Ewakuacja to jeden ze środków ochrony zbiorowej, który ma na celu ratowanie ludzkiego życia. To zorganizowane przemieszczenie ludzi (czasem wraz z dobytkiem) z miejsca, w którym występuje zagrożenie, na teren bezpieczny. Z ewakuacją z budynku najczęściej mamy do czynienia w przypadku zagrożenia pożarem lub atakiem bombowym, a z akcją na szerszą skalę (np. z osiedla lub miasta) na przykład wtedy, gdy występuje zagrożenie wybuchem gazu, powodzią lub wojną.

Życie i zdrowie ludzkie w takiej sytuacji jest najważniejsze, a ochrona mienia jest zawsze na drugim miejscu. Jeśli nie masz czasu, nie ryzykuj i nie zajmuj się zbieraniem swoich rzeczy osobistych.

Wyróżniamy dwa rodzaje ewakuacji – ewakuację planową oraz doraźną:

• ewakuacja planowa – polega na przemieszczeniu ludności z miejsc zagrożonych awarią czy zniszczeniem (np. obiektów użyteczności publicznej, terenów przewidywanych działań zbrojnych lub zakładów pracy) zgodnie z wcześniej przygotowanym planem. Ten rodzaj ewakuacji opracowywany jest w czasie pokoju, a wdrażany w momencie niebezpieczeństwa (awarii, wojny, klęski żywiołowej).

• ewakuacja doraźna – ewakuacja doraźna to natychmiastowe przemieszczenie ludności z miejsc, gdzie występuje bezpośrednie zagrożenie ich zdrowia lub życia, do terenów bezpiecznych.

W zależności od skali oraz rodzaju zagrożenia wyróżniamy trzy stopnie ewakuacji, przy czym w odniesieniu do imprez masowych zastosowanie ma I stopień.

• Ewakuacja I stopnia – zakłada niezwłoczne przemieszczanie ludzi, zwierząt oraz mienia z terenów, w których nastąpiło niespodziewane oraz bezpośrednie zagrożenie zdrowia lub życia, do bezpiecznego miejsca. Ewakuacja I stopnia ma najczęściej miejsce w przypadku awarii przemysłowych, pożarów, podtopień, huraganów, katastrof komunikacyjnych. Może ją zarządzić osoba, która kieruje akcją ratowniczą na terenie zagrożonym, jak i urzędnik władz lokalnych (np. wójt czy prezydent miasta).

• Ewakuacja II stopnia – zakłada wcześniej przygotowane, planowe przemieszczenie ludzi, zwierząt oraz mienia z rejonów, które stanowią dla nich potencjalne zagrożenie w przypadku uszkodzenia lub awarii. Ewakuacja II stopnia jest wdrażana, gdy pojawią się symptomy takiego zagrożenia.

• Ewakuacja III stopnia – ten stopień ewakuacji zakłada wcześniej przygotowane, planowe przemieszczenie ludzi, zwierząt oraz mienia podczas stanu podwyższonej gotowości obronnej państwa. Przeprowadzana jest w czasie wojny lub zagrożenia bezpieczeństwa kraju. Jej przygotowanie obejmuje dwa warianty:

  • ewakuację z przewidywanych rejonów (miejsc) działań operacyjnych sił zbrojnych,

  • ewakuację ludności, która wyrazi chęć opuszczenia obszarów potencjalnie zagrożonych prowadzeniem działań militarnych.

Decyzja o przeprowadzeniu ewakuacji III stopnia może zostać podjęta przez terenowe organy obrony cywilnej lub organy wojskowe działające w kooperacji z właściwymi organami obrony cywilnej.

Jeśli pracownik służby porządkowej lub informacyjnej zauważy pożar, w pierwszej kolejności powinien zaalarmować wszystkich, którzy znajdują się w strefie zagrożenia oraz zadzwonić na numer ratunkowy. Obecnie w wielu nowoczesnych budynkach są Systemy Sygnalizacji Pożaru (SAP), z których sygnał przekazywany jest do Państwowej Straży Pożarnej. Nie zwalnia nas to jednak z obowiązku upewnienia się, czy służby otrzymały informację i są już w drodze.

Po włączeniu alarmu rozpoczyna się ewakuacja. Docelowe miejsce ewakuacji zależy od kilku czynników. Na pewno jest to miejsce zgodne z opracowaną instrukcją bezpieczeństwa pożarowego, jeśli obiekt taką posiada. Przede wszystkim musi być to miejsce bezpieczne, wolne od zagrożeń, mogące pomieścić osoby ewakuowane. Osoby, które już znalazły się w miejscu zbiórki, nie rozchodzą się, a wyznaczeni członkowie służby porządkowej lub informacyjnej sprawdzają, czy wszyscy opuścili zagrożony rejon.

W czasie ewakuacji ważne jest, aby zachować opanowanie i spokój. Osoby ewakuowane powinny poruszać się szybko, ale nie biegać ani nie wyprzedzać innych – takie postępowanie może tylko utrudnić ewakuację i bezpieczne wydostanie się wszystkich osób. Aby nie powstał niepotrzebny chaos, ewakuowani muszą bezwzględnie podporządkować się osobom przeprowadzającym ewakuację, tzn. członkom służby porządkowej lub informacyjnej. Po usłyszeniu alarmu, osoby ewakuowane niezwłocznie udają się do najbliższego wyjścia ewakuacyjnego. Drogę wskazują zielone piktogramy, które są rozmieszczone wzdłuż dróg ewakuacyjnych.

Podczas ewakuacji nie używa się wind! Mogą się one zapalić i zatrzymać, a ponadto rozprzestrzeniać ogień do innych części budynków. Powinno się zatem korzystać ze schodów. Drogi oraz wyjścia ewakuacyjne nie mogą być niczym zastawione. W przypadku konieczności przejścia przez przestrzeń zadymioną należy polecić ewakuowanym zasłonięcie ust i nosa zwilżoną chusteczką, ręcznikiem lub kawałkiem innej dostępnej tkaniny. Przemieszczać się należy w pozycji pochylonej, możliwie najbliżej podłoża. Każde napotkane po drodze okno można wykorzystać do przewentylowania płuc.

Ewakuacja niepełnosprawnych

Ewakuacja osób niepełnosprawnych jest opisywana w instrukcjach dotyczących bezpieczeństwa pożarowego obiektu. Jeżeli taka instrukcja istnieje, to powinna być załącznikiem do planu zabezpieczenia imprezy masowej.

Standardowo w budynkach wysokich i wysokościowych w Polsce (a także w większości krajów Europy) wszystkie windy najczęściej zostają sprowadzone w przypadku pożaru na parter. Jedynie winda dla ekip ratowniczych (pożarowa) może być wykorzystana do przewożenia ludzi i sprzętu (jeździ podczas pożaru). Także budynki i obiekty sportowe, w których odbywają się imprezy masowe, powinien być wyposażony w zgodną z przepisami i normami windę pożarową z przedsionkami przeciwpożarowymi na każdej kondygnacji budynku. Winda pożarowa powinna być dostępna na wszystkich kondygnacjach budynku – także na kondygnacjach garażowych. Szyb windy pożarowej powinien być usytuowany w takim miejscu w budynku, by przedsionek przeciwpożarowy windy przylegał do przedsionka przeciwpożarowego ewakuacyjnej klatki schodowej lub przedsionek przeciwpożarowy windy pożarowej był jednocześnie przedsionkiem przeciwpożarowym ewakuacyjnej klatki schodowej.

Budynek powinien być wyposażony w certyfikowany system telefonów pożarowych z aparatami telefonicznymi w przedsionku przeciwpożarowym klatki schodowej lub w przedsionku windy pożarowej. W przypadku alarmu pożarowego drugiego stopnia i ewakuacji zagrożonej kondygnacji pracownik ochrony oczekuje na przyjazd jednostek PSP i obserwuje centrale systemów przeciwpożarowych (SAP i DSO), a także panel przeznaczony do obsługi systemu telefonów pożarowych. Podczas oczekiwania na przyjazd jednostek pracownik ochrony odbiera ewentualne połączenia z systemu telefonów pożarowych. Jeżeli przychodzą zgłoszenia dotyczące konieczności udzielenia pomocy osobie niepełnosprawnej lub takiej, która nie jest w stanie opuścić budynku klatką schodową, odnotowuje je (telefony są adresowalne), aby przekazać informacje służbom ratowniczym.

Dzięki systemom przeciwpożarowym w budynkach wysokich i wysokościowych (m.in. nawiewowi do szybu windy pożarowej, nawiewowi do przedsionka przeciwpożarowego zagrożonej kondygnacji, drzwiom przeciwpożarowym przedsionka klatki schodowej i ewentualnie przedsionka windy pożarowej) ani strażakom z PSP, ani pracownikowi ochrony obsługującemu windę nic nie powinno zagrażać. Również osoba niepełnosprawna i jej opiekun z zespołu ewakuacyjnego mogą niezagrożeni czekać na pomoc przez 30 minut w przedsionku przeciwpożarowym klatki schodowej lub 60 minut w przedsionku windy pożarowej w budynku wysokim, a w budynku wysokościowym przez 60 minut w przedsionku przeciwpożarowym klatki schodowej lub 120 minut w przedsionku windy pożarowej.

W odpowiednio wykonanym i wyposażonym budynku wysokim lub wysokościowym kategorii ZL III można już dziś wykorzystać windę pożarową do ewakuacji osób niepełnosprawnych. Zgodnie z tymi samymi przepisami za przeprowadzoną (zrealizowaną) ewakuację należy uznać wyście na wentylowaną (pożarowo) klatkę schodową, oddzieloną od pozostałej części budynku przedsionkiem przeciwpożarowym.

Powrót do spisu treściDNvjOwKfnPowrót do spisu treści