A jak poszedł król na wojnę – poezja M. Konopnickiej

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń zna:

- twórczość Marii Konopnickiej,

- najważniejsze cechy poezji Konopnickiej.

b) Umiejętności

Uczeń:

- analizuje i interpretuje wiersze

- wyszukuje odpowiednie fragmenty

2. Metoda i forma pracy

praca z tekstem

3. Środki dydaktyczne

Maria Konopnicka, Poezje

Podręcznik (A. Nawarecki, D. Siwicka, Przeszłość to dziś)

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Nauczyciel podaje wstępne informacje dotyczące twórczości M. Konopnickiej.

Konopnicka reprezentuje najbardziej popularny nurt w twórczości ludowej. Zawsze stała po stronie uciskanych, pisała o sprawach bolących, o niedoli chłopa itd. Jest to nurt literatury społecznikowskiej, tendencyjnej. Pisarka w swojej twórczości poruszała również zagadnienie patriotyzmu.

b) Faza realizacyjna

Analiza wybranych wierszy:

1) Wolny najmita

Wiersz mówi o doli chłopa uwłaszczeniowego, który nie ma za co płacić podatków za ziemię, z którą łączą go więzi. Jego rodzina umiera z głodu. Chłop staje się wolny, gdyż ziemia zostaje mu odebrana za podatki.

2) Na fujarce

Podmiotem lirycznym wiersza jest rolnik zwracający się do przyrody, która płacze nad jego losem . W utworze tym pojawia się popularny u Konopnickiej motyw przyrody wrażliwej na los chłopa.

3) Zapalisz świat

Wiersz mówi o nadejściu rewolucji, mającej na celu usunięcie niesprawiedliwości. Jest tu widoczna stylizacja gwarowa, wiersz ma śpiewny charakter.

4) A jak poszedł król na wojnę...

Utwór ukazuje kontrast pomiędzy losem chłopa a losem króla. Wspomniane są tylko sukcesy króla. Z tego wniosek, iż zyski z wojen przypadają tylko tym, którzy rządzą. Nad losem chłopa płacze tylko przyroda.

Anaforyczność – powtarzanie pewnych wyrażeń, np. na początku każdej strofy.

5) Rota

Jest to bodaj najlepiej znany wiersz Marii Konopnickiej. Występuje w nim podmiot zbiorowy – naród polski, który składa ojczyźnie przysięgę wierności. W utworze wyrażone jest życzenie, by Polacy nie zapomnieli o swojej polskości. Owo zapomnienie stanowi bowiem śmierć ducha polskości.

5. Bibliografia

Konopnicka M., Poezje, przyp. J. Walc, Wyd. 2, Czytelnik, Warszawa 1985.

Nawarecki A., Siwicka D., Przeszłość to dziś. Podręcznik, STENTOR, Warszawa 2003.

6. Załączniki

brak

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza