E-materiały do kształcenia zawodowego

Montaż mechaniczny urządzeń automatyki przemysłowej

ELM.01. Montaż, uruchamianie i obsługiwanie układów automatyki przemysłowej – Automatyk 731107 i Technik automatyk 311909

bg‑gold

Słownik pojęć dla e‑materiału

R1GWnMtDLBM0u
Instrukcja korzystania ze słownika Słownik pojęć do e-zasobu zawiera hasła oraz ich definicje. Hasła zostały ułożone w kolejności alfabetycznej. Wybrane pojęcia zawierają również odsyłacze (linki) do elementów składowych e‑zasobu, w których zostały użyte. Poprawne korzystanie ze słownika pojęć pozwoli Ci opanować podstawowy zasób słownictwa branżowego oraz ułatwi przyswojenie wiedzy zawartej w e-zasobie.
1
aparatura kontrolno‑pomiarowa
aparatura kontrolno‑pomiarowa

zbiór narzędzi i urządzeń, które są stosowane w celu pomiaru, oceny, testowania i zapewnienia zgodności z określonymi standardami lub specyfikacjami (np: wszelkiego rodzaju mierniki, rejestratory, przetworniki, urządzenia do kalibracji, systemy wizyjne, spektrometry, czujniki, itd.)

czujnik
czujnik

urządzenie lub element wykrywający i mierzący fizyczne lub chemiczne parametry otoczenia lub procesu i przekształcający te informacje na sygnał elektryczny lub inny rodzaj sygnału, który może być odczytany przez systemy sterowania lub monitorowania; czujniki mogą być wykorzystywane do pomiaru różnych parametrów, takich jak temperatura, wilgotność, ciśnienie, poziom, ruch, światło, dźwięk, obecność elementu lub substancji chemicznych, itp

czujnik indukcyjny
czujnik indukcyjny

przyrząd służący do wykrywania różnorakich metalowych przedmiotów oraz części maszyn; czujnik tego typu posiada własną strefę wykrywania, więc jeśli dany przedmiot znajdzie się w jej polu, czujnikczujnik zmienia stan swojego sygnału wyjściowego; tego typu urządzenia wykorzystywane są w wielu układach automatyki przemysłowej, gdyż kontrolują położenie oraz ruchy mechanizmów sterowanych automatycznie

czujnik rezystancyjny
czujnik rezystancyjny

urządzenie, które reaguje na zmiany temperatury zmianą rezystancji wmontowanego w nie rezystora; wraz ze wzrostem temperatury zmienia się rezystancja metalu (najczęściej wykorzystuje się platynę, miedź oraz nikiel), z którego wykonany jest rezystor; czujnikiczujnikczujniki rezystancyjne znajdują zastosowanie w procesach regulacji wielu urządzeń przemysłowych (np. pieców hutniczych) oraz m.in. w laboratoriach, systemach klimatyzacji

dokumentacja techniczna
dokumentacja techniczna

rodzaj dokumentu, który w sposób wyczerpujący opisuje parametry oraz techniczne działanie danej konstrukcji, wyrobu, instalacji, obiektu, dzięki czemu produkty te mogą zostać wykonane (wdrożone do produkcji); dokumentacja techniczna pozwala również określić przybliżony czas realizacji poszczególnych części składowych planowanego projektu oraz określić ich koszt (kosztorys jest istotną częścią dokumentacji technicznej)

elementy nastawcze
elementy nastawcze

urządzenia (np. regulatory ciśnienia, regulatory temperatury, zawory sterujące, regulatory przepływu czy regulatory poziomu), które wpływają na regulację lub zmianę działania systemu, reagując na informacje zwrotne i sygnały sterujące; ich rola polega na wprowadzaniu odpowiednich korekt lub dostarczaniu sygnałów wejściowych do systemu w celu osiągnięcia określonych wartości lub parametrów pracy

elementy wykonawcze
elementy wykonawcze

urządzenia (np: podajniki, pompy, przepustnice powietrza czy siłowniki), które mają za zadanie odpowiedź na sygnał dostarczony przez system sterowania lub automatyzacji, przekształcając ten sygnał w  działanie fizyczne, które wpływa na warunki środowiskowe w kontrolowanym procesie (np. przepływ, ciśnienie, prędkość, ilość substancji, czy temperaturę w procesie produkcyjnym lub systemie kontrolnym)

kalibrator temperatury
kalibrator temperatury

urządzenie kontrolno‑pomiarowe, które pozwala ustalić wysokość temperatury, według której należy skalibrować dany obiekt

kamera termowizyjna
kamera termowizyjna

urządzenie używane do rejestracji ciepła (za pomocą podczerwieni) emitowanego przez dany obiekt

karta wejścia‑wyjścia
karta wejścia‑wyjścia

rodzaj urządzenia służącego do komunikacji jego użytkownika z różnymi systemami przetwarzania danych; tego typu karta przystosowana jest do współpracy z programami komputerowymi, posiada również kilka wejść, dzięki czemu można do niej podłączyć m.in. różnego rodzaju detektory, kontaktrony, termometry, co pozwala sterować urządzeniami takim jak np. siłownik, semafor czy szlaban

komputer przemysłowy
komputer przemysłowy

komputer stworzony i przygotowany do działania w warunkach przemysłowych (np. hale produkcyjne lub magazyny), który charakteryzuje się podwyższoną odpornością na uszkodzenia mechaniczne i groźne czynniki zewnętrzne

kontroler temperatury
kontroler temperatury

przyrząd służący do kontroli oraz regulacji temperatury; posiada wbudowany sterownik, który pobiera sygnał płynący z czujnika temperatury, a następnie oblicza różnicę między jej wartością zaprogramowaną (zadaną) a mierzalną w danym momencie

manometr
manometr

urządzenie służące do pomiaru ciśnienia w różnych systemach i procesach przemysłowych; kluczowy element w zakresie monitorowania i  regulacji procesów w przemyśle, gdzie precyzyjne pomiary ciśnienia są niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa, efektywności i optymalnej pracy maszyn oraz instalacji; mogą one mierzyć ciśnienie powietrza, gazów, par, cieczy lub innych mediów i są zwykle połączone z  systemami automatyki przemysłowej dla celów monitorowania i kontroli. Najczęściej stosowane w przemyśle są manometry z rurką Bourdona, manometry puszkowe, manometry membranowe, natomiast wzorcowanie manometrów odbywa się przy użyciu manometrów obciążnikowo‑tłokowych

miernik cęgowy
miernik cęgowy

nazywany także cęgowym miernikiem prądowym lub cęgowym amperomierzem, to rodzaj przyrządu pomiarowego wykorzystywanego do mierzenia prądu w  obwodach elektrycznych bez konieczności przerywania przewodu; mierniki cęgowe posiadają również funkcje pomiaru napięcia, oporu, a także mogą oferować dodatkowe możliwości pomiarowe

moduł bezpieczeństwa
moduł bezpieczeństwa

urządzenie wykorzystywane najczęściej w środowisku automatyzacji do realizowania funkcji bezpieczeństwa, jego zadaniem jest obniżenie ryzyka w sytuacji zagrożenia do bezpiecznego poziomu

multimetr cyfrowy
multimetr cyfrowy

przyrząd do pomiaru dwóch lub więcej wartości elektrycznych: głównie napięcia (mierzonego w woltach), prądu (mierzonego w amperach) i rezystancji (mierzonego w omach)

obiekt regulacji
obiekt regulacji

urządzenie lub cały technologiczny procesproces technologicznytechnologiczny proces, którym w danym momencie sterujemy za pomocą aparatury kontrolno‑pomiarowejaparatura kontrolno‑pomiarowaaparatury kontrolno‑pomiarowej; obiektem regulacji może być np. temperatura w pomieszczeniu, której poziom możemy dostosować

proces technologiczny
proces technologiczny

zespół zorganizowanych czynności oraz celowo wykreowanych i przeprowadzanych prawidłowo zjawisk fizycznych oraz chemicznych mających na celu przemianę w danym zakładzie przemysłowym określonego zestawu surowców w żądane produkty; proces technologiczny zazwyczaj złożony jest z szeregu operacji i procesów jednostkowych

protokół pomiarowy
protokół pomiarowy

dokument prawny przygotowywany na podstawie oględzin oraz badania zwanego przeglądem, który poświadcza o stanie danej instalacji, sieci lub urządzenia

prowadnica liniowa
prowadnica liniowa

element linii produkcyjnej, zbudowany z szyn profilowych oraz wózków tocznych, które umożliwiają powtarzalność wytwarzania danego produktu oraz zapewniają odpowiednią precyzję jego wykonania; prowadnice liniowe stosuje się m.in. w drukarkach, obrabiarkach, maszynach pakujących, urządzeniach transportowych czy automatach spawalniczych

przekaźnik bezpieczeństwa
przekaźnik bezpieczeństwa

urządzenie odpowiadające za bezpieczeństwo w miejscach pracy (np. fabrykach, zakładach przemysłowych), które znacząco zmniejsza ryzyko wystąpienia zagrożenia, odłączając zasilanie (czy wymuszając zatrzymanie maszyny z utrzymaniem mocy) w przypadku wystąpienia stanu zagrażającego życiu lub zdrowiu operatora bądź uszkodzenia danej maszyny; typowy przekaźnik bezpieczeństwa jest zbudowany z trzech styczników

przemiennik częstotliwości
przemiennik częstotliwości

zespół układów, na który składają się prostownik, falownik, układ pośredni oraz układ zabezpieczeń. Zadaniem prostownika jest zamiana wejściowego prądu przemiennego na prąd stały, a zadaniem falownika jest zamiana prądu stałego w przemienny, którego częstotliwość może być regulowana

system SCADA
system SCADA

(ang. Supervisory Control And Data Acquisition) system informatyczny nadzorujący przebieg procesu technologicznego lub produkcyjnego, którego główne funkcje obejmują zbieranie aktualnych danych (wyników pomiarów), ich wizualizację, sterowanie procesem, alarmowanie o nieprawidłowościach oraz archiwizację danych