E-materiały do kształcenia zawodowego

Bezpieczeństwo pożarowe budynków - Ewakuacja

BPO.04. Zarządzanie działaniami ratowniczymi - Technik pożarnictwa 311919

bg‑azure

Słownik pojęć dla e‑materiału

budynek N (niski)
budynek N (niski)

budynek do wysokości 12 m włącznie nad poziomem terenu lub mieszkalny o wysokości do 4 kondygnacji nadziemnych włącznie

budynek SW (średniowysoki)
budynek SW (średniowysoki)

budynek o wysokości ponad 12 m do 25 m włącznie nad poziomem terenu lub mieszkalny o wysokości ponad 4 do 9 kondygnacji nadziemnych włącznie

budynek użyteczności publicznej
budynek użyteczności publicznej

budynek przeznaczony na potrzeby administracji publicznej, wymiaru sprawiedliwości, kultury, kultu religijnego, oświaty, szkolnictwa wyższego, nauki, wychowania, opieki zdrowotnej, społecznej lub socjalnej, obsługi bankowej, handlu, gastronomii, usług, w tym usług pocztowych lub telekomunikacyjnych, turystyki, sportu, obsługi pasażerów w transporcie kolejowym, drogowym, lotniczym, morskim lub wodnym śródlądowym oraz inny budynek przeznaczony do wykonywania podobnych funkcji; za budynek użyteczności publicznej uznaje się także budynek biurowy lub socjalny

budynek W (wysoki)
budynek W (wysoki)

budynek o wysokości ponad 25 m do 55 m włącznie nad poziomem terenu lub mieszkalny o wysokości ponad 9 do 18 kondygnacji nadziemnych włącznie

budynek WW (wysokościowy)
budynek WW (wysokościowy)

budynek o wysokości powyżej 55 m nad poziomem terenu

budynek zagrażający życiu ludzi
budynek zagrażający życiu ludzi

użytkowany budynek istniejący uznaje się za zagrażający życiu ludzi, gdy występujące w nim warunki techniczne nie zapewniają możliwości ewakuacjiewakuacjaewakuacji ludzi;
podstawą do uznania budynku za zagrażający życiu ludzi może być:

  1. szerokość przejściaprzejście ewakuacyjneprzejścia, dojściadojście ewakuacyjnedojścia lub wyjścia ewakuacyjnegowyjście ewakuacyjnewyjścia ewakuacyjnego albo biegu bądź spocznikaspocznikspocznika klatki schodowej służącej ewakuacji mniejsza o ponad jedną trzecią od określonej w przepisach techniczno‑budowlanych;

  2. długość przejścia lub dojścia ewakuacyjnego większa o ponad 100% od określonej w przepisach techniczno‑budowlanych;

  3. występowanie w pomieszczeniu strefy pożarowejstrefa pożarowastrefy pożarowej zakwalifikowanej do kategorii zagrożenia ludzi ZL I, ZL II lub ZL VZL VZL V albo na drodze ewakuacyjnej:

    • okładziny sufitu lub sufitu podwieszonego z materiału łatwo zapalnego lub kapiącego pod wpływem ognia bądź wykładziny podłogowej z materiału łatwo zapalnego;

    • okładziny ściennej z materiału łatwo zapalnego na drodze ewakuacyjnej, jeżeli nie zapewniono dwóch kierunków ewakuacji;

  4. niewydzielenie ewakuacyjnej klatki schodowej budynku wysokiego innego niż mieszkalny lub wysokościowego w sposób określony w przepisach techniczno‑budowlanych;

  5. niezabezpieczenie przed zadymieniem dróg ewakuacyjnychdroga ewakuacyjnadróg ewakuacyjnych wymienionych w przepisach techniczno‑budowlanych w sposób w nich określonych;

  6. brak wymaganego oświetlenia awaryjnego w odniesieniu do strefy pożarowej zakwalifikowanej do kategorii zagrożenia ludzi ZL I, ZL II lub ZL V albo na drodze ewakuacyjnej prowadzącej z tej strefy na zewnątrz budynku

dojście ewakuacyjne
dojście ewakuacyjne

odległość od wyjścia z pomieszczenia na drogę komunikacji ogólnej służącej celom ewakuacjiewakuacjaewakuacji do wyjścia do innej strefy pożarowej lub na zewnątrz budynku

droga ewakuacyjna
droga ewakuacyjna

odcinek drogi poziomej i pionowej do przebycia z dowolnego punktu budynku do wyjścia końcowego na przestrzeń otwartą lub do innej strefy pożarowejstrefa pożarowastrefy pożarowej; droga ewakuacyjna w większości przypadków składa się z przejścia ewakuacyjnegoprzejście ewakuacyjneprzejścia ewakuacyjnego, wyjścia ewakuacyjnego z pomieszczenia, dojścia ewakuacyjnegodojście ewakuacyjnedojścia ewakuacyjnegowyjścia ewakuacyjnegowyjście ewakuacyjnewyjścia ewakuacyjnego (końcowego) z budynku lub do innej strefy pożarowej

drzwi obrotowe
drzwi obrotowe

drzwi złożone z trzech lub czterech skrzydeł, które są zawieszone na centralnym wale i obracają się wokół pionowej osi w cylindrycznej obudowie; drzwi obrotowe są energooszczędne, ponieważ zapobiegają przeciągom, które mogą powodować wyziębienie budynku w zimie i jego przegrzanie w lecie; ich zaletą jest jednoczesne umożliwienie wchodzenia do obiektu i wychodzenia z niego dużej liczbie osób

drzwi wahadłowe
drzwi wahadłowe

drzwi jedno- lub dwudzielne, których każde skrzydło otwiera się na obie strony ściany przez obrót względem osi pionowej, przechodzącej przez boczną krawędź skrzydła lub w jej pobliżu; zamykają się samoczynnie ruchem wahadłowym

drzwi wieloskrzydłowe
drzwi wieloskrzydłowe

drzwi co najmniej dwuskrzydłowe; jeśli stanowią wyjście ewakuacyjnewyjście ewakuacyjnewyjście ewakuacyjne z pomieszczenia lub występują na drodze ewakuacyjnej, powinny mieć co najmniej jedno nieblokowane skrzydło drzwiowe o szerokości nie mniejszej niż 0,9 m

ewakuacja
ewakuacja

zorganizowane przemieszczenie ludzi, czasem wraz z dobytkiem, z miejsca, w którym występuje zagrożenie, do obszaru bezpiecznego

instrukcja bezpieczeństwa pożarowego
instrukcja bezpieczeństwa pożarowego

dokument mający na celu zwiększenie bezpieczeństwa użytkowników obiektu, który zawiera m.in.: warunki ochrony przeciwpożarowej obiektu, postępowanie na wypadek pożaru, plan ewakuacji, a także wyposażenie budynku w podręczny sprzęt gaśniczy i urządzenia przeciwpożarowe oraz sposoby poddawania ich konserwacji; celem instrukcji jest ustalenie ramowych zasad ochrony przeciwpożarowej w obiekcie, sposobów postępowania na wypadek powstania pożaru lub innego miejscowego zagrożenia oraz zasad zapoznania z nimi stałych użytkowników obiektu; instrukcja podlega aktualizacji co najmniej raz na dwa lata

klasa odporności ogniowej elementu budynku
klasa odporności ogniowej elementu budynku

parametr (podawany w minutach) charakteryzujący odporność ogniową poszczególnych elementów budynku (głównej konstrukcji nośnej, konstrukcji dachu, stropu, ścian zewnętrznych, ścian wewnętrznych oraz przekrycia dachu) przez dwa lub trzy kryteria: nośność ogniową R, szczelność ogniową E, izolacyjność ogniową I, np. R E I 120, E I 30

klatka schodowa ewakuacyjna
klatka schodowa ewakuacyjna

pionowa droga ewakuacyjnapionowa droga ewakuacyjnapionowa droga ewakuacyjna, stanowiąca część dojścia ewakuacyjnegodojście ewakuacyjnedojścia ewakuacyjnego; za równorzędne wyjściu do innej strefy pożarowejstrefa pożarowastrefy pożarowej uważa się wyjście do obudowanej klatki schodowej, zamykanej drzwiami o klasie odporności ogniowejklasa odporności ogniowej elementu budynkuklasie odporności ogniowej co najmniej E I 30, wyposażonej w urządzenia zapobiegające zadymieniu lub służące do usuwania dymu

kondygnacja
kondygnacja

pozioma część budynku zawarta pomiędzy powierzchnią posadzki na stropie lub najwyżej położonej warstwy podłogowej na gruncie, a powierzchnią posadzki na stropie lub warstwy osłaniającej izolację cieplną stropu, znajdującego się nad tą częścią budynku, przy czym za kondygnację uważa się także poddasze z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi oraz pozioma część budynku stanowiąca przestrzeń na urządzenia techniczne, mająca średnią wysokość w świetle większą niż 2 m; za kondygnację nie uznaje się nadbudówek ponad dachem takich jak: maszynownia dźwigu, centrala wentylacyjna, centrala klimatyzacyjna, obudowa wyjścia z klatki schodowej, kotłownia lub inne pomieszczenia techniczne

materiał niepalny
materiał niepalny

materiał, którego znormalizowane próbki poddane badaniom w określonych warunkach w ciągu ustalonego czasu nie zapalają się, nie powodują wydzielania palnych gazów mogących zapalić się za pomocą płomienia umieszczonego nad powierzchnią próbki oraz nie powodują wydzielania ciepła w takich ilościach, by podnieść temperaturę do określonych wartości

pionowa droga ewakuacyjna
pionowa droga ewakuacyjna

schodyschodyschody i pochylnie stanowiące część drogi ewakuacyjnejdroga ewakuacyjnadrogi ewakuacyjnej; należy pamiętać, że schodów i pochylni ruchomych nie zalicza się do dróg ewakuacyjnych

pochylnia
pochylnia

przejście bez stopni służące do pokonania różnicy poziomów; maksymalne nachylenie pochylni na odcinku dłuższym niż 0,5 m nie powinno przekraczać 8% wewnątrz budynku lub pod dachem i 6% na zewnątrz lub bez przekrycia; zainstalowanie w budynku schodówschodyschodów lub pochylni ruchomych nie zwalnia z obowiązku zastosowania schodów lub pochylni stałych

pomieszczenia przeznaczone na pobyt ludzi
pomieszczenia przeznaczone na pobyt ludzi

dzielą się na:

  1. pomieszczenia przeznaczone na stały pobyt ludzi, w których przebywanie tych samych osób w ciągu doby trwa dłużej niż 4 godziny;

  2. pomieszczenia przeznaczone na czasowy pobyt ludzi, w których przebywanie tych samych osób w ciągu doby trwa od 2 do 4 godzin włącznie

pozioma droga ewakuacyjna
pozioma droga ewakuacyjna

korytarze, hole i galerie stanowiące część drogi ewakuacyjnejdroga ewakuacyjnadrogi ewakuacyjnej

przedsionek przeciwpożarowy
przedsionek przeciwpożarowy

odcinek korytarza mający oprócz drzwi prowadzących na klatkę schodową także drzwi prowadzące do pomieszczeń, ewentualnie również na dalszy odcinek korytarza; powinien mieć wymiary rzutu poziomego nie mniejsze niż 1,4 x 1,4 m, ściany i strop, a także osłony lub obudowy przewodów i kabli elektrycznych (z wyjątkiem wykorzystywanych w przedsionku oraz z wyjątkiem zespołów kablowych stosowanych w systemach zasilania i sterowania urządzeniami służącymi ochronie przeciwpożarowej, które powinny zapewniać ciągłość dostawy energii elektrycznej lub przekazu sygnału przez czas wymagany do uruchomienia i działania urządzenia) o klasie odporności ogniowejklasa odporności ogniowej elementu budynkuklasie odporności ogniowej co najmniej E I 60, wykonane z materiałów niepalnych oraz powinien być zamykany drzwiami i wentylowany co najmniej grawitacyjnie, z zastrzeżeniem: dla przedsionków przeciwpożarowych stanowiących drogę ewakuacyjnądroga ewakuacyjnadrogę ewakuacyjną w budynku wysokim (W), dla stref pożarowychstrefa pożarowastref pożarowych innych niż ZL IV i PM oraz w budynku wysokościowym (WW), które powinny być wyposażone w urządzenia zapobiegające ich zadymieniu oraz dla przedsionków przeciwpożarowych stanowiących drogę ewakuacyjną w budynku wysokim (W), dla strefy pożarowej PM, które powinny być wyposażone w urządzenia zapobiegające zadymieniu lub samoczynne urządzenia oddymiającesamoczynne urządzenia oddymiającesamoczynne urządzenia oddymiające uruchamiane za pomocą systemu wykrywania dymu

przejście ewakuacyjne
przejście ewakuacyjne

odległość w pomieszczeniu od najdalszego miejsca, w którym może przebywać człowiek, do wyjścia ewakuacyjnegowyjście ewakuacyjnewyjścia ewakuacyjnego na drogę ewakuacyjnądroga ewakuacyjnadrogę ewakuacyjną lub do innej strefy pożarowejstrefa pożarowastrefy pożarowej albo na zewnątrz budynku

samoczynne urządzenia gaśnicze (SUG)
samoczynne urządzenia gaśnicze (SUG)

urządzenia przeciwpożarowe trwale związane z obiektem budowlanym, samoczynnie uruchamiane po wykryciu pożaru, posiadające własny zapas środka gaśniczego, które przekazują informację o zaistniałym pożarze do centrum odbiorczego sygnałów pożarowych

samoczynne urządzenia oddymiające
samoczynne urządzenia oddymiające

systemy wentylacji pożarowej, które w razie pożaru uruchomią się bez ingerencji człowieka, w tym także klapy dymowe uruchamiane wyzwalaczami termicznymi

schody
schody

element budynku, który umożliwia komunikację między różnymi poziomami;
schody składają się z: biegów, spocznikówspocznikspoczników, podestów. Spocznik jest umieszczony zwykle w połowie wysokości kondygnacji, w zależności od kształtu zaprojektowanych biegów w rzucie poziomym rozróżniane są następujące rodzaje schodów:

  • jednobiegowe proste,

  • dwubiegowe proste,

  • dwubiegowe łamane,

  • trójbiegowe,

  • kręte,

  • wachlarzowe,

  • zabiegowe

spocznik
spocznik

element schodówschodyschodów; w poziomie kondygnacji jest to płyta stanowiąca początek lub koniec biegu schodowego (zwana również podestem), natomiast między dwiema kondygnacjami jest to płyta przedzielająca biegi schodowe, tzw. spocznik międzypiętrowy

strefa pożarowa
strefa pożarowa

budynek albo jego część oddzielona od innych budynków lub innych części budynku elementami oddzielenia przeciwpożarowego bądź też pasami wolnego terenu o szerokości nie mniejszej niż dopuszczalne odległości od innych budynków

urządzenie przeciwpaniczne
urządzenie przeciwpaniczne

urządzenie instalowane na drzwiach ewakuacyjnych, umożliwiające łatwe i pewne otwarcie drzwi od wewnątrz pomieszczenia, zgodnie z kierunkiem ewakuacjiewakuacjaewakuacji ludzi na korytarzach lub klatkach schodowych, bez względu na blokady i zamki uniemożliwiające otwarcie tych drzwi od zewnątrz

wyjście ewakuacyjne
wyjście ewakuacyjne

wyjście z pomieszczenia, do innej strefy pożarowejstrefa pożarowastrefy pożarowej lub na zewnątrz budynku; parametry wymagań dla wyjść ewakuacyjnych to: szerokość, wysokość, liczba wyjść, kierunek otwierania drzwi, rodzaj drzwi, oznakowanie; drzwi stanowiące wyjście ewakuacyjne z budynku przeznaczonego dla więcej niż 50 osób powinny otwierać się na zewnątrz; wymaganie to nie dotyczy budynku wpisanego do rejestru zabytków

ZL V
ZL V

budynki oraz części budynków, stanowiące odrębne strefy pożarowestrefa pożarowastrefy pożarowe, które z uwagi na przeznaczenie i sposób użytkowania zalicza się do budynków zamieszkania zbiorowego, niezakwalifikowane do ZL I i ZL II