E-materiały do kształcenia zawodowego

Montaż i konserwacja traktów telekomunikacyjnych

INF.01 Montaż i utrzymanie torów telekomunikacyjnych oraz urządzeń abonenckich – Monter sieci i urządzeń telekomunikacyjnych 742202 oraz Technik telekomunikacji 352203

bg‑yellow

Słownik pojęć dla e‑materiału

1
Instrukcja korzystania ze słownika

Słownik pojęć do e‑zasobu zawiera hasła oraz ich definicje. Hasła zostały ułożone w kolejności alfabetycznej. Wybrane pojęcia zawierają również odsyłacze (linki) do elementów składowych e‑zasobu, w których zostały użyte.

Poprawne korzystanie ze słownika pojęć pozwoli ci opanować podstawowy zasób słownictwa branżowego oraz ułatwi przyswojenie wiedzy zawartej w e‑materiale.

1
adapter gniazda keystone
adapter gniazda keystone

adapter umożliwiający montaż jednego gniazda typu keystonegniazdo keystonekeystone w instalacjach teletechnicznych, np. teletechnicznych obudowach mieszkaniowych (TOM)

alkohol izopropylowy
alkohol izopropylowy

inaczej izopropanol; organiczny związek chemiczny z grupy alkoholi alifatycznych wykorzystywany do czyszczenia włókien światłowodowych przed montażem, usuwa zanieczyszczenia i  pozwala przygotować włókna do optymalnej transmisji światła

dokumentacja techniczna
dokumentacja techniczna

zbiór dokumentów opisujących obiekt techniczny oraz działania umożliwiające jego wyprodukowanie (dokumentacja konstrukcyjna i technologiczno‑produkcyjna), eksploatację i obsługę (d.t. ruchowa), a także niekiedy kasację (złomowanie, rozbiórkę) i odzyskiwanie surowców (dokumentacja recyklingu); może zawierać rysunki, schematy, wykresy, nomogramy itp. oraz dokumenty tekstowe — obliczenia, wykazy, instrukcje, specyfikacje techniczne, często w formie tabel

endoskop / kamera inspekcyjna do rur
endoskop / kamera inspekcyjna do rur

urządzenie służące do wizualnego sprawdzenia miejsc trudno dostępnych, takich jak przewody wentylacyjne, kominy czy rury kanalizacyjne; endoskop pozwala na szybkie zlokalizowanie i zdiagnozowanie problemu oraz wspomaga jego usunięcie

R12oRQwdElrEa
endoskop
Źródło: Charles & Hudson, flickr.com, licencja: CC BY-SA 2.0.
foton
foton

elementarny nośnik energii świetlnej, który umożliwia przesyłanie sygnałów w postaci impulsów świetlnych przez przewód światłowodowy; wwłaściwości fotonów, takie jak energia i pęd, wpływają na jakość i prędkość transmisji sygnału w światłowodach

gniazdo keystone
gniazdo keystone

gniazdo służące do budowy punktów abonenckich i  krosowych, umiejscawiane w instalacjach wewnętrznych typu poziomego oraz pionowego oraz w sieciach teleinformatycznych

gratownik
gratownik

narzędzie ręczne przeznaczone do obróbki rurek z tworzyw sztucznych i miedzi, służące do gratowania, fazowania lub wygładzania krawędzi obrabianych rurek; wyglądem przypomina częściowo pusty w środku walec z nożami ścinającymi materiał wewnątrz

R1WZWEWIqgJNX
Gratownik
Źródło: Cschirp, wikimedia commons, licencja: CC BY-SA 3.0.
kabel koncentryczny
kabel koncentryczny

wykorzystywany do transmisji sygnałów zmiennych małej mocy; powszechnie używany w instalacjach antenowych, telewizji kablowej, przemysłowej czy w instalacji anten satelitarnych

RhiYrl0bmTpkb
Kabel koncentryczny
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY-SA 3.0.
kabel telekomunikacyjny
kabel telekomunikacyjny

kabel służący do łączenia telefonicznych i teletransmisyjnych urządzeń stacyjnych oraz transmisji danych za pomocą sygnałów analogowych i cyfrowych w instalacjach sterowania i sygnalizacji

kabel światłowodowy
kabel światłowodowy

kabel zawierający jedno lub więcej włókien szklanych prowadzących impulsy światła; kable utworzone z włókien szklanych są odporne na zakłócenia elektromagnetyczne i mają dużą przepustowość; światłowody dzielą się ze względu na strukturę na jednomodowe i wielomodowe; przykładowy 8‑żyłowy światłowód zbudowany jest z włókien szklanych, zewnętrznej powłoki włókien, tuby światłowodu, wypełnienia z włókniny aramidowej lub żelu higrofobowego; uszczelnienie ośrodka; wzmocnienia w postaci np. włókien aramidowych oraz zewnętrznej powłoki, np. z PCV

RSN2yb2487rvX
Kabel światłowodowy
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY-SA 3.0.
kanalizacja kablowa (zwana inaczej teletechniczną bądź telekomunikacyjną)
kanalizacja kablowa (zwana inaczej teletechniczną bądź telekomunikacyjną)

system rur, przez które prowadzone są kable sieci telekomunikacyjnej

RfIPn1dlL7GWK
Kanalizacja kablowa
Źródło: Cjp24, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 4.0.
kevlar
kevlar

bardzo odporny i twardy polimer z grupy poliamidów, z którego przędzie się włókna sztuczne o wysokiej wytrzymałości

klucz hakowy kątowy
klucz hakowy kątowy

klucz samozaciskowy, jednoręczny, przeznaczony do prac ciężkich; posiada często ząbkowane szczęki zapewniające mocny chwyt, dzięki czemu umożliwia odkręcanie nakrętkek i śrub mająch zniszczone krawędzie; górna szczęka klucza jest ruchoma, co pozwala na pracę z elementami o różnych średnicach

R1Dt81RD2Abym
Klucz hakowy kątowy
Źródło: Derek Eiland, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.
klucz łańcuchowy
klucz łańcuchowy

rodzaj mocnego klucza rurowego, którego elementem jest łańcuch; przeznaczony do prac ciężkich

R1PtpArPmDp8S
Klucz łańcuchowy
Źródło: rothenberger.com, tylko do użytku edukacyjnego na zpe.gov.pl.
klucz rurowy szwedzki
klucz rurowy szwedzki

rodzaj klucza nastawnego z regulowaną szerokością szczęk

R1CW3APisSMzb
Klucz rurowy szwedzki
Źródło: St.Mons, Wikimedia Commons, domena publiczna.
klucz taśmowy
klucz taśmowy

klucz zbudowany z żeliwnej lub aluminiowej rękojeści z przymocowaną taśmą z przędzy nylonowej, używany do montażu rur z tworzywa

R15orLqBWJr3i
Klucz taśmowy
Źródło: shutterstock.com, Licencja niewyłączna.
kwarc
kwarc

bardzo twardy minerał zbudowany głównie z dwutlenku krzemu

latarka światłowodowa
latarka światłowodowa

rodzaj laserowego testera światłowodów,  pozwala na optyczną lokalizację uszkodzeń włókien światłowodowych

łamacz
łamacz

nóż diamentowy, wykorzystywany do cięcia włókna światłowodowego

mikrokabel światłowodowy
mikrokabel światłowodowy

kabel światłowodowy o zmniejszonej średnicy, wzdłuż których jako nośniki informacji przesyłane są impulsy świetlne

mikropęknięcie
mikropęknięcie

drobne uszkodzenie światłowodu powstałe na skutek zmiany średnicy czy geometrii rdzenia; może prowadzić do utraty siły sygnału

mikrorurka
mikrorurka

mikrorurka, w której instaluje się mikrokabel światłowodowy dobrany do jej średnicy, posiada wewnętrzną powierzchnia rowkowaną lub gładką z powłoką antyelektrostatyczną

mikrowiązka światłowodowa
mikrowiązka światłowodowa

wiązka włókien światłowodowych pokryta akrylem; przeznaczona do mikrorurek o najmniejszej średnicy o maksymalnej liczbie 12 włókien światłowodowych, wzdłuż których, jako nośniki informacji przesyłane są impulsy świetlne

multimetr optyczny
multimetr optyczny

tester straty optycznej; służy do określenia poziomu mocy sygnału i pomiaru tłumienia kabla optycznego; zapewnia analizę pracy urządzenia końcowego, służącego do przesyłania sygnału do linii optycznej i pomiary linii kablowej

nożyce do cięcia rur
nożyce do cięcia rur

ręczne narzędzie złożone z solidnej, często żeliwnej, rękojeści oraz dwóch ostrzy, które służą do nadawania konkretnej długości i kształtu rurom

RX85ouhsIgy7e
Nożyce do cięcia rur
Źródło: dreamstime.com, Licencja niewyłączna.
nożyce do cięcia włókien światłowodowych (inaczej: obcinarka włókien światłowodowych)
nożyce do cięcia włókien światłowodowych (inaczej: obcinarka włókien światłowodowych)

ręczne narzędzie do precyzyjnego przecinania włókien światłowodowych np. przed ich spawaniem lub zakładaniem szybkozłączy

nożyce do kevlaru
nożyce do kevlaru

ręczne narzędzie do cięcia nadmiaru włókien optycznych, tkaniny szklanej, włókien aramidowych; ostrza nożyc wykonane są z utwardzanej stali

obcinak krążkowy
obcinak krążkowy

narzędzie do przecinania rur wykonanych z różnych materiałów i o różnej średnicy; przecięcie wykonuje się za pomocą hartowanego kółka tnącego i rolek prowadzących umieszczonych na końcu rękojeści

R1W5FUdVsqsOk
Obcinak krążkowy
Źródło: dreamstime.com, Licencja niewyłączna.
patchcordy światłowodowe”
patchcordy światłowodowe”

odcinki kablowe zakończone obustronnie złączami światłowodowymi, przeznaczone do przełączania torów optycznych w przełącznicach lub do przyłączania urządzeń transmisyjnych oraz aparatury pomiarowej

pigtajle/pigtaile
pigtajle/pigtaile

odcinki kablowe zakończone z jednej strony złączem światłowodowym, przeznaczone do spawania z kablem liniowym wewnątrz przełącznic światłowodowych, muf oraz modułów kasetowych, produkowane na tubie lub na kablu stacyjnym

płaszcz włókna światłowodowego
płaszcz włókna światłowodowego

warstwa zewnętrzna włókna, otaczająca rdzeń i pełniąca rolę głównej bariery dla transmitowanej fali świetlnej; wykonany z  materiału o mniejszym współczynniku załamania światła niż rdzeń włókna, co umożliwia całkowite wewnętrzne odbicie promienia świetlnego, co pozwala na propagację sygnału optycznego wzdłuż włókna bez straty energii; pełni również funkcję ochronną dla rdzenia, zapewniając mu fizyczną izolację i chroniąc przed uszkodzeniami mechanicznymi

poliamid
poliamid

polimer zawierający wiązania amidowe o silnych tendencjach do krystalizacji, dodatkowo wzmacnianą tworzeniem się wiązań wodorowych między atomem tlenu i azotu

polietylen
polietylen

tworzywo powstałe w wyniku polimeryzacji etylenu, charakteryzuje się małą gęstością, odpornością na substancje chemiczne, i wilgoć

polimer
polimer

substancja chemiczna o bardzo dużej masie cząsteczkowej; podstawowy składnik tworzyw sztucznych

polwinit
polwinit

tworzywo sztuczne, oparte na polichlorku winylu (PVC), trudnozapalne i odporne na substancje chemiczne i wilgoć; szeroko stosowane w celu izolacji przewodów, w celu zapewnienia ochrony przed ich uszkodzeniami

poziom strat sygnału optycznego
poziom strat sygnału optycznego

inaczej tłumienie; określenie spadku poziomu mocy w miarę rozchodzenia się sygnału w instalacji; występuje w wyniku rozpraszania się energii utraconej na pokonanie rezystancji lub impedancji i zależy od częstotliwości

praska / zaciskarka do rur
praska / zaciskarka do rur

przyrząd do łączenia rur za pomocą złączy zaprasowywanych, składa się z rękojeści oraz otwieranych i wymiennych szczęk

R1drRMOT9YQKI
Praska do rur
Źródło: rothenberger.com, tylko do użytku edukacyjnego na zpe.gov.pl.
promień gięcia włókna
promień gięcia włókna

maksymalny dopuszczalny promień gięcia pojedynczego włókna, zależny od jego standardu

przełącznica światłowodowa
przełącznica światłowodowa

urządzenie stosowane wewnątrz budynków do łączenia kabli światłowodowych i patchcordów lub pigtaili; wykonana jest ze stalowej blachy, wyposażona w złącza FC, ST, SC i LC

rdzeń włókna światłowodowego
rdzeń włókna światłowodowego

centralna część włókna światłowodowego, znajdująca się wewnątrz płaszcza włókna, stanowi medium propagacyjne dla sygnału optycznego; wykonany jest z szkła kwarcowego lub innego materiału (szkła fluorkowego, polimerowych materiałów optycznych) o  większym współczynniku załamania światła niż płaszcz, co umożliwia skuteczną propagację sygnału optycznego

ripcord
ripcord

linka wewnątrz kabla służąca bezpiecznemu usuwaniu izolacji kabla na większej jego długości, gdy nie ma możliwości tradycyjnego ściągnięcia izolacji poprzez zsunięcie jej na koniec kabla

rura kanalizacyjna
rura kanalizacyjna

rura wykonana najczęściej z tworzywa sztucznego, służąca do osłony, ochrony i prowadzenia przewodów (kabli)

rura OPTO–HDPE (inaczej: rura światłowodowa)
rura OPTO–HDPE (inaczej: rura światłowodowa)

rura wykonana najczęściej z polietylenu, służąca do ochrony światłowodów

R9lmUJai1Asp8
Rura światłowodowa
Źródło: JFVelasquez Floro, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 4.0.
skrętka telekomunikacyjna
skrętka telekomunikacyjna

rodzaj przewodu sygnałowego służącego do przesyłania informacji; skrętka zbudowana jest z jednej lub większej liczby par kabli skręconych ze sobą w celu eliminacji wpływu zakłóceń elektromagnetycznych oraz zakłóceń wzajemnych, zwanych przesłuchami; skręcenie żył powoduje jednocześnie zawężenie pasma transmisyjnego

skrzynka telekomunikacyjna (teletechniczna)
skrzynka telekomunikacyjna (teletechniczna)

urządzenie służące do zamontowania i umieszczenia w jednym miejscu urządzeń i innych elementów instalacji telekomunikacyjnych w budynku; zabezpiecza przed uszkodzeniem i ingerencją osób trzecich

spaw mechaniczny
spaw mechaniczny

rodzaj łącza pozwalającego na na mechaniczne połączenie włókien światłowodu bez użycia spawarki

stripper do włókien
stripper do włókien

narzędzie służące do ściągania powłok zewnętrznych w celu przygotowania pigtailu lub uszkodzonego fragmentu światłowodu, do wykonania spawu mechanicznego lub montażu w szybkozłączu; występują dwa rodzaje stripperów - czołowy i boczny

studnia telekomunikacyjna (teletechniczna)
studnia telekomunikacyjna (teletechniczna)

konstrukcja umieszczona w ziemi, zaopatrzona w otwierany właz; do studni doprowadzone są rury zawierające przewody; studnia umożliwia dostęp do systemu kabli telekomunikacyjnych celem przeprowadzenia kontroli, niezbędnych renowacji, napraw w przypadku awarii lub rozbudowy całej sieci

Rf0qMgVIGNQDl
Studnia telekomunikacyjna (teletechniczna)
Źródło: pixabay.com, domena publiczna.
styk/miejsce styku
styk/miejsce styku

miejsce połączenia dwu elementów kabli telekomunikacyjnych, inaczej zwane spojeniem

szybkozłącze typu SC/APC
szybkozłącze typu SC/APC

element pozwalający na szybkie (bez polerowania i klejenia) zakończenie kabla światłowodowego; nie wymaga stosowania drogich narzędzi i sterylnych warunków

światło UV
światło UV

inaczej światło ultrafioletowe, nadfiolete, promieniowanie ultrafioletowe, promieniowanie nadfioletowe;  niewidzialne dla człowieka promieniowanie elektromagnetyczne o długości fali od 10 nm do 400 nm

światłowód jednomodowy
światłowód jednomodowy

rodzaj światłowodu służący do przesyłania jednego modu światła, nazywanego modem podstawowym; umożliwia przesyłanie danych na duże odległości, ponieważ występuje w nim dyspersja chromatyczna i polaryzacyjna, a tłumienność jednostkowa przyjmuje małe wartości; pozwala to na budowę systemów transmisyjnych dalekiego zasięgu

Rf0Na9xonEpb7
Światłowód jednomodowy
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY-SA 3.0.
światłowód wielomodowy
światłowód wielomodowy

rodzaj światłowodu przenoszący wiele modów (monochromatycznych wiązek światła), rozchodzących się pod różnymi kątami względem osi światłowodu; umożliwia transmisję na dużo mniejszą odległość niż w przypadku światłowodu jednomodowego bez wzmacniacza sygnału, ponieważ występuje w nim dyspersja chromatyczna i międzymodowa, a tłumienność jednostkowa przyjmuje duże wartości

Rz110vWLJcY9s
Światłowód wielomodowy
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY-SA 3.0.
taśma ostrzegawcza „UWAGA KABEL ŚWIATŁOWODOWY”
taśma ostrzegawcza „UWAGA KABEL ŚWIATŁOWODOWY”

element zabezpieczania podziemnych telekomunikacyjnych linii światłowodowych; układana w wykopie nad linią kabli przebiegających w danym miejscu, taśma informuje o potencjalnym niebezpieczeństwie każdego, kto w jakiś sposób dostanie się na taką głębokość

tester kabli światłowodowych
tester kabli światłowodowych

przyrząd służący do diagnozowania problemów związanych z kontrolą światłowodów, np. odnajdujący zanieczyszczone powierzchnie włókien światłowodowych

R3GplEycNCAwH
Tester kabli światłowodowych
Źródło: intersell.pl, licencja: CC BY-SA 3.0.
tester straty mocy optycznej
tester straty mocy optycznej

urządzenia służące do mierzenia mocy sygnału optycznego i testowania średniej mocy w systemach światłowodowych; jego zadaniem jest badanie zakresu długości fal i poziomów mocy

R1c5SOhPSJrxn
Tester straty mocy optycznej
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY-SA 3.0.
trakt telekomunikacyjny
trakt telekomunikacyjny

całość linii, drogi kablowej i sieci telekomunikacyjnej wykorzystywanej do przesyłania na odległość sygnałów i informacji

wizualny lokalizator uszkodzeń
wizualny lokalizator uszkodzeń

urządzenie przeznaczone do diagnozowania problemów związanych z okablowaniem światłowodowym, pozwala zlokalizować uszkodzenia i testować dzialanie jednomodowych oraz wielomodowych kabli światłowodowych

włókna aramidowe
włókna aramidowe

sztuczne włókna wykonane z kewlaru

zgrzewarka
zgrzewarka

narzędzie służące do łączenia rur z tworzyw sztucznych; składa się z elementu grzejnego oraz otworów, w które umieszcza się rury; materiał obu rur jest nadtapiany, przez co łączą się one w sposób trwały

Rw5FSQDIh5MPP
Zgrzewarka
Źródło: feepik.com, Licencja niewyłączna.
złącze RJ‑45
złącze RJ‑45

najpopularniejszy typ złącza stosowanego do budowy sieci lokalnych, przystosowany do kabla TP; służy do połączenia między okablowaniem klienta a okablowaniem dostawcy telekomunikacji

RfwIs0AMFsoAJ
Złącze RJ‑45
Źródło: Justin, Wikimedia Commons, licencja: CC BY 2.0.
żel hydrofobowy
żel hydrofobowy

substancja żelująca; najczęściej polimer organiczny o strukturze siatki, który może absorbować duże ilości cieczy i tworzyć stabilną strukturę żelową; w traktach telekomunikacyjnych używany jest jako materiał izolacyjny i uszczelniający, który chroni przewody przed wilgocią i korozją