Aktywa jednostek gospodarczych - scenariusz lekcji

Konta analityczne i syntetyczne – ćwiczenia

Uczeń poznaje następujące pojęcia: aktywa, aktywa trwałe i obrotowe, środki trwałe, należności, towary, produkcja niezakończona, majątek trwały i obrotowy.

b. Umiejętności

1. Podział aktywów na trwałe i obrotowe.

2. Wyjaśnienie pojęcia „aktywa”.

3. Podział środków na majątek trwały i obrotowy.

2. Metoda i forma pracy

Wykład.

3. Środki dydaktyczne

Brak.

4. Przebieg lekcji

Nauczyciel sprawdza listę obecności i mówi:

Jednostka gospodarująca, która ma na celu wykonanie pewnego zadania gospodarczego, musi dysponować określonym majątkiem oraz odpowiednią kadrą.

Aktywa to kontrolowane przez jednostkę zasoby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości, powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń, które powodują w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych.

Środki gospodarcze mogą występować w różnej postaci.

Podstawowe kryterium klasyfikacyjne aktywów to ich rola w procesie gospodarczym i płynność, czyli możliwość ich spieniężenia.

Nauczyciel tłumaczy, że istnieje podział aktywów na aktywa trwałe i obrotowe, który rozrysowuje na tablicy w postaci prostego schematu.

Nauczyciel wymienia składniki aktywów trwałych:

- rzeczowe aktywa trwałe,

- wartości niematerialne i prawne,

- należności długoterminowe,

- inwestycje długoterminowe (tzw. finansowe składniki majątku trwałego).

Nauczyciel pyta: jak myślicie, co zaliczmy do rzeczowych składników majątku?

Uczniowie wymieniają: środki trwałe, samochody…

Nauczyciel mówi: Do rzeczowych aktywów trwałych zaliczamy:

- środki trwałe,

- środki trwałe w budowie.

Nauczyciel objaśnia, co to są środki trwałe.

Środki trwałe to kompletne i zdatne do użytkowania w momencie przyjęcia środki rzeczowe, których przewidywany okres użytkowania przekracza jeden rok.

Wszystkie warunki muszą być spełnione, aby środek rzeczowy był zakwalifikowany do środków trwałych. Zestaw komputerowy, składający się z monitora i myszy nie będzie zaliczany do środków trwałych, ponieważ nie posiada stacji dysków niezbędnej do funkcjonowania tych urządzeń.

Do środków trwałych zalicza się: nieruchomości, grunty, urządzenia, maszyny, środki transportu.

Nauczyciel objaśnia, co to są środki trwałe w budowie.

Środki trwałe w budowie to ogół kosztów pozostających w bezpośrednim związku z ich wytworzeniem, nabyciem i adaptacją.

Do kosztów budowy zaliczamy koszty:

- nabycia gruntów,

- dokumentacji projektowo‑kosztorysowej,

- nadzoru inwestycyjnego.

Druga grupa majątku trwałego to wartości niematerialne i prawne. Do tej grupy zaliczamy: nabyte patenty, licencje, znaki towarowe, wartość firmy, oprogramowanie komputerów, koszty organizacji firmy i prac rozwojowych.

Wspólną cechą środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych jest stopniowe odpisywanie ich wartości na skutek zużycia się.

Należności długoterminowe to kwoty pieniężne należne dla jednostki gospodarczej od osób trzecich zarówno fizycznych, jak i prawnych, przy czym zapłata tych kwot nastąpi po upływie 12 miesięcy.

Do inwestycji długoterminowych zalicza się trwałe (dłuższe niż jeden rok) zaangażowanie środków pieniężnych jednostki gospodarczej w innych jednostkach, w postaci udziałów, papierów wartościowych i obligacji, a także udzielanie długoterminowych pożyczek.

Nauczyciel przechodzi do omówienia majątku obrotowego.

Majątek obrotowy to te składniki majątkowe, które mogą być zużyte lub zamienione na gotówkę w krótkim okresie w ramach działalności jednostki gospodarczej (zwykle w ciągu jednego cyklu gospodarczego).

Do majątku obrotowego zalicza się: zapasy, należności, papiery wartościowe przeznaczone do obrotu oraz środki pieniężne.

Zapasy rzeczowe to majątek obrotowy, który ze względu na spełniane funkcje w danym podmiocie gospodarczym dzieli się rodzajowo na: materiały, produkcję niezakończoną, produkty gotowe i towary.

Materiały są nabyte w celu zużycia na wewnętrzne potrzeby danej jednostki gospodarczej. Z reguły są one zużywane jednorazowo i całkowicie w danym cyklu produkcyjnym, przekazują swą wartość produktom pracy. Należą do nich: surowce, półfabrykaty obcej produkcji, opakowania, paliwo, części zapasowe maszyn i urządzeń, odpadki.

Do produkcji niezakończonej należą: produkcja w toku oraz półfabrykaty (niegotowe jeszcze wyroby własnej produkcji), a także wykonywane roboty i usługi przed ich zakończeniem.

Produkty gotowe to wykonywane we własnym zakresie i przeznaczone do sprzedaży innym jednostkom całkowicie zakończone wyroby gotowe i wykonane usługi.

Towary to rzeczowe składniki majątku obrotowego nabyte przez daną jednostkę gospodarczą w celu dalszej odsprzedaży w niezmienionej postaci.

Należności to należne jednostce gospodarczej kwoty pieniężne od innych podmiotów prawnych i fizycznych, głównie z tytułu sprzedaży towarów i produktów, jeśli moment sprzedaży nie pokrywa się z momentem otrzymania środków pieniężnych.

Papiery wartościowe to nabyte w celu odsprzedaży papiery wartościowe, takie jak: akcje, obligacje, których okres ich posiadania będzie krótszy od jednego roku.

Do środków pieniężnych zalicza się kwoty pieniężne, którymi w danej chwili może dysponować jednostka gospodarcza.

Środki pieniężne dzieli się w zależności od miejsca ich przechowywania na:

- gotówkę w kasie,

- środki pieniężne w banku (ulokowane na lokatach lub rachunkach bieżących).

Środki pieniężne mogą być dzielone w zależności od waluty, w jakiej występują na: krajowe i zagraniczne.

Zakończenie lekcji.

5. Bibliografia

Matuszewicz J., Matuszewicz P., Rachunkowość od podstaw, wyd. Finans‑Servis, Warszawa 2006.

6. Załączniki

a. Zadanie domowe

Napisz, jakie są składniki majątku w dowolnej firmie lub w przedsiębiorstwie, które znasz?