyli wiedza i umiejętności umożliwiające efektywne wykonywanie zadań na stanowisku pracy (np. znajomość języków, obsługi komputera, wiedza na temat procesów zarządzania) oraz kompetencje miękkie, czyli umiejętności osobiste jednostki, cechy charakteru, sposób, w jaki działa samodzielnie oraz jak współdziała w grupie. Sama wiedza czy umiejętności nie wystarczą – dana osoba musi także posiadać przydatne na swoim stanowisku kompetencje społeczne, dopiero wtedy można powiedzieć, że jest idealnie przystosowanym pracownikiem, który będzie wykonywał swoje obowiązki efektywnie oraz będzie czerpał satysfakcję ze swojej pracy. 

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyDEBtxzow2Film edukacyjny: Zarządzanie procesem produkcji szkła - Lean Manufacturing.

Krajowa ocena techniczna
Krajowa ocena techniczna

Ocena wydawana przez jednostki oceny technicznej oraz instytuty badawcze, wyznaczone przez ministra właściwego ds. budownictwa dla określonych wyrobów budowlanychWyrób budowlanywyrobów budowlanych

Materiał multimedialny: Plansze interaktywneDNKYdDqT0Plansze interaktywne: Deklaracje właściwości użytkowych dla wyrobów szklanych.

Lean Manufacturing (produkcja odchudzona)
Lean Manufacturing (produkcja odchudzona)

Koncepcja polegająca na wprowadzeniu w firmie produkcyjnej pewnej kultury zarządzania. Lean production łączy wysoką jakość wytwarzanych produktów z minimalizowaniem marnotrawstwa materiałów oraz eliminacją niepotrzebnych działań zachodzących w ramach całego procesu produkcyjnego.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyDEBtxzow2Film edukacyjny: Zarządzanie procesem produkcji szkła - Lean Manufacturing.

Odprężanie
Odprężanie

Proces usunięcia naprężeń wewnętrznych w wyrobach szklanych.

Materiał multimedialny: Sekwencje filmoweDt9hdyLKqSekwencje filmowe: Technologiczne aspekty produkcji szkła sodowo‑wapniowego.

Producent
Producent

Oznacza osobę fizyczną lub prawną, która produkuje wyrób budowlany lub która zleca zaprojektowanie, lub wyprodukowanie wyrobu budowlanego i wprowadza ten wyrób do obrotu pod własną nazwą, lub znakiem firmowym. Producent produkuje towary w celu ich sprzedaży na rynku.

Materiał multimedialny: Plansze interaktywneDNKYdDqT0Plansze interaktywne: Deklaracje właściwości użytkowych dla wyrobów szklanych.

Przygotowanie zestawów szklarskich
Przygotowanie zestawów szklarskich

Przygotowanie mieszaniny surowców, w odpowiednich recepturach do produkcji szkła.

Materiał multimedialny: Sekwencje filmoweDt9hdyLKqSekwencje filmowe: Technologiczne aspekty produkcji szkła sodowo‑wapniowego.

Surowce szklarskie
Surowce szklarskie

Surowce używane do produkcji szkła.

Materiał multimedialny: Sekwencje filmoweDt9hdyLKqSekwencje filmowe: Technologiczne aspekty produkcji szkła sodowo‑wapniowego.

Szkło budowlane
Szkło budowlane

Jeden z rodzajów szkła użytkowany w życiu codziennym. Znajduje szerokie zastosowanie w budownictwie mieszkaniowym, komunalnym, gospodarczym i przemysłowym. 

Materiał multimedialny: Plansze interaktywneDNKYdDqT0Plansze interaktywne: Deklaracje właściwości użytkowych dla wyrobów szklanych.

Szkło sodowo‑wapniowe
Szkło sodowo‑wapniowe

Najbardziej rozpowszechniony rodzaj szkła. Wytwarzany z piasku kwarcowego, sodu i dodatku wapnia wraz z dodatkiem tlenku glinu, oraz małymi ilościami środków klarujących. Do produkcji wykorzystywana jest też stłuczka szklana, która znacząco obniża koszty produkcji. Wszystkie surowce są wytapiane w piecu w temperaturze do ok. 1450‑1600° C.
Można z tego produkować wszystkie rodzaje szkła, np. arkusze szkła sodowo‑wapniowego uzyskuje się przez wylewanie warstwy stopionego szkła na powierzchni roztopionej cyny. Metoda ta daje arkusze o jednolitej grubość i bardzo płaskie powierzchnie. Szkło sodowo‑wapniowe jest materiałem bazowym dla większości rodzajów szkła (bezbarwnego, kolorowego i wzorzystego).
Przykładowe właściwości dla szkła sodowo‑wapniowego: 
-może być chemicznie wzmocnione, aby zwiększyć wytrzymałość mechaniczną,
-może być termicznie wzmocnione (hartowanie), aby zwiększyć odporność na szok termiczny i wytrzymałość mechaniczną, 
-może być obrabiane, powlekane optycznie, trawione chemicznie, piaskowane, barwione lub laminowane, 
-ma dobrą płaskość i jakość powierzchni,  
-najniższy koszt wytwarzania elementów szklanych w postaci arkuszy. 

Materiał multimedialny: Sekwencje filmoweDt9hdyLKqSekwencje filmowe: Technologiczne aspekty produkcji szkła sodowo‑wapniowego.

System 5S
System 5S

System organizowania stanowiska pracy, umożliwiający maksymalną efektywność, wydajność i bezpieczeństwo procesów. Dzięki zastosowaniu systemu przedsiębiorstwo utrzymuje porządek na stanowiskach pracy, ułatwiając pracownikom wykonywanie obowiązków, co przyczynia się do eliminacji marnotrawstwa, a także zmniejszenia ryzyka obrażeń.
Najczęściej z systemu 5S korzystają firmy produkcyjne, gdzie na hali produkcyjnej są wyraźne stanowiska pracy z dużą masą różnych narzędzi. System 5S może być stosowany na innych stanowiskach, poza halą produkcyjną, sprawdzi się równie dobrze w organizowaniu biura.
System 5S obejmuje:

R10h53cSSwhOk
Grafika, pt. ,,System 5S”.
Źródło: Octopus VR Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

W szerszej perspektywie zastosowanie systemu 5S przez przedsiębiorstwo ma wpływ na następujące korzyści pracy:
-zwiększenie produktywności,
-większe bezpieczeństwo pracowników,
-wyeliminowania marnotrawstwa surowców i narzędzi,
-obniżenie kosztów produkcji,
-bardziej zaangażowani pracownicy,
-podniesienie standardów jakości pracy,
-łatwiejsze wykonywanie zadań,
-poprawę komunikacji wewnątrz organizacji,
-lepsza kontrola nad przebiegiem procesów.
 
Materiał multimedialny: Film edukacyjnyDEBtxzow2Film edukacyjny: Zarządzanie procesem produkcji szkła - Lean Manufacturing.

Topienie
Topienie

Proces stosowany do produkcji szkła, polegający na przekształcaniu zestawu za pomocą energii cieplnej w bezpostaciową, jednorodną i klarowną masę szklaną odpowiedniej lepkości, stanowiącą podstawowe tworzywo do produkcji wyrobów szklanych.   

Materiał multimedialny: Sekwencje filmoweDt9hdyLKqSekwencje filmowe: Technologiczne aspekty produkcji szkła sodowo‑wapniowego.

Typ wyrobu
Typ wyrobu

Oznacza zestaw reprezentatywnych poziomów lub klas właściwości użytkowych w odniesieniu do zasadniczych charakterystyk wyrobu budowlanegoWyrób budowlanywyrobu budowlanego wyprodukowanego przy zastosowaniu danej kombinacji surowców, lub innych składników w określonym procesie produkcyjnym.  

Materiał multimedialny: Plansze interaktywneDNKYdDqT0Plansze interaktywne: Deklaracje właściwości użytkowych dla wyrobów szklanych.

Użytkowanie maszyn
Użytkowanie maszyn

Wykonywanie wszelkich czynności związanych z maszyną, w szczególności: uruchamianie lub zatrzymywanie, posługiwanie się nią, transportowanie, naprawianie, modernizowanie, modyfikowanie, konserwowanie i obsługiwanie, w tym także czyszczenie. 

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyDEBtxzow2Film edukacyjny: Zarządzanie procesem produkcji szkła - Lean Manufacturing.

Właściwości użytkowe
Właściwości użytkowe

Wszelkie cechy funkcjonalne, które mają wpływ na użytkowanie danego wyrobu, a niekiedy całego obiektu.

Materiał multimedialny: Plansze interaktywneDNKYdDqT0Plansze interaktywne: Deklaracje właściwości użytkowych dla wyrobów szklanych.

Wyrób budowlany
Wyrób budowlany

Oznacza każdy wyrób lub zestaw wyprodukowany i wprowadzony do obrotu w celu trwałego wbudowania w obiektach budowlanych, lub ich częściach, którego właściwości wpływają na właściwości użytkowe obiektów budowlanych w stosunku do podstawowych wymagań dotyczących obiektów budowlanych. 

Materiał multimedialny: Plansze interaktywneDNKYdDqT0Plansze interaktywne: Deklaracje właściwości użytkowych dla wyrobów szklanych.

Zakładowa kontrola produkcji
Zakładowa kontrola produkcji

Oznacza udokumentowaną, stałą i wewnętrzną kontrolę produkcji w zakładzie produkcyjnym, zgodnie ze stosownymi zharmonizowanymi specyfikacjami technicznymi.  

Materiał multimedialny: Plansze interaktywneDNKYdDqT0Plansze interaktywne: Deklaracje właściwości użytkowych dla wyrobów szklanych.

Zasadnicze charakterystyki
Zasadnicze charakterystyki

Cechy wyrobu budowlanegoWyrób budowlanywyrobu budowlanego, które odnoszą się do podstawowych wymagań dotyczących obiektów budowlanych.

Materiał multimedialny: Plansze interaktywneDNKYdDqT0Plansze interaktywne: Deklaracje właściwości użytkowych dla wyrobów szklanych.

Zarządzanie produkcją
Zarządzanie produkcją

Oznacza planowanie, uporządkowanie, kierowanie i kontrolowanie działań produkcyjnych. Głównym zadaniem zarządzania produkcją jest przetwarzanie surowców w wyroby gotowe.

Materiał multimedialny: Film edukacyjnyDEBtxzow2Film edukacyjny: Zarządzanie procesem produkcji szkła - Lean Manufacturing.

Zharmonizowane specyfikacje techniczne
Zharmonizowane specyfikacje techniczne

Oznaczają normy i europejskie dokumenty oceny.

Materiał multimedialny: Plansze interaktywneDNKYdDqT0Plansze interaktywne: Deklaracje właściwości użytkowych dla wyrobów szklanych.

Znak B
Znak B

Znak przyznawany przez niezależne, kompetentne i obiektywne jednostki certyfikujące w ramach dobrowolnej certyfikacji wyrobów zgłaszanych przez dostawców, którymi mogą być producenci, importerzy lub dystrybutorzy. Wyrób oznaczony tym znakiem to wyrób bezpieczny w użytkowaniu, nowoczesny, przyjazny środowisku naturalnemu, wzbudzający zaufanie odbiorcy. Na produkty podlegające pod normy krajowe (oznaczane jako PN‑EN) i Krajową Ocenę Techniczną należy pozyskać znak budowlany B. Oznacza to, że towary muszą być zgodne z Dz.U.18.1233 oraz Dz.U.19.1176, a także posiadać krajową deklarację właściwości użytkowych. Obecnie znak B jest nanoszony na towary budowlane, które spełniają wymagania polskiej normy (PN) lub posiadają Krajową Aprobatę Techniczną.
Obowiązkiem posiadania znaku budowlanego B i wystawienia krajowej deklaracji właściwości użytkowych zostaną objęte nowe wyroby budowlane. 

Materiał multimedialny: Plansze interaktywneDNKYdDqT0Plansze interaktywne: Deklaracje właściwości użytkowych dla wyrobów szklanych.

Znak CE
Znak CE

Znak umieszczany na wyrobach, produktach i stanowi o zgodności europejskiej. Znak umieszczony na wyrobie jest deklaracją producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela, że oznakowany produkt spełnia wymagania dyrektyw Nowego Podejścia (Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE nr 305/2011) lub rozporządzeń związanych z procesem oceny zgodności. Potwierdzeniem nadania znaku jest dokument nazywany deklaracją zgodności UE, deklaracją właściwości użytkowych (DWU — tylko dla wyrobów budowlanych objętych Rozporządzeniem nr 305/2011). 

Materiał multimedialny: Plansze interaktywneDNKYdDqT0Plansze interaktywne: Deklaracje właściwości użytkowych dla wyrobów szklanych.