Anielskie perły - Zintegrowana Platforma Edukacyjna

R1bY3cqikBA2o

Twoje cele

ułożysz wydarzenia legendy w kolejności chronologicznej,
nazwiesz uczucia, jakie wywołują różne dźwięki,
określisz wartości, jakie niesie „Legenda o pieśni”,
poznasz i przećwiczysz użycie onomatopeionomatopejaonomatopei,
zgromadzisz i zastosujesz w zdaniu związki frazeologiczne związane z muzyką,
zredagujesz legendę.

Według „Legendy o pieśni” Janusza Korczaka świat wypełnił się dźwiękami dzięki anielskim perłom, które spadły na ziemię. W wielu kulturach świata perła symbolizuje doskonałość, nieśmiertelność, a także sztukę pięknej wymowy. Z kolei muszla, wewnątrz której formują się perły, jest między innymi symbolem muzyki. Z połączenia muzyki oraz słów powstają pieśni.

Więcej wiadomości na temat utworu Janusza Korczaka znajdziesz w lekcji Perlisty głosPUx8h6aQePerlisty głos.

„Legenda o pieśni” Janusza Korczaka

RejasqRwWo1x6

Rnoog9a2CnWbX

Po prawej stronie slajdu zamieszczony jest tekst: Legenda o pieśni, Janusz Korczak: Kiedy caluchny świat był już stworzony, skończony, gotowy – każdy przyznać musiał, że jest bardzo piękny. Pośród falujących mórz rozrzucony był ląd koloru czekolady, na lądzie usypane były góry i nasadzone lasy. Szczyty gór przysypane były puchem śnieżnym, podnóża wysłane miękką trawą, utkaną kwiatami białymi, niebieskimi, żółtymi i czerwonymi. Po lewej stronie slajdu umieszczona jest kolorowa fotografia. Po prawej stronie widoczne jest lazurowe morze, którego fale rozbijają się o skalisty brzeg. Po lewej stronie i na horyzoncie rozciągają się góry porośnięte zieloną trawą. Niebo jest błękitne. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

[szum fal morskich]

R12GbOxaRvzn3

R13hDJ3tEyu22

Po prawej stronie slajdu zamieszczony jest tekst: W lasach było wiele rozmaitych zwierząt, małych i dużych, wcale do siebie niepodobnych. Na drzewach ptaki wiły swe mieszkania, a same pływały w powietrzu na żaglach z różnobarwnych piór. Po lewej stronie slajdu zamieszczona jest ilustracja przedstawiająca zwierzęta na tle lasu. Po lewej stronie leży lis, obok niego łania, dalej po środku stoi jelonek skubiący trawę, przy nim znajdują się dwa zające i borsuk. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

[szum drzew w lesie, śpiew ptaków]

RoWtWDH62LTnW

Rt3xdlfyYe9q2

Po prawej stronie slajdu zamieszczony jest tekst: Królem ptaków był orzeł. Nie wiedzieli ludzie, że orzeł tak wysoko fruwa, aż powyżej księżyca, słońca i wszystkich gwiazd. Orzeł nie mógł powiedzieć, bo nie miał wcale głosu, jak nie mieli głosu ani ludzie, ani zwierzęta, ani lasy, ani morza. Wszystko było tak samo piękne jak dziś, tylko ciche, nieme, więc smutne. Po lewej stronie slajdu zamieszczona jest fotografia orła z rozpostartymi skrzydłami na tle błękitnego nieba. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

[szum wiatru]

R1N5AooLCmgDc

Rx327qlvi2PtQ

Po prawej stronie slajdu zamieszczony jest tekst: Razu pewnego wzbił się orzeł tak wysoko, że aż dofrunął do nieba. Patrzy, a tu aniołowie zebrali się i na coś czekają. A tu jeden anioł przyniósł złotą skrzynkę, otworzył ją brylantowym kluczem i wyjął sznur pereł; rozwiązał jedwabny sznurek i zaczął wszystkim aniołom perły rozdawać, każdemu po jednej. Wielki był przy tym porządek, żaden z aniołów nie pchał się, nie kłócił, nie skarżył i nie krzyczał: – Mnie – mnie – mnie! A orzeł patrzy zdziwiony, bo nie wie, co z tego będzie. Po lewej stronie slajdu zamieszczona jest fotografia przedstawiająca w przybliżeniu trzy bladoróżowe perły na białym tle. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

[dźwięk otwierania skrzypiącej skrzyni]

R19wwPdqFaEVk

RchuJbKWsZJUF

Po prawej stronie slajdu zamieszczony jest tekst: Kiedy perły były rozdane, aniołowie usiedli na ławkach, każdy umieścił w anielskim gardziołku otrzymaną perłę i zaczęły się śpiewy. Ach, jakie to było cudowne! Orzeł płakał i śmiał się z radości, a kiedy wrócił na ziemię, było mu strasznie smutno, nic go nie bawiło: ani wysokie skały, ani kołysanie się morza, ani mieniące się gwiazdy, ani śnieg lśniący – myślał tylko o złotej skrzynce, gdzie były schowane perły pieśni. Po lewej stronie slajdu zamieszczona jest ilustracja przedstawiające anielskie skrzydła na tle błękitnego nieba i chmur przez które przebija się słońce. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

[śpiew anielski]

RS9NRkjMmSFKo

Rn0ta2JnlpbMR

Po prawej stronie slajdu zamieszczony jest tekst: „Ukradnę je” – pomyślał wreszcie. Zauważyły ptaki, że ich król jest smutny, że stracił apetyt i sen, chowa się po dzikich szczytach i często na długo gdzieś znika – i tym smutniejsze były, że nie mogły ani pomówić o tym, ani zaśpiewać, bo były nieme. Aż zakradł się orzeł do nieba, a kiedy aniołowie spać się pokładli, dziobem i pazurami otworzył skrzynkę, aż dziób mu się skrzywił i wygięły, i pokrwawiły pazury – porwał sznur pieśni i dalejże na ziemię. Ale czy o gwiazdę zahaczył, czy przepalił sznurek, dość że pękł sznurek jedwabny i perły jak deszcz się posypały. Po lewej stronie slajdu umieszczona jest kolorowa ilustracja przedstawiające otwartą drewnianą skrzynkę w środku której znajduje się sznur białych pereł. Tło ilustracji jest rozmazane. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

[śpiew ptaków]

R1HIZF2FvmQrr

R1GsufnNVAgUY

Po prawej stronie slajdu zamieszczony jest tekst: Jedna perła wpadła w morze i morze śpiewać zaczęło, Po lewej stronie slajdu umieszczona jest kolorowa fotografia przedstawiająca lazurowe morze i piaszczystą plażę na tle błękitnego nieba. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

[szum fal morskich]

RZDQpsH9XM5h0

R90FWDMTM6MPP

Po prawej stronie slajdu zamieszczony jest tekst: druga padła w las – i las zanucił pieśń, Po lewej stronie slajdu umieszczona jest kolorowa fotografia przedstawiająca las. Na pierwszym planie widoczne są drzewa iglaste i liściaste. Na drugim planie drzewa są ledwo widoczne, ponieważ zasłania je mgła. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

[szum drzew w lesie, śpiew ptaków]

RLocQ7K8Eptni

RgIykGsC3FZ58

Po prawej stronie slajdu zamieszczony jest tekst: i zaszemrał strumień, Po lewej stronie slajdu umieszczona jest kolorowa fotografia przedstawiająca strumyk płynący przez las. Na pierwszym planie znajduje się konar drzewa, z którego wyrastają zielone gałązki. Konar zwisa nad strumieniem znajdującym się pośrodku fotografii. Na drugim planie widoczne są pnie innych drzew. Po obu stronach strumyka leżą jesienne liście, a także są widoczne zielone kępki traw i krzewów porastające las. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

[dźwięki płynącego potoku]

RMNbXs8ywqguh

R1QANQwTuVWjH

Po prawej stronie slajdu zamieszczony jest tekst: i zagadały góry. Po lewej stronie slajdu umieszczona jest kolorowa fotografia przedstawiająca górski krajobraz. Na pierwszym planie widoczne są kamienne szczyty gór porośnięte trawą. Na drugim planie znajduje się dolina rozpościerająca się między górskimi pasmami. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

[szum wiatru]

RQITEgQKtMxFe

R2FUxbYz8lMhg

Po prawej stronie slajdu zamieszczony jest tekst: Ptaki myślały, że to muszki padają, i najwięcej pochwyciły małych perełek i teraz najwięcej śpiewają. Po lewej stronie slajdu umieszczona jest kolorowa fotografia przedstawiająca dwa małe beżowo upierzone ptaszki o czarnych oczkach, siedzące na gałęzi drzewa. Jeden z nich ma otwarty dziób i wygląda, jakby śpiewał. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

[śpiew ptaków]

RDQLxHr6GE4ox

RauozhjLfNmEU

Po prawej stronie slajdu zamieszczony jest tekst: Na progu chaty siedział chłopiec i dmuchał w drewienko, w którym dziurki powywiercał – nagle w jedną dziurkę wpadła perełka pieśni i fujarka nucić zaczęła. Ucieszył się chłopak i po raz pierwszy zawołał: – Ach, jak pięknie! Po lewej stronie slajdu umieszczona jest kolorowa fotografia przedstawiające zbliżenie na drewniany, podłużny instrument z dziurkami po bokach na którym gra dziecko. Nie widać jego twarzy, a jedynie dłonie i granatowo‑białą bluzę w paski, w którą jest ubrany. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

[melodia wygrywana na fujarce]

RPJ76NgCg94mZ

RMfaHkfOThh39

Po prawej stronie slajdu zamieszczony jest tekst: Największą perłę pochwycił orzeł i ukrył w szczelinie. Ale złe sumienie nie dawało mu spokoju. Księżyc, gwiazdy i słońce wołały nań ciągle: – Złodziej! Ukradł! Złodziej! Orzeł dał ostatnią perłę słowikowi, słowik dał ją jaskółce, a jaskółka człowiekowi. Po lewej stronie slajdu umieszczona jest kolorowa fotografia przedstawiająca orła z rozpostartymi skrzydłami lecącego nad lasem. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

[śpiew ptaków]

Polecenie 1

Opisz swoje odczucia po wysłuchaniu dźwięków zamieszczonych w prezentacji.

Polecenie 1

Wyobraź sobie, jak mogłaby brzmieć pieśń aniołów i opisz ją za pomocą trzech przymiotników.

Polecenie 2

Odtwórz za pomocą przedmiotów dostępnych w domu i nagraj następujące dźwięki:

szum morza
odgłosy lasu
perły spadające na ziemię

Polecenie 2

Opisz, jakie zapachy można poczuć, przebywając:

nad morzem
w lesie

Polecenie 3

Opisz, jak może zmienić się odbiór tekstu po dodaniu do niego efektów dźwiękowych.

Polecenie 3

Zastanów się, czy dźwięki można sobie wyobrazić? Uzasadnij swoją odpowiedź.

Ciekawostka

Ciekawym zabiegiem stylistycznym, który można odnaleźć w wielu wierszach, jest onomatopeja - polegająca na takim dobieraniu wyrazów, aby naśladowały one swym brzmieniem opisywane zjawisko, odgłosy otaczającego świata lub dźwięki wydawane przez jakiś przedmiot. Dzięki wyrazom dźwiękonaśladowczym utwór jest bogatszy w swojej brzmieniowej warstwie i tym samym mocniej wpływa na wyobraźnię czytelnika.

RJ67mVnRflYZp

Ćwiczenie 1

Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Ćwiczenie 2

Wyjaśnij, dlaczego „spośród wszystkich istot żywych jedynie człowiek włada pieśnią, która naśladuje wszystkie głosy”.

RbRlLIJwrqIPl

Ćwiczenie 3

Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

RM6yBqzIo9W3B

Ćwiczenie 3

Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

RHgjNfEUvRShC

Ćwiczenie 4

Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Rn1nmwMzIXgbV

Ćwiczenie 5

Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

R1SzpzmqBkwDh

Ćwiczenie 6

Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Ćwiczenie 7

Wymień minimum dwie emocje, jakie możesz odczuwać w trakcie wysłuchania:

hymnu narodowego,
piosenki rozrywkowej lecącej w radiu,
pieśni religijnej,
piosenki o nieszczęśliwej miłości,
pieśni w wykonaniu chóru.

Ćwiczenie 8

Wyjaśnij, co autor „Legendy”, Janusz Korczak, mówi o wartości i znaczeniu pieśni w życiu ludzi.

R192lZcSU2Jlk

Ćwiczenie 9

Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

R12ciSJCSQRD3

Ćwiczenie 9

Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

RI0Y2cDnNUGiA

Ćwiczenie 10

Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Ćwiczenie 11

Ułóż z rozsypanych wyrazów zdania, w których zostały zastosowane związki frazeologiczne pochodzące z poprzedniego ćwiczenia.

R1V8lAqf0Gkuj

Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

R1M1fMW9tIPYF

Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

R1ADj6TDuVtW5

Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

RRAm1eNzIDxaM

Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Polecenie 4

Narysuj Ziemię, która została opisana w utworze. Skorzystaj ze szkicownika zamieszczonego poniżej.

R1PeM9ugSLktc

Polecenie 4

Zredaguj krótki wiersz, w którym zawrzesz opis Ziemi. Skorzystaj z informacji zawartych w utworze Janusza Korczaka.

Polecenie 5

Opisz, jak zmieniłby się świat, gdyby zabrakło w nim dźwięków.

Polecenie 6

Zredaguj własną legendę o kolorach, w której wyjaśnisz, skąd wzięły się one na Ziemi.

Słownik

onomatopeja

jeden ze środków stylistycznych; inaczej wyraz naśladujący dźwięki

Notatki ucznia

Rhzs4s0btytdp

Bibliografia

Autor zbiorowy, (1997), Baśnie i legendy polskie, Warszawa: Nasza Księgarnia.

Kopaliński W., (2006), Słownik symboli, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rytm.