Anoreksja – choroba naszego wieku
Anoreksja – choroba naszego wieku
1. Cele lekcji
Cel ogólny: Akceptacja własnego ciała.
a) Wiadomości
Uczeń wie, co to jest anoreksja.
Uczeń zna przyczyny anoreksji.
Uczeń zna skutki anoreksji.
b) Umiejętności
Uczeń potrafi opisać główne cechy choroby.
c) Postawy
Uczeń lubi swoje ciało.
2. Metoda i forma pracy
Metoda pracy:
Łańcuch skojarzeń
Zabawa
Wykład
Zdania niedokończone
Forma pracy:
Indywidualna
Grupowa
Zbiorowa
3. Środki dydaktyczne
Materiały plastyczne (arkusze szarego papieru, flamastry – kolor czarny i czerwony)
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Rundka wstępna:
Uczniowie po kolei określają swoją gotowość do zajęć w skali od 1 do 10.
Łańcuch skojarzeń:
Uczniowie kolejno wypowiadają skojarzenia z pojęciem anoreksja, a następnie zapisują je na arkuszu szarego papieru.
b) Faza realizacyjna
Zabawa – Moje ciało – wstyd czy duma?
Nauczyciel prosi uczniów, by wzięli arkusz szarego papieru i namalowali swoje ciało. Mają na to 10 minut. Następnie kolorem czerwonym uczniowie zaznaczają trzy części ciała, z których są szczególnie dumni, natomiast kolorem czarnym trzy części ciała, których się czasem wstydzą. Zabawa kończy się, gdy wszyscy uczniowie zakończą zadanie. Następnie uczniowie dobierają się czwórkami i dyskutują z sobą o obrazach. Na rozmowę mają 15 minut.
Propozycje pytań do uczniów po zakończonej zabawie:
Czy zabawa podobała wam się?
Jak zareagowały inne dzieci na wasze obrazy?
Z kim rozmawiacie na temat waszego ciała?
Co cenicie w częściach ciała, z których jesteście dumni?
Co nie podoba wam się w częściach ciała, których się wstydzicie?
Wykład – Jadłowstręt psychiczny – Anoreksja (załącznik 1).
Nauczyciel, nawiązując do wcześniejszej zabawy, tłumaczy uczniom, że są osoby, które w ogóle nie akceptują swojego ciała, wstydzą się go. Takie osoby, które w sposób zaburzony spostrzegają własne ciało, mogą cierpieć na chorobę zwaną anoreksją.
c) Faza podsumowująca
Zdania niedokończone:
Uczniowie kolejno kończą zdania wypowiadane przez nauczyciela:
Na dzisiejszych zajęciach dowiedziałem (-am) się, że…
Dzisiaj na zajęciach ważne dla mnie było…
Na dzisiejszych zajęciach nowe dla mnie było…
Na dzisiejszych zajęciach najbardziej zainteresowało mnie to, że…
5. Bibliografia
Abraham S., Llewellyn‑Jones D., Anoreksja Bulimia Otyłość, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Jad%C5%82owstr%C4%99t_psychiczny
6. Załączniki
a) Wykład nauczyciela
Załącznik 1
Co to jest anoreksja? Anoreksja (Anorexia nervosa z grec. an – pozbawienie, brak; orexis – apetyt), jadłowstręt psychiczny – choroba cywilizacyjna polegająca na utracie wagi wywołanej przez osobę chorą. Chory odczuwa lęk, ponieważ nie spełnia wymogów współczesnego świata, co do własnego wyglądu oraz w sposób zaburzony spostrzega własne ciało. Lęk przybiera postać uporczywej idei nadwartościowej, w związku z czym pacjent wyznacza sobie niski limit wagi. Na anoreksję psychiczną cierpi 15 razy więcej kobiet niż mężczyzn i choroba ta zwykle rozpoczyna się u nastolatek lub młodych kobiet (w wieku 10‑13 lat oraz 16‑21 lat).
Główne cechy anoreksji: Większość pacjentek cierpiących na anoreksję jest zaabsorbowana jedzeniem i kontrolowaniem swojej wagi. Boją się przytyć i stosują metody prowadzące do utraty wagi. Odchudzają się prostymi sposobami: jedzą mniej i unikają sytuacji, w których muszą jeść. Aby nie jeść, gdy rodzice wołają na posiłek, używają wymówek takich jak: „już jadłam”, „nie czuję się dobrze”, „postanowiłam przejść na wegetarianizm”. Mogą też unikać kontaktów towarzyskich, mogą się zamykać w swoim pokoju i prosić, by im nie przeszkadzano. W dodatku przy rygorystycznej diecie często stosują gimnastykę jako sposób na odchudzanie się, np. jogging, tenis, wielogodzinne ćwiczenia.
Przyczyny anoreksji: Osoby cierpiące na anoreksję to w większości przypadków dziewczęta i kobiety, które odczuwają nieświadomy lęk przed identyfikacją z własną płcią. Nie zgadzają się z własną seksualnością, unikają kontaktu z innymi osobami, zwłaszcza z przeciwną płcią, a także odchudzają się, by w wyniku diety zachować sylwetkę dziecka, jaką miały przed okresem pokwitania. Często dochodzi do tego wtórny brak miesiączki. Obsesyjny lęk przed przybraniem na wadze sprawia, że obsesyjnie myślą o jedzeniu i przekonane są, że szczupła figura jest kluczem do sukcesu. Zazwyczaj są to osoby, które każdemu i na każdym kroku chcą udowodnić, że są najlepsze: koncentrują się na kształceniu i zdobywaniu wiedzy, a jednocześnie są bardzo niepewne i boją się niepowodzeń. Chorzy nie widzą swojego wychudzenia, gdy stoją przed lustrem, wydaje im się, że ciągle są za grubi. Powszechnie w anoreksji występują:
niska samoocena, poczucie beznadziejności i brak wiary w siebie,
niezadowolenie ze swojej figury,
lęk przed dorosłością i dojrzewaniem.
Zaabsorbowanie młodej osoby swoim ciałem często następuje po jakimś incydencie, np. rodzina lub przyjaciel mogą dokuczać z powodu wyglądu, może współzawodniczyć z przyjaciółką, która więcej schudnie.
Typy anoreksji: Rozpoznano dwa typy. Pierwszy to typ restrykcyjny – charakteryzuje się tym, że chory ogranicza przyjmowanie pokarmu do bardzo niewielkich ilości i nieregularnie stosuje środki przeczyszczające. Drugi to typ bulimiczny – anorektyk, choć zazwyczaj ogranicza ilość przyjmowanego pokarmu, regularnie miewa okresy przejadania się lub prowokowania wymiotów i nadużywania leków przeczyszczających i moczopędnych. Stosowane metody zwykle prowadzą do zakłóceń czynności pewnych układów i narządów, a także są zagrożeniem dla życia.
Zmiany fizyczne i psychiczne i osób cierpiących na anoreksje:
zimne stopy i ręce, często sine,
włosy suche i łamliwe,
lanugo, czyli miękki puszysty meszek może pojawiać się na twarzy, plecach, ramionach,
perystaltyka jelit i częstość wypróżnień maleje,
wyniszczenie,
zwolnienie czynności serca i tętna,
niskie ciśnienie krwi ,
wzdęcia,
zaparcia,
nadmierne pocenie się stóp,
brak miesiączki lub bardzo wydłużone okresy między menstruacjami (kobiety),
drażliwość,
dezorientacja i zakłopotanie,
nastroje depresyjne (poczucie beznadziejności, niska samoocena),
bezsenność,
krótki oddech.
Anoreksja nieleczona może doprowadzić do śmierci.
7. Czas trwania lekcji
2 x 45 minut
8. Uwagi do scenariusza
Scenariusz lekcji godziny wychowawczej jest przeznaczony dla klasy drugiej gimnazjum.