Alkohol kradnie wolność

1. Cele lekcji

Wiadomości

Uczeń:

• wymienia skutki spożywania alkoholu,

• uzasadnia, dlaczego picie w młodym wieku jest szczególnie niebezpieczne,

• traktuje alkohol jako swojego wroga.

• przewiduje skutki spożywania alkoholu, ma świadomość uzależniania oraz wpływu alkoholu na zdrowie i życie,

• przeciwstawia się reklamom nakłaniającym do picia,

• wybiera sposób prezentacji własnych argumentów,

• efektywnie współdziała w grupie,

• rozwiązuje problemy w sposób twórczy,

• planuje, organizuje i ocenia własne uczenie się.

Metoda i forma pracy

• debata szkolna,

• analiza plansz, rysunków, materiałów informacyjnych,

• praca w grupach.

Środki dydaktyczne

• Rysunki z czasopism przedstawiające osoby pod wpływem alkoholu, materiały informacyjne z ZOZ‑u oraz sanepidu przedstawiające wpływ alkoholu na organizm ludzki, artykuły z czasopism traktujące o alkoholizmie – przygotowane przez uczniów jako praca domowa

• „Mały Książę” – A. De Saint‑Exupery’ego z zaznaczonym fragmentem dotyczącym spotkania Księcia z Pijakiem

• mazaki, małe karteczki samoprzylepne do pracy w grupie

• Dane statystyczne dotyczące picia alkoholu przez młodzież i dzieci (załącznik nr 1)

• Kodeks sędziego debaty szkolnej dla uczniów wytypowanych na sędziów (załącznik nr 2)

• Tekst wiersza „Krzyknij NIE” (opracowanego na podstawie filmu „Tajemnica zaginionej skarbonki” – załącznik nr 4)

-Kilka dni przed debatą podajemy uczniom tezę do dyskusji, losujemy uczestników debaty i sędziów oraz polecamy przygotowanie się do dyskusji opartej na argumentach.

-Lekcję rozpoczynamy od przypomnienia najważniejszych informacji o wpływie używek na układ pokarmowy i układ krążenia. Podajemy temat lekcji i przedstawiamy uczniom jej merytoryczne cele.

-Dzielimy ich na dwie grupy drogą typowania wg numerów w dzienniku.

-Przypominamy zasady pracy w grupie, zachęcamy do analizy materiałów przyniesionych przez uczniów w ramach zadania domowego i przygotowania się do obrony stanowiska wyznaczonego grupie

Alkohol kradnie wolność – gr. I lub

Alkohol nie kradnie wolności – gr. II

-Ustalamy czas przygotowania i czas wystąpień każdej z grup, przypominamy o roli sędziów i osób dyskutujących oraz reszty uczniów.

Faza realizacyjna

-Uczniowie przeglądają materiały, które przynieśli lub otrzymali, szukają argumentów potwierdzających tezę z początku lekcji.

-Dyskutują w grupie o formie wypowiedzi osób wyznaczonych do przedstawienia argumentów, drogą wyboru eliminują mniej ważne informacje.

-Uczniowie przygotowują się do wystąpienia. Zapisują jego najważniejsze momenty, podejmują decyzje dotyczące formy wypowiedzi, przygotowują rekwizyty do prezentacji (zdjęcia, teksty, ulotki, etykiety lekarstw i kosmetyków ze składem, dane statystyczne itp.).

-Wystąpieniom każdej z grup przysłuchują się sędziowie, nauczyciel i pozostali uczniowie, mogą robić własne notatki i spostrzeżenia, ale nie pomagają w debacie. (Załącznik nr 3 – przykładowe wystąpienia uczniów).

-Przydzielają punkty (1‑5) każdej z grup za treść, kompozycję i kulturę wypowiedzi a także za mowę końcową.

-Po wysłuchaniu i zapisaniu wszystkich przedstawionych argumentów sędziowie ogłaszają, która grupa, ich zdaniem, była bardziej przekonywająca i wydają werdykt, który po akceptacji nauczyciela uczniowie wpisują do zeszytu jako wniosek z debaty.

Faza podsumowująca

-Na końcu wybrane osoby z obu grup dokonują krótkiego podsumowania, zaznaczając, czy grupa pozostaje przy swoim zdaniu czy też uznaje argumenty przeciwników za bardziej przekonywające. Swoją opinię wyrażają też sędziowie.

-Na zakończenie nauczyciel daje każdemu uczniowi egzemplarz wiersza, by był on jego przewodnikiem i skutecznie wspomagał w odmawianiu alkoholu i innych używek (załącznik nr 4)

Informuje, że dzisiejsze zajęcia dobiegły końca i prosi wszystkich o krótką wypowiedź na temat ich przydatności w życiu.

Bibliografia

www.zdrowie.med.pl/alkohol/alk_01.html

www.ipz.edu.pl/index.php?dz=strony&op=spis&id=1139

Załączniki

ZAŁĄCZNIK NR 1

ZAŁĄCZNIK NR 2

Kodeks sędziego debaty szkolnej (źródło: Pracownia Doskonalenia Nauczycieli Przedmiotów Zawodowych CDN w Kielcach)

I. Zasady ogólne i unormowania etyczne:

1. Decyzja sędziego jest niepodważalna.

2. Po debacie sędzia ma obowiązek ogłosić jej wynik, podać jego uzasadnienie wraz z uwagami, dzięki którym oba zespoły mogą stać się lepsze.

3. Na sędziującym spoczywa obowiązek poinformowania trenera drużyny o  naruszeniu przez jego podopiecznych zasad kulturalnego debatowania (np. agresja, lekceważenie, imputowanie i inne niedozwolone środki erystyczne, presupozycje i inne sposoby manipulacji językowej).

4. Sędzia nie powinien przed zakończeniem konkursu komentować debaty (poza przypadkami z pkt. 2 i 3) oraz dzielić się z kimkolwiek uwagami na jej temat.

5. W przypadku istotnych zaburzeń poziomu kulturalnego i etycznego debaty sędzia powinien ją przerwać i zwrócić uwagę.

6. Sędzia ma obowiązek dokładnie wypełnić kartę sędziego.

7. W uzasadnionych przypadkach sędzia może odmówić sędziowania.

8. Po wprowadzeniu sędziowania jednoosobowego będą stosowane ankiety ewaluacyjne sędziów.

II. Cechy wystąpień szczególnie uwzględniane w ocenie sędziowskiej:

1. Celem każdego wystąpienia jest stworzenie możliwości dyskusji (debatowania). Powyższy cel osiąga się m.in. jasno przedstawiając swoje stanowisko, na możliwie wysokim poziomie merytorycznym. To samo dotyczy odnoszenia się do słów adwersarzy. Sędziowie doceniają twórczy wkład każdego zawodnika w dyskutowanie. Zespół afirmujący tezę przedstawia swoją linię argumentacji w oparciu o przyjęte kryterium, stwarzając już pierwszemu z przeciwników możliwość odniesienia się do wszystkich argumentów.

2. Sędzia, oceniając debatę, powinien premiować umiejętność krytycznego odnoszenia się do kryterium, linii argumentacji, dowodów itp., przedstawionych przez przeciwnika. (Ogólnie: promować krytyczne myślenie).

3. Sędzia docenia stosowanie się do zasad fair play i ogólną kulturę zawodnika, wyrażającą się nie tylko w manierach, ale też w uważnym słuchaniu wypowiedzi.

4. Oceniając merytoryczne przygotowanie do debaty, sędzia ocenia jakość dowodów, choć najlepiej, gdy to adwersarze wykażą ewentualne braki i  uchybienia. Sędzia szczególnie zwraca uwagę na uczciwość przedstawianych dowodów.

5. Zespół negujący tezę powinien jak najpełniej odnieść się do zaprezentowanych argumentów zespołu afirmującego oraz przedstawić swoją spójną linię argumentacji. Można te dwa cele łączyć bądź realizować oddzielnie.

ZAŁĄCZNIK NR 3 (Przykładowe wypowiedzi uczniów w czasie debaty)

ZA:

Alkohol bardzo szkodliwie wpływa na nasz organizm, a w szczególności na:
mózg, uszkadzając naczynia krwionośne, przez co prowadzi do wylewów. Niszczy komórki nerwowe w korze mózgowej prowadząc do obniżenia sprawności umysłowej i zaburzeń psychicznych. Alkohol bardzo szkodliwie działa na serce powodując arytmię, nadciśnienie, niewydolność krążenia, uszkodzenie mięśnia sercowego oraz przeszkody w dojrzewaniu krwinek czerwonych niezbędnych do odżywiania organizmu tlenem.
Również na wątrobę alkohol ma szkodliwy wpływ, powodując stłuszczenie i stany zapalne wątroby, marskość wątroby, uszkodzenie regulacji poziomu cukru we krwi.
W połączeniu z nikotyną powoduje raka wargi, języka, gardła. Od alkoholu powstają nieżyty przełyku, owrzodzenia żołądka i dwunastnicy jak również stany zapalne trzustki.
U ludzi nadużywających alkoholu występuje zwiększona podatność na choroby, niedożywienie i deficyt witamin. U mężczyzn obniżenie potencji, u kobiet bezpłodność lub uszkodzenie płodu.

Rozbija rodziny i jest przyczyną wielu tragedii na drogach (fragmenty artykułów z czasopism)
Chemicy i medycy nazywają go alkoholem etylowym, w skrócie ETOH. Alkohol posiada wyjątkową moc – w bardzo krótkim czasie po jego zażyciu może zmienić stan psychiczny człowieka – SKRAŚĆ MU WOLNOŚĆ.

PRZECIW:

Jednak nie należy zapomnieć o tym, że w dzisiejszym świecie człowiek ma tyle zmartwień i kłopotów, że w jego życiu musi istnieć coś, co złagodzi ból, smutek, napięcie i stres, pozwoli zobaczyć siebie i świat w pięknych kolorach.

Czy można sobie wyobrazić np. bal sylwestrowy bez szampana i inne uroczystości bez toastu? Przecież z dziada pradziada ten zwyczaj był i jest w każdym domu.
Pijemy, by coś uczcić i stworzyć nastrój do wspólnej zabawy i wypoczynku.
Tak więc widać – alkohol jest potrzebny w życiu towarzyskim.
Jest częścią obyczajów i kultury.

Swoją tezę o niezwykłej przydatności alkoholu w życiu człowieka uzasadnię:
- Wielu tłumaczy, że alkohol ich uspokaja.
- Wiem, że alkohol oszukuje, ale jeżeli jest tylu naiwnych, to już ich zmartwienie.
- Czy to wina alkoholu, że chłopcy w różnym wieku wykradają go ojcu, aby spróbować, jak smakuje?
- Gdyby ojciec nie pił, to i syna z pewnością by nie kusiło.
- Żaden alkohol sam do ust nikomu się nie wlewa a przecież człowiek ma wolną wolę.
Uważam, że alkohol jest niewinny, wręcz niezbędny w naszym życiu. Świadczą o tym etykiety leków i kosmetyków – wystarczy spojrzeć na skład.

ZA:

- Powtarzające się picie alkoholu przez nastolatki, nawet w ilościach nieszkodliwych dla dorosłych, może poważnie uszkodzić ich życie i procesy rozwojowe.
- Alkohol zaburza zdolność do uczenia się, zapamiętywania i logicznego rozumowania, jest źródłem trudności w nauce i przeszkadza w dalszej edukacji i karierze zawodowej.
- Alkohol hamuje rozwój emocjonalny i opóźnia dojrzewanie. Młody człowiek nastawia się tylko na doraźne i natychmiastowe przyjemności, nie uczy się dojrzałych i skutecznych sposobów radzenia ze stresem i rozwiązywania problemów życiowych.
- Wczesne picie obniża motywację do osiągania celów życiowych i realizacji wartości.
- Zwiększa ryzyko uzależnienia od alkoholu. Badania amerykańskie pokazały, że dzieci, które zaczęły kontaktować się z alkoholem przed 15 rokiem życia, czterokrotnie częściej niż osoby, które zaczęły pić po 20 roku życia, uzależniły się od alkoholu. W „Małym księciu” uzależniony Pijak wstydzi się, że pije.
- Upijanie się przez nastolatki jest bardzo często przyczyną poważnych i doraźnych szkód związanych z wypadkami, zachorowaniami, konfliktami z prawem, większym prawdopodobieństwem stania się ofiarą przestępstwa, ryzykownym seksem, groźbą zarażenia chorobami wenerycznymi, wirusem HIV, przypadkową inicjacją, niechcianą ciążą. (załącznik nr 1)

PRZECIW:

Chciałbym powiedzieć, że alkohol powoduje wiele dobra.
Tu uniwersalne lekarstwo na dolegliwości ciała i duszy. Pijak z „Małego księcia” też o tym mówił „… piję, żeby zapomnieć…”. A jaki wpływ na bogactwo kraju ma produkcja alkoholu! Gdyby był prawdziwym zagrożeniem wyeliminowałoby się tę gałąź gospodarki kraju. Wielu lekarzy wręcz zapisuje lampkę wina jako lekarstwo. Zwykły alkohol nie może nikomu skraść wolności, do niczego zmusić człowieka. Nie zawsze ważne są tylko osiągnięcia celów życiowych. Każda decyzja jest wolnym wyborem człowieka.

WNIOSKI SĘDZIÓW:

Według przytoczonych faktów alkohol jest sprawcą bardzo wielu zniszczeń, zarówno w sferze zdrowia ludzkiego, jak i życia rodzinnego i społecznego. Nie sposób zapomnieć o ludziach, których organizm i życie zostało zdegradowane przez nadużywanie alkoholu, który skradł im wolność. Wobec powyższego, po wysłuchaniu argumentów obydwu grup postanawia się:
1. Zabronić reklamy alkoholu.
2. Karać tych, którzy sprzedają alkohol nieletnim.
3. Nakładać kary na dorosłych, którzy pijąc dają zły przykład nieletnim.
4. Uświadamiać wszystkich o szkodliwości picia alkoholu i palenia papierosów.
Decyzja sędziów jest niepodważalna i w tej postaci należy ją zaprotokołować i umieścić w zeszytach.

**

ZAŁĄCZNIK NR 4 (WIERSZ DLA UCZNIA)