Rb4rm1zFgaPzf
Fotografia przedstawia dziewczynkę, której twarz jest malowana farbami. Z lewej strony obrazka znajduje się głowa dziewczynki. Ma ona blond włosy i złoty kolczyk w uchu. Policzki ma pomalowane na jasnoróżowy kolor, a przestrzeń między nosem, a ustami jest biała. Od płatka nosa do zewnętrznego kącika ust jest czarna zaokrąglona linia, z której wychodzą 4 poziome linie. Przy nosie, na tle białej farby dziewczynka ma zrobione 3 czarne kropki. Na czole, nad brwiami, ma namalowane 2 białe uszy z czarnym obramowaniem. Osoba malująca dziewczynkę znajduje się po prawej stronie obrazka. Jest rozmyta, jako żółta plama. Jedynie prawa dłoń jest wyraźna. Trzyma w niej czarny pędzel, którym maluje dziewczynce czerwone serce na środku czoła.

Animator kultury

Animatorka kultury malująca dziecku twarz, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Animatorka kultury malująca dziecku twarz, fotografia, licencja: CC BY 3.0.

Wprowadzenie

Ludwik Jerzy Kern
Ludwik Jerzy Kern Czym jest muzyka?

Czym jest muzyka? Nie wiem.

Może po prostu niebem

Z nutami zamiast gwiazd?

cyt1 Źródło: Ludwik Jerzy Kern, Czym jest muzyka?, „Przegląd Pruszkowski”, nr 2(86)/2012, s. 80.

Muzykę z wieloma dziedzinami sztuki można potraktować jako narzędzie animacyjne, dzięki któremu mamy możliwość doświadczania czegoś zupełnie nowego. Efekt końcowy nie jest tak istotny jak sam proces poznawania i aspekt twórczy.

Nauczysz się
  • Definiować pojęcie animatora kultury.

  • Charakteryzować i opisywać rolę oraz zakres działań animatora kultury.

  • Nazywać poszczególne działania animatorów kultury.

  • Rozpoznawać formy animacji kulturowych.

  • Planować własne działania animacyjne.

Kim jest animator kultury?

R11B9fraVWwyX
Dziecko oraz animator kultury w przebraniu clowna, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Dziecko oraz animator kultury w przebraniu clowna, fotografia, licencja: CC BY 3.0.

AnimatorAnimatorAnimator kultury to osoba, która potrafi zaplanować pewne działanie, stworzyć projekt, którego realizacja wprowadzi elementy animacjiAnimacjeanimacji kultury. Wśród kilku znaczeń słowa „animacja” znajduje się jedno z jej tłumaczeń mówiące o tym, że animować to znaczy coś lub kogoś pobudzać lub inicjować do jakichś działań. Głównym celem pracy animatora jest upowszechnianie kultury. Jest to przeważnie bardzo dynamiczna i prężna osobowość, która wręcz zaraża swoja energią. Cechuje go otwartość, empatia, odporność na stres i inwencja twórcza. Aby zaspokoić potrzeby kulturalne różnymi sposobami aktywizuje społeczność lokalną, pokazuje nowe metody spędzania wolnego czasu i włącza ludzi w działania. Animatora kultury znajdziemy wśród muzykoterapeutów, ludzi zajmujących się oprawą religijną uroczystości kościelnych, w klubach seniorów i osób niepełnosprawnych.

Rola animatora kultury

W zależności od miejsca i okoliczności osoba będąca animatorem kultury zawsze znajdzie swoich odbiorców. Do jego wielu zadań będą należały między innymi: organizacja imprez, spotkań i koncertów oraz prowadzenie zajęć o charakterze dydaktycznym. Barwnymi animacjami można urozmaicić również zawody sportowe i różne rozgrywki. Najistotniejsze jest zaangażowanie wszystkich uczestników w działania tak, by zarazem poczuli się współtwórcami i częścią większej całości. Animator kultury może w przyszłości rozwinąć swoje umiejętności i prowadzić różnego rodzaju zajęcia, które kryją się pod ogólną nazwą terapii zajęciowej, czyli arteterapiiArteterapiaarteterapii.

Funkcja, którą spełnia animator kultury według Zbigniewa Wierzbickiego i Zbigniewa Józefowicza:

Zbigniew Józefowicz, Zbigniew Tadeusz Wierzbicki
Zbigniew Józefowicz, Zbigniew Tadeusz Wierzbicki Animator kultury

Każdy pracownik kultury spełnia trzy funkcje: organizatora, wychowawcy i animatora. Na plan pierwszy wysuwają się funkcje animacyjne.

cyt2 Źródło: Zbigniew Józefowicz, Zbigniew Tadeusz Wierzbicki, Animator kultury, dostępny w internecie: https://encyklopedia.biolog.pl/index.php?haslo=Animator_kultury [dostęp 6.05.2022].

Natomiast w ten sposób tłumaczy funkcje animatora kultury Małgorzata Komorowska i Lidia Rybotycka:

Małgorzata Komorowska, Lidia Rybotycka
Małgorzata Komorowska, Lidia Rybotycka Animator kultury

Animatorem jest ktoś, kto łączy w sobie cechy, umiejętności i talent potrójny: pedagoga, psychologa i artysty.

cyt3 Źródło: Małgorzata Komorowska, Lidia Rybotycka, Animator kultury, dostępny w internecie: https://encyklopedia.biolog.pl/index.php?haslo=Animator_kultury [dostęp 6.05.2022].

Zapoznaj się z przykładem muzycznym pochodzącym z musicalu The Sound of Music [czytaj: de sałnd of mjuzik] z 1965 r. Utwór ten to Do‑Re‑Mi, który znają i powtarzają dzieci na całym świecie.

R1AYfiprGiBLM
Utwór „Do‑Re‑Mi” z musicalu „The Sound of Music” z 1965 r., w reżyserii Roberta Wise, w wykonaniu Julie Andrews, Nicholasa Hammonda, Debbie Turner, Duane’a Chase’a, Heather Menzies, Angeli Cartwright, Kym KarathCharmiana Carra. Fragment trwający trzydzieści dziewięć sekund. Utwór jest przeznaczony na głosy ludzkie wraz z akompaniamentem. Ma dość szybkie tempo i bardzo wesoły charakter. Główne elementy melodii są oparte o kolejne dźwięki z gamy durowej.
Polecenie 1

Czy zgadzasz się z powyższymi definicjami animatora kultury? Dlaczego? Opowiedz o tym lub zapisz poniżej.

R1BQNOQTkPfZ7
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 1

Odpowiedz, z czym kojarzy Ci się powyższy utwór? Jakie uczucia w Tobie wywołuje? Wypisz kilka określeń lub kilka zdań, którymi można by opisać charakter utworu.

R17d3zvm5PY1l
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R1CHmSdFY0giA
Animatorki malujące twarz dzieciom, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Animatorki malujące twarz dzieciom, fotografia, licencja: CC BY 3.0.

Muzyką, która towarzyszy zazwyczaj różnorodnym formą animacji jest ponadczasowy polski repertuar piosenek z filmu „Akademia Pana Kleksa” oraz ciepły głos i niezwykły temperament estradowy Majki Jeżowskiej, Natalki Kukulskiej i zespołu „Fasolki”.

Przy takich piosenkach nuda nikomu nie grozi.

RoP5CdLX7E27C
Utwór „A ja wolę moją mamę” autorstwa Majki Jeżowskiej oraz w jej wykonaniu. Fragment trwający 24 sekundy. Utwór jest wokalno‑instrumentalny, przeznaczony na głosy ludzkie oraz elektroniczny bas, syntezator i maszynę perkusyjną. Ma dość szybkie tempo i nieco melancholijny, kontrastujący z tekstem charakter.
Polecenie 2

Przypomnij sobie, z jakich form animacji kultury korzystałeś (-aś) w dzieciństwie lub jakie wydarzenia, które można by wpisać w kategorię animacji kultury działy się niedaleko Twojego miejsca zamieszkania. Jakie to były formy? Które z nich najbardziej Ci się podobały? Opowiedz o tym lub zapisz poniżej.

RIs98vaDoAQ8U
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 2

Na podstawie wysłuchanego utworu, odpowiedz, w jakich sytuacjach taki utwór mógłby umilić czas dzieciom? A może słyszałeś (-aś) już ten utwór podczas jakiegoś wydarzenia? Opowiedz o tym.

R1Z9LIkVU4Itt
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.

Ciekawym przykładem oraz w nowoczesnej odsłonie dla nieco starszych dzieci jest utwór „Fasolek” z raperem Sokołem. Bardzo dobrze pokazuje to, w jaki sposób można do działań animacyjnych podchodzić międzypokoleniowo. Korzystanie z doświadczeń starszych, bardziej obytych wykonawców to jedna z najwspanialszych form nauki, ale i tworzenia czegoś razem. Korzystają z tego obie strony, na co wskazują liczne wykonania wspomnianego utworu: podczas koncertu Sokoła na Torwarze czy w Młodzieżowym Domu Kultury Łazienkowska w Warszawie.

RuGKduStTKaTu
Zespół „Fasolki" z raperem Sokołem, open.fm, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Ilustracja przedstawiająca zespół „Fasolki", z raperem Sokołem, fotografia, dostępny w internecie: https://open.fm/muzyka/sokol-nagral-z-fasolkami-zobacz-wykonanie-na-zywo-kawalka-jak-urosne-6706183193557792a [dostęp 19.05.2023], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Polecenie 3

Omów własnymi słowami, jaką rolę pełni animator kultury. Swoją odpowiedź zapisz poniżej. 

R14AQ2FFlU94m
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 3

Po wysłuchaniu powyższego fragmentu utworu, określ, jak charakter tego utworu różni się od dwóch poprzednich? Postaraj się znaleźć cechy odróżniające go.

R14CKZZC6FSRk
Utwór „Jak urosnę” autorstwa Sokoła w jego wykonaniu wraz z zespołem Fasolki. Fragment trwający 36 sekund. Utwór jest wokalno‑instrumentalny, przeznaczony na głosy ludzkie oraz sampler, syntezator i maszynę perkusyjną. Mimo dość gęstej faktury w akompaniamencie jest utrzymany w niespiesznym tempie. Jest mocno rytmiczny, z silnie odznaczonymi mocnymi częściami taktów; ma dość nowoczesny, miejscami nostalgiczny charakter.
RditGWSp9KYRS
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.

Propozycje aktywizujące dotyczą wielu grup społecznych zwłaszcza dzieci, młodzieży, osób dorosłych i niepełnosprawnych. Przemyślany i dobrany do grupy plan zajęć animacyjnych aktywizuje uczestników poprzez: pracę projektową, aktywność plastyczno‑techniczną, zajęcia ruchowe, ćwiczenia grupowe czy dyskusje.

Formy animacji kulturowych to:

  • koncerty muzyki dziecięcej – w ramach szeroko rozumianej muzykoterapii,

  • malowanie buziek dziecięcych, ramion,

  • pokaz wielkich baniek mydlanych,

  • „skręcanie zwierzątek” z baloników,

  • warsztaty artystyczne- z cyklu w  „Krainie Sztuki” w postaci: malowania na szkle, tworzenia form graficznych, warsztatów grafiki komputerowej, tworzenia rzeźb w glinie, modelinie i tym podobne,

  • warsztaty taneczne- jako cykl zajęć na przykład z choreoterapiiChoreoterapiachoreoterapii (terapia tańcem),

  • warsztaty kuglarskieKuglarstwokuglarskie - jako nowoczesna forma sztuki cyrkowej,

  • pokazy tańca z ogniem,

  • pokaz balansowania na linie,

  • jazda na monocyklu,

  • chodzenie na szczudłach.

Rylq4uyfcCznU
Dzieci kolorujące mandalę, którą wykorzystuje się jako element terapii zajęciowej i częstej formy animacji, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Dzieci kolorujące mandalę, którą wykorzystuje się jako element terapii zajęciowej i częstej formy animacji, fotografia, licencja: CC BY 3.0.

Gdzie można znaleźć animatora?

Nie tyko domy kultury, stowarzyszenia i fundacje zajmują się animacjami kulturalnymi. Takie stanowiska pracy coraz częściej powstają w bibliotekach, które obok udostępniania książek starają się zachęcać czytelników do innych aktywności. Tak więc animator kultury może stworzyć projekt popularyzujący książki, który pokazany może być podczas wieczoru muzycznego. Spotkanie z autorem książki można połączyć z recitalem, mini koncertem oraz quizem wiedzy muzycznej. Klub czytelniczy wraz z użytkownikami biblioteki może przygotować wystawę połączoną z kolorowymi animacjami dla najmłodszych czy warsztatami dla seniorów. Przy dużych instytucjach kultury takich jak: Opery, Filharmonie, Muzea, Teatry działają całe działy zajmujące się integracją sztuki poprzez proponowane tam animacje kulturalne. Celem takich miejsc jest realizacja projektów i wydarzeń, mających na celu włączanie wszystkich odbiorców w kreatywne działania programowe samej instytucji.

Jednym z często wykorzystywanych podczas animacji dzieł muzyki klasycznej - ze względu na wyrazisty taneczny charakter i bardzo popularną melodię - jest balet „Jezioro Łabędzie” Piotra Czajkowskiego, którego fragment wysłuchamy poniżej:

Polecenie 4

Wymień i opisz przynajmniej dwie formy animacji kulturowych, które można wykorzystać w trakcie dnia otwartego w teatrze. Swoją odpowiedź zapisz poniżej.

RoM4ctT5HcuPF
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 4

Wysłuchaj fragmentu utworu Piotra Czajkowskiego i określ, jaki instrument wykonuje główny temat.

R4O6eE0RQhly8
Utwór „Taniec małych łabędzi” z baletu „Jezioro łabędzie” autorstwa Piotra Czajkowskiego w wykonaniu orkiestry Chicago Symphony Orchestra. Fragment trwający 41 sekund. Kompozycja jest instrumentalna, przeznaczona na orkiestrę symfoniczną. Główny motyw jest początkowo wykonywany przez instrumenty dęte, w późniejszym fragmencie prowadzenie przejmują instrumenty smyczkowe. Utwór jest dość szybki i ma zwiewny, rytmiczny, miejscami wręcz delikatny charakter.
R1PkFBHUYWEWe
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.

Jednym z podstawowych form prowadzenia zajęć z elementami animacji kulturalnych jest dramaDramadrama. Metoda ta polega na łączeniu różnych dziedzin sztuki. Jednym z przykładów jest praca w grupie metodą teatru, której efektem spotkań twórczych jest spektaklSpektaklspektakl. Jednym z takich wydarzeń skupiających się na wspólnej zabawie, wesołej muzyce i tańcach był przygotowany przez Operę Śląską w Bytomiu, gdzie wykorzystano znaną postać bajkową Świnki Peppy.

R1JeHICx59NZ2
Plakat promujący spektakl „Świnka Peppa - Wielka Niespodzianka”, w Operze Śląskiej w Bytomiu, opera‑slaska.pl, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Opera Śląska w Bytomiu, Świnka Peppa - Wielka Niespodzianka, Plakat, dostępny w internecie: https://opera-slaska.pl/spektakle/event/68/swinka-peppa---wielka-niespodzianka [dostęp 6.05.2022], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).

Wywiad z animatorem kultury

Rjn6TIHlBElku
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany: "Wywiad z animatorem kultury", część pierwsza.
RC6n6pxluIrWY
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany: "Wywiad z animatorem kultury", część druga.
Polecenie 5

Kim jest animator kultury. Opisz najciekawsze zajęcie, które według Ciebie wykonuje animator kultury?

RUlBtafrcxf3J
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 6

Kto jest odbiorcą przygotowanych zajęć przez animatora?

RMeMj3caZp7mD
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 7

Jakie elementy muzyczne wykorzystuje się w animacjach kulturalnych?

R1YvsLlwh64WO
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.

Ćwiczenia

1
Ćwiczenie 1
RRWuStxTd2tTV2
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 1
R1D4TasJfzlsC
Na podstawie fotografii z filmu przypisz nazwę formy animacji?
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R16aqmgNcQlnZ1
Ćwiczenie 2
Zaznacz poprawną odpowiedź. Terapia przez sztukę to: Możliwe odpowiedzi: 1. Terapia zajęciowa, 2. Arterapia, 3. Choreoterapia
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
2
Ćwiczenie 2

Ułóż utwór, by wybrzmiał prawidłowo.

RsT9ecqvOT5dR
Ułóż utwór, by wybrzmiał prawidłowo. Elementy do uszeregowania: 1. Fragment 4, 2. Fragment 3, 3. Fragment 1, 4. Fragment 2
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
2
Ćwiczenie 3

Wymień miejsca, gdzie można animować. Poniżej podane są już pierwsze podpowiedzi.

  • Domy kultury

  • Plaże

  • Parki

R1LRbx5y856is
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R9enLL4T3G4TW1
Ćwiczenie 4
Metoda nauczania polegająca na odgrywaniu przez uczniów przypisanych im ról to: Możliwe odpowiedzi: 1. choreoterapia, 2. drama, 3. kuglarstwo. W prawym dolnym rogu ćwiczenia umieszczony jest przycisk „Sprawdź”, służący sprawdzeniu poprawności jego wykonania.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
2
Ćwiczenie 5

Poniżej wymienione są dwie formy animacji kulturalnych. Wymień jeszcze trzy kolejne.

  • koncerty muzyki dziecięcej

  • warsztaty taneczne

RHXMPhrbbqhxf
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
3
Ćwiczenie 6
R3Nv1Y1sZolpQ
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 6

Podczas słuchania utworu wybierz dowolną mandalę i zapisz ją na dysku komputera. Pokoloruj ją w programie graficznym, a następnie wgraj ją na swój profil. Wyświetl ją na pełnym ekranie i stwórzcie z powstałych prac klasową wystawę.

R1Pm8bHWBMM1N
Fragment utworu nr 5, online‑skills, CC BY 3.0
RM5Sb30mZiVW0
Tutaj wgraj pomalowaną mandalę. .
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
RJfCVh4BYi5Lr
Ćwiczenie 7
Jakie funkcje może spełnić sprawny animator? Pomyśl o tym, jakie umiejętności są kluczowe w tej pracy. Zaznacz właściwe odpowiedzo. Możliwe odpowiedzi: 1. Prawnik, 2. Konferansjer, 3. Hydraulik, 4. Organizator, 5. Wychowawca, 6. Trener, 7. Psycholog, 8. Matematyk, 9. Artysta
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R1b1Jp6stBVkC
Ćwiczenie 8
W jakich miejscach można spotkać animatorów kultury? Zaznacz właściwe odpowiedzi. Możliwe odpowiedzi: 1. w bibliotece, 2. w urzędzie skarbowym, 3. w filharmonii, 4. w banku, 5. na pogotowiu
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
RLNnPxDWQJCy1
Ćwiczenie 9
Podczas zajęć został zaprezentowany obszerny film z wywiadem z animatorem kultury. Poza szczegółowym przedstawieniem, animatorka opowiada też o tym, że część projektów jest tworzona indywidualnie, przy innych natomiast animatorzy zapraszają do współpracy innych. Kto nie sprawdziłby się z takiej współpracy podczas działań artystycznych? Możliwe odpowiedzi: 1. Muzealnik, 2. Muzyk, 3. Urzędnik, 4. Teatralnik
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.

Słownik pojęć

Animator
Animator

ten, który ożywia, zachęca, wzbudza zainteresowanie do czegoś lub specjalista w zakresie wykonywania filmów animowanych.

Arteterapia
Arteterapia

terapia przez sztukę.

Animacje
Animacje

1. inicjowanie i pobudzanie jakichś działań, 2. metoda robienia filmów rysunkowych, kukiełkowych; 3. film zrealizowany tą metodą(…).

Choreoterapia
Choreoterapia

leczenie nerwic lub schorzeń kończyn za pomocą wykonywania ruchów tanecznych w takt muzyki.

Drama
Drama

jako drugie znaczenie : metoda nauczania polegająca na odgrywaniu przez uczniów przypisanych im ról.

Kuglarstwo
Kuglarstwo

sztuczki kuglarza, błazeńskie figle.

Spektakl
Spektakl

1. przedstawienie teatralne, operowe lub baletowe, 2. efektowne widowisko, popis.

Terapia zajęciowa
Terapia zajęciowa

multidyscyplinarna, wspomagająca forma leczenia i rehabilitacji zaburzeń psychicznych lub sensorycznych, niepełnosprawności fizycznej, poznawczej lub poprawy ogólnego stanu zdrowia polegająca na uczestnictwie chorych w różnych formach celowej, produktywnej, zorganizowanej aktywności o charakterze odtwórczym, wytwórczym lub twórczym.

Słownik pojęć został opracowany na podstawie:

  • Encyklopedia PWN – wydanie internetowe.

  • Słownik Języka Polskiego – wydanie internetowe.

Notatki ucznia

R8Y2T5PEQuhKr
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.

Biblioteka audio

Galeria

Bibliografia

  • Animator kultury – czym się zajmuje, jakie musi mieć kwalifikacje [w:] https://gratka.pl/blog/praca/animator-kultury-czym-sie-zajmuje-jakie-musi-miec-kwalifikacje-ile-zarabia/46102/

  • http://www.anima-art.com.pl/

  • http://www.obserwatorium.org.pl/wp-content/uploads/2017/04/raport_sztuka_i_animacja.pdf

  • https://animacjakultury.uw.edu.pl

  • https://uw.ed.pl Czym się zajmuje animator kultury? - Animacja Kultury

  • https://www.otouczelnie.pl/artykul/572/Animacja-kultury

  • https://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie

  • http://www.wychmuz.pl

  • https://sjp.pwn.pl