Scenariusz zajęć

III etap edukacyjny, język polski

Temat: „…aby język giętki powiedział wszystko, co pomyśli głowa” – o sposobach komunikacji

Treści kształcenia:

I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji.

1. Czytanie i słuchanie. Uczeń:

1) odbiera komunikaty pisane, mówione, w tym nadawane za pomocą środków audiowizualnych – rozróżnia informacje przekazane werbalnie oraz zawarte w dźwięku i obrazie.

Dodatkowe:

Język polski

I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji.

1. Czytanie i słuchanie. Uczeń:

3) porządkuje informacje w zależności od ich funkcji w przekazie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• Czyta i słucha aktywnie i ze zrozumieniem,

• Dostrzega różnice między różnymi środkami przekazu,

• Rozróżnia komunikat werbalny i niewerbalny,

• Potrafi wskazać różnice pomiędzy różnorodnymi komunikatami,

• Umie sformułować poprawny komunikat werbalny na zadany temat.

Nabywane umiejętności:

• Pozyskiwania istotnych informacji z prezentowanego materiału filmowego,

• Odbierania i przetwarzania różnego rodzaju komunikatów,

• Poznania zasad precyzji komunikacyjnej: wyrażania się w sposób zrozumiały i zwięzły,

• Poprawnego formułowania komunikatów,

• Kreatywności, współpracy w zespole.

Kompetencje kluczowe:

• Porozumiewanie się w języku ojczystym,

• Umiejętność uczenia się,

• Świadomość i ekspresja kulturalna.

Środki dydaktyczne:

• Przygotowane przez nauczyciela kartki z powiedzeniem „Mieć węża w kieszeni” do gry dydaktycznej wprowadzającej do zajęć,

• Zasób multimedialny: film „Jak czytać dzieło sztuki?” (materiał prezentowany w dwóch częściach),

• Sprzęt multimedialny: komputer, rzutnik multimedialny,

• Kartki z zapisanymi wyznacznikami komunikatu, w kopertach,

• Przygotowane przez nauczyciela koperty z wskazówkami do tworzenia audycji radiowej.

Metody nauczania:

• Eksponująca: film,

• Podające: pogadanka, objaśnienia, wyjaśnienia,

• Aktywizujące: inscenizacja, gra dydaktyczna symulacyjna,

• Praktyczne: pokaz, ćwiczenie przedmiotowe.

Formy pracy:

• Zbiorowa,

• Grupowa jednolita,

• Indywidualna jednolita.

Przebieg zajęć:

Etap wstępny

Nauczyciel wita uczniów i na wstępie zaprasza troje chętnych do wykonania specjalnego zadania. Prosi ich, aby opracowali przekaz pewnej informacji: jeden za pomocą słów, drugi za pomocą rysunku, trzeci za pomocą gestów. Wręcza każdemu z nich kartkę, na której zostało wypisane powiedzenie „Mieć węża w kieszeni”. Wybrani uczniowie prezentują hasło, pozostali próbują je zgadywać.

Po zakończeniu zabawy nauczyciel sprawdza, czy uczniowie znają znaczenie zaprezentowanego frazeologizmu, a następnie pyta:

• Który ze sposobów przekazu jest najprostszy dla nadawcy, a który dla odbiorcy?

• Który jest najtrudniejszy?

• Jakie różnice są dostrzegalne w różnych sposobach komunikacji?

• Jakie warunki są potrzebne, aby zaistniał proces komunikacji, aby przekaz był zrozumiały?

Na zakończenie rozmowy nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem oraz celami zajęć. Odwołując się do tematu, prosi o zinterpretowanie cytatu w nim zawartego oraz wyjaśnia jego pochodzenie. Następnie nawiązując do zaprezentowanych na wstępie doświadczeń, wyjaśnia uczniom pojęcie komunikacji werbalnej i niewerbalnej. Poleca im zastanowić się, kiedy i w jakich sytuacjach wykorzystuje się kilka kanałów komunikacyjnych – kieruje rozmową tak, by uczniowie wskazali na programy telewizyjne łączące różne metody komunikacji.

Etap realizacji

Jeżeli uczniowie wspomną np. o filmie, programach telewizyjnych (lub nakieruje ich na to nauczyciel), prowadzący zajęcia proponuje im obejrzenie pierwszej części materiału z zasobu multimedialnego – prezentacji obrazu prof. Krzysztofa Skarbka (przekaz niewerbalny). Podczas emisji nauczyciel zatrzymuje film (przed ściemnieniem obrazu) i analizuje wraz z klasą ten typ komunikatu: prosi o przedstawienie informacji zawartych w przekazie, czego uczniowie się dowiedzieli o prezentowanym dziele, czy mogą je zinterpretować, czy wszyscy w podobny sposób odebrali ten przekaz.

Następnie prezentuje drugą część filmu, zapowiadając inny rodzaj komunikatu. Będzie to fragment rozmowy z malarzem, autorem prezentowanego wcześniej obrazu, który opowie o swoim dziele. Uczniowie mają za zadanie przeanalizować rolę informacji zawartych w elementach dźwiękowych i wizualnych filmu (powinni wskazać, że elementy te uzupełniają się, tworząc spójny przekaz, komunikat).

Po emisji materiału prowadzący pyta uczniów, który z przekazów bardziej im odpowiada, i inicjuje dyskusję podsumowującą projekcję, poruszając takie kwestie jak np. „Który komunikat najsilniej oddziałuje na odbiorcę i dlaczego?”; „Jakie zależne od siebie elementy tworzą jeden spójny komunikat o konkretnej treści?”.

Prowadzący zajęcia, odwołując się do rozmowy przeprowadzonej we wstępnym etapie zajęć, prezentuje podstawowe zagadnienia z zakresu komunikacji: komunikat, nadawca, odbiorca. Uczniowie próbują samodzielnie zdefiniować powyższe pojęcia, a następnie – po uzupełnieniu wiadomości przez nauczyciela – zapisują je w zeszytach.

Nauczyciel rozdaje uczniom koperty, w których znajdują się kartki z wyznacznikami komunikatu, każdy na osobnej kartce, np. zwięzłość, jasność, wieloznaczność, jednoznaczność, przejrzystość, rzeczowość, czytelność, zawiłość, poprawność, jednoznaczność, obrazowość, prostota, dokładność. Prosi uczniów, aby wybrali spośród nich te, które najlepiej pasują do opisu dobrego komunikatu. Uczniowie dokonują selekcji, a następnie odczytują określenia. Nauczyciel zapisuje na tablicy najczęściej powtarzające się odpowiedzi, w razie potrzeby uzupełnia je i koryguje, a następnie poleca, by cała klasa zapisała je w zeszytach.

Prowadzący zajęcia prosi uczniów, aby podzielili się na czteroosobowe zespoły. Każda grupa ma ułożyć krótki scenariusz audycji radiowej pod tytułem „Żyj zdrowo!”.

Uczniowie otrzymują na kartkach wskazówki, gotowy schemat audycji, np.:

Schemat audycji radiowej

Tytuł audycji:.....................

Osoby:..............................

Tekst rozmowy (dialog i didaskalia):.....................

Efekty specjalne:.........................

Efekty dodatkowe (np. dźwięk, melodia, hasła reklamowe):.............................

Etap końcowy

Przedstawiciele grup odczytują scenariusze audycji; nauczyciel zwraca uwagę na różnorodność pomysłów oraz rozmaitość sytuacji nadawczo‑odbiorczych. Poleca uczniom przygotowanie zadania domowego:

Napisz – na trzy sposoby – krótki tekst, recenzujący Twoją ulubioną grę komputerową. Weź pod uwagę trzech różnych odbiorców komunikatu: jego pierwszą wersję skieruj do rodziców, drugą do najlepszego kolegi/koleżanki, a trzecią do nauczyciela. Zwróć uwagę, jak sytuacja nadawczo‑odbiorcza wpływa na treść komunikatu.

R1Pf7KpDcRqn3