Ważne daty
1840‑1917 – lata życia Auguste'a Rodina
1877 – wykonanie rzeźby Wiek brązu
1880‑1881 – wykonanie rzeźby Adam
1880‑1890, 1917 – wykonywanie pracy Wrota piekieł
1881 – wykonanie rzeźby Ewa
1884‑1889 – wykonanie rzeźby Mieszczanie z Calais
1886 – wykonanie rzeźby Trzy cienie
1888‑1889 – wykonanie rzeźby Pocałunek
1889 – wykonanie rzeźby Danaide
1898 – wykonanie Pomnika Honoréa de Balzac'a
1890 – wykonanie Pomnika Victora Hugo
1903 – wykonanie rzeźby Myśliciel
1905 – wykonanie rzeźby Amor i Psyche
Scenariusz lekcji dla nauczyciela
I. Rozwijanie zdolności rozumienia przemian w dziejach sztuki w kontekście ich uwarunkowań kulturowych, środowiskowych, epok, kierunków, stylów i tendencji w sztuce. Uczeń:
1. wykazuje się znajomością chronologii dziejów sztuki, z uwzględnieniem:
f) sztuki przełomu XIX i XX wieku (secesja, symbolizm, protoekspresjonizm),
II. Zapoznawanie z najwybitniejszymi dziełami w zakresie architektury i sztuk plastycznych. Uczeń:
1. wymienia i rozpoznaje najbardziej znane dzieła sztuki różnych epok, stylów oraz kierunków sztuk plastycznych;
13. dokonuje opisu i analizy, w tym porównawczej, dzieł z uwzględnieniem ich cech formalnych:
b) w rzeźbie: bryły, kompozycji, faktury, relacji z otoczeniem,
14. wskazuje środki stylistyczne i środki ekspresji, które identyfikują analizowane dzieło z odpowiednim stylem, środowiskiem artystycznym lub autorem;
15. rozpoznaje w dziele sztuki temat i wskazuje jego źródło ikonograficzne;
17. analizuje dzieła pod względem ikonograficznym, z wykorzystaniem słowników symboli;
18. formułuje samodzielne, logiczne wypowiedzi argumentacyjne na temat dzieł sztuki.
2. wskazuje twórców najbardziej reprezentatywnych dzieł;
3. umiejscawia dzieła w czasie (wskazuje stulecie powstania dzieł sztuki dawnej, a w przypadku dzieł sztuki nowoczesnej i współczesnej datuje je z dokładnością do połowy wieku), w nielicznych przypadkach, dotyczących sztuki nowoczesnej i współczesnej, zna daty powstania dzieł lub datuje je z dokładnością jednej dekady;
9. identyfikuje najbardziej reprezentatywne i najsłynniejsze dzieła na podstawie charakterystycznych środków warsztatowych i formalnych oraz przyporządkowuje je właściwym autorom;
III. Zapoznawanie z dorobkiem najwybitniejszych twórców dzieł architektury i sztuk plastycznych. Uczeń:
1. wymienia najistotniejszych twórców dla danego stylu lub kierunku w sztuce;
2. zna najwybitniejsze dzieła z dorobku artystycznego wybitnych przedstawicieli poszczególnych epok, kierunków i tendencji w sztuce od starożytności po czasy współczesne, z uwzględnieniem artystów schyłku XX i początku XXI wieku;
3. sytuuje twórczość artystów powszechnie uznawanych za najwybitniejszych w czasie, w którym tworzyli (z dokładnością do jednego wieku, a w przypadku twórców sztuki nowoczesnej i współczesnej – z dokładnością do połowy wieku) oraz we właściwym środowisku artystycznym;
4. łączy wybrane dzieła z ich autorami na podstawie charakterystycznych środków formalnych;
5. na podstawie przedłożonych do analizy przykładów dzieł formułuje ogólne cechy twórczości następujących twórców: Fidiasz, Poliklet, Praksyteles, Giotto, Jan van Eyck, Hieronim Bosch, Masaccio, Sandro Botticelli, Leonardo da Vinci, Michał Anioł, Andrea Mantegna, Piero della Francesca, Rafael Santi, Giorgione, Tycjan, Jacopo Tintoretto, Pieter Bruegel Starszy, Albrecht Dürer, Hans Holbein Młodszy, Donatello, Filippo Brunelleschi, Andrea Palladio, El Greco, Caravaggio, Gianlorenzo Bernini, Francesco Borromini, Diego Velázquez, Bartolomé Esteban Murillo, Georges de la Tour, Nicolas Poussin, Claude Lorrain, Peter Rubens, Anton van Dyck, Frans Hals, Rembrandt van Rijn, Jan Vermeer van Delft, Antoine Watteau, Jacques Louis David, Jean Auguste Dominique Ingres, Antonio Canova, Berthel Thorvaldsen, Francisco Goya, Eugène Delacroix, Caspar David Friedrich, William Turner, John Constable, Gustave Courbet, Jean François Millet, Eduard Manet, Claude Monet, Edgar Degas, August Renoir, Georges Seurat, Vincent van Gogh, Paul Gauguin, Paul Cézanne, Henri de Toulouse‑Lautrec, August Rodin, Gustaw Klimt, Alfons Mucha, Antonio Gaudí, Edward Munch, Henri Matisse, Pablo Picasso, Umberto Boccioni, Wasyl Kandinsky, Piet Mondrian, Kazimierz Malewicz, Marcel Duchamp, Giorgio de Chirico, Salvador Dalí, René Magritte, Marc Chagall, Amadeo Modigliani, Jackson Pollock, Andy Warhol, Roy Lichtenstein, Claes Oldenburg, Francis Bacon, Yves Klein, Niki de Saint Phalle, Christo, Duane Hanson, Victor Vasarelly, Alberto Giacometti, Constantin Brançusi, Henry Moore, Le Corbusier, Frank Lloyd Wright, oraz artystów polskich i działających w Polsce (m.in. takich jak: Wit Stwosz, Bartłomiej Berrecci, Tylman z Gameren, Dominik Merlini, Bernardo Belotto, Marceli Bacciarelli, Piotr Aigner, Piotr Michałowski, Artur Grottger, Henryk Rodakowski, Jan Matejko, Józef Chełmoński, Maksymilian i Aleksander Gierymscy, Józef Brandt, Olga Boznańska, Józef Pankiewicz, Władysław Podkowiński, Jan Stanisławski, Leon Wyczółkowski, Henryk Siemiradzki, Xawery Dunikowski, Stanisław Wyspiański, Józef Mehoffer, Jacek Malczewski, Witold Wojtkiewicz, Witkacy, Leon Chwistek i inni przedstawiciele grupy formistów, przedstawiciele grupy Rytm, kapistów i grupy „a.r.”, Tadeusz Makowski, Andrzej Wróblewski, Tadeusz Kantor, Jerzy Nowosielski, Alina Szapocznikow, Władysław Hasior, Roman Opałka, Magdalena Abakanowicz);
8. formułuje samodzielne, logiczne wypowiedzi argumentacyjne na temat twórczości wybitnych artystów.
IV. Kształcenie w zakresie rozumienia i stosowania terminów i pojęć związanych z dziełami sztuki, ich strukturą i formą, tematyką oraz techniką wykonania. Uczeń:
2. zna terminologię związaną z opisem formy i treści dzieła malarskiego, rzeźbiarskiego i graficznego, w tym m.in. nazwy formuł ikonograficznych, słownictwo niezbędne do opisu kompozycji, kolorystyki, relacji przestrzennych i faktury dzieła;
4. rozróżnia techniki sztuk plastycznych, jak:
c) w rzeźbie: chryzelefantyna, rzeźba w drewnie, kamieniu, złocie, odlew w gipsie, odlew w brązie,
6. właściwie stosuje terminy dotyczące opisu treści i formy dzieł sztuk plastycznych.
wymieniać najważniejsze prace Augusta Rodina oraz łączyć je z miejscami, w których się znajdują (muzea, galerie, kościoły, miasta);
Twórczość Auguste'a Rodina
Rodin był francuskim rzeźbiarzem, rysownikiem i grafikiem, jednym z najwybitniejszych przedstawicieli symbolizmu i impresjonizmu w sztukach plastycznych. Pierwsze kroki stawiał jako malarz i rysownik pod opieką Horace Lecoq de Boisbaudrana w Paryskiej École Impériale Spéciale de Dessin et de Mathématiques. Trzykrotnie nie zdał egzaminów by studiować rzeźbę w École des Beaux‑Arts i od tej pory nauka Rodina odbywała się poza środowiskiem akademickim. Fachu rzeźbiarza uczył się od Antoine Louis Barye’a i Albert Ernest Carrier‑Belleuse’a. Od ok. 1871 roku tworzył w Brukseli, a jego prace wystawiane były na Wystawach Światowych (w Londynie, Wiedniu i Filadelfii). Po siedmiu latach pracy w Belgii wrócił do Paryża. Lata 1880‑1899 to czas powstawania największych cykli rzeźbiarskich inspirowanych m.in. Boską Komedią, Biblią czy mitologią, a także postaciami historycznymi. W 1900 roku podczas paryskiej Wystawy Światowej, Auguste Rodin miał swoją pierwszą indywidualną wystawę we Francji, w specjalnie na tą okazję wybudowanym pawilonie. Przed śmiercią Rodin przekazał kolekcję swoich rzeźb państwu, by to w jego dawnej rezydencji Hôtel Biron w Meudon pod Paryżem stworzyć muzeum (zostało otwarte w 1919 r.).
Techniki i koncepcje w twórczości Rodina
Rodin posługiwał się techniką modelowania w glinie. Aczkolwiek wiele jego prac było tworzonych z myślą o marmurze, jest nader prawdopodobne, że sam artysta nigdy nie pracował w kamieniu. Dzieła marmurowe odkuwali za niego asystenci. Marmur był dla Auguste'a Rodina jednym ze środków pogłębienia ekspresji rzeźby, jego zastosowanie miało związek głównie z warstwą treściową dzieła. Rodina była glina. Stosowanie tego tworzywa wyczuwalne jest we wszystkich dziełach artysty, bez względu na materiał użyty w ostatecznej wersji. Miękkość pełnego niuansów światłocieniowych modelunku, opływowość konturu sprawia, że w pracach tych widoczny jest nieomal odcisk palców modelującego artysty. Wrażenie to potęguje szkicowość, manifestacyjny brak wykończenia, wycyzelowania formy. Rzeźbiarz porzucał niejako swą pracę na etapie bozzettabozzetta, zatrzymywał się w najbardziej twórczej jej fazie - pierwszego szkicu w glinie. Odlewy brązowe rzeźb Rodina, ze względu na ciągliwość metalu, jego swoistą barwę i lśnienie, są wierną kopią glinianego pierwowzoru.
W tym miejscu nie jest istotne, czy Rodin zdawał sobie sprawę z tego, że Jeńcy nie zostali ukończeni wbrew woli Buonarrotiego. Interesujący jest fakt zawrotnej kariery tego motywu, który szybko rozprzestrzenił się po świecie. Non finitoNon finito było z jednej strony rozumiane jako popis maestrii artysty, który potrafi wydobyć z niemego kamienia kompozycję pełną życia. Było odczytywane jako triumf ducha nad materią. Non finito wiązało się również z programami estetycznymi z końca wieku, odnoszącymi się sceptycznie do wykańczania dzieła - etapu pracy, kiedy dzieło zatraca świeżość pierwotnej idei, a chłód poprawności grozi całkowitą klęską koncepcji.
Rewolucyjnym elementem procesu twórczego Rodina było także rozpoczynanie pracy bez jasno sprecyzowanej koncepcji finalnego kształtu dzieła. Taka metoda stanowiła rewelację dla rzeźbiarzy nawykłych do modelowania prac na temat z góry określony, a w każdym razie do wykonywania szeregu szkiców, aż do jasnego skrystalizowania projektu przyszłej formy. Jedną z konsekwencji takiej metody, którą można nazwać modelere directe, było odstąpienie w rzeźbie lat dziewięćdziesiątych od ażurowej, pełnej prześwitów formy o postrzępionym konturze znanej nam już z twórczości Carpeaux, do znacznie silniej akcentowanej, sprawiającej, że kontur rzeźby zdaje się roztapiać w przestrzeni. Dzieła Rodina operują zwartą bryłą, ale sposób jej ukształtowania sugeruje wyzwalanie się ukrytej wewnątrz siły.
Wpływ Rodina na rzeźbę tamtego czasu był olbrzymi. Niemal wszyscy rzeźbiarze przełomu wieków musieli ustosunkować się do jego dokonań. I jak to zazwyczaj bywa w przypadku wielkiego mistrza - wybitne indywidualności wyciągnęły z lekcji Rodina własne, oryginalne wnioski, rzesze mniej uzdolnionych brnęły natomiast w powierzchowne naśladownictwo.
Słynne dzieła Rodina
Wrota piekieł (Brama piekieł) wykonywane na zamówienie dla Musée des Arts Décoratifs w Paryżu nigdy nie zostały ukończone, mimo że artysta pracował nad dziełem 37 lat. Wiele figur tej monumentalnej kompozycji stanowi samoistne rzeźby, wykonane w trakcie pracy nad Bramą. Do najbardziej znanych należy Myśliciel (1880‑1900), umieszczony centralnie w osi kompozycji, a także Pocałunek (1886) i Trzy cienie (1880).
Rzeźba Myśliciel wykonana w brązie/marmurze w 1903 r., od 1922 znajduje się w zbiorach Muzeum Rodina w Paryżu. Przedstawia postać zamyślonego mężczyzny, zmagającą się z przejmującym wewnętrznym konfliktem. Charakterystyczna sylwetka używana jest czasami jako symbol filozofii.
W 1877 r. powstaje praca Wiek brązu, w 1880 r. Adam, a rok później Ewa. W 1889 r. Rodin wykonuje Danaide, a w 1905 r. Kupidyn i Psyche. Tę drugą oglądać można w Ermitażu w Sankt Petersburgu.
Auguste Rodin był także portrecistą. Wykonywał popiersia dla takich osób jak m.in.: Almire Huguet, Buste de Carrier‑Belleuse, Jules Dalou, Octave Mirbeau, Henri Rochefort, Gustave Geffroy, Camille Claudel.
W sposób szczególny, w wielu wersjach, wykonywał pomniki i portretował Victora Hugo oraz Honoréa de Balzac'a.
Połącz w pary rzeźby i miejsca, w jakich się znajdują.
Rodin Museum, Filadelfia, Musée Rodin, Paryż, Państwowe Muzeum Ermitażu, Petersburg
Pocałunek | |
Danaide | |
Amor i Psyche |
Uzupełnij metryczkę.
Jaki tytuł ma rzeźba Rodina, która przedstawia dwie postacie w objęciach?
Przyjrzyj się rzeźbie Myśliciel Auguste Rodina (z Galerii dzieł sztuki). Podaj na jej podstawie charakterystyczne cechy stylu Auguste Rodina. Wykonaj także opis formalny dzieła.
Słownik pojęć
termin określający dawniej każdy szkic malarski lub rzeźbiarski; obecnie bozzettem nazywamy, najczęściej małych rozmiarów rzeźby, szkice projektowanego przez artystę dzieła, wykonane w miękkim materiale (glina, wosk, gips, drewno itp.); rozwój tego typu szkiców (także w malarstwie) przypada na okres baroku i związany jest z coraz częstszym rozdzielaniem pracy samego artysty od pracy wykonawcy; stąd nierzadko mają większą wartość artystyczną niż ostateczne dzieła
dzieło sztuki plastycznej, a także sposób powiązania elementów formalnych dzieła tak, by tworzyły całość zgodną z intencją twórcy
technika umyślnego niewykańczania rzeźby w całości lub poszczególnych partiach dla uzyskania określonego efektu artystycznego. Non finito stosował np. A. Rodin
Słownik pojęć został opracowany na podstawie:
encyklopedia.pwn.pl
Słownik terminologiczny sztuk pięknych pod red. K. Kubalskiej‑Sulkiewicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.
Galeria dzieł sztuki
Bibliografia
Słownik terminologiczny sztuk pięknych pod red. K. Kubalskiej‑Sulkiewicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.
http://www.nella‑buscot.com/sculpteurs.php?idsculpteur=scu0018&lng=3 (dostęp z dnia 31.03.2018)
M. Laurent, Rodin, Penta, Warszawa 1991.
P. Szubert, Rzeźba XIX wieku, [w:] Sztuka świata, tom 8, Warszawa 1994
R. M. Rilke, Auguste Rodin, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1963