Antyjudaizm i antysemityzm – w przeszłości i teraźniejszości

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

• zna przyczyny powstania antyjudaizmu i antysemityzmu,

• wie, czym był holocaust.

b) Umiejętności

Uczeń:

• potrafi sformułować charakterystykę faszyzmu i nacjonalizmu,

• rozumie, czym grozi antysemityzm we współczesnym społeczeństwie.

2. Metoda i forma pracy

Wykład, pogadanka, praca z tekstami źródłowymi, praca w grupach.

3. Środki dydaktyczne

Kopie IV i V rozdziału z ksiązki Holocaust – zrozumieć dlaczego.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Na początku lekcji nauczyciel przypomina dane dotyczące udziału ludności żydowskiej
w strukturze społeczeństwa polskiego w latach międzywojennych. Następnie przedstawia informacje dotyczące osadnictwa żydowskiego w danym regionie, pyta uczniów, czy znają miejsca, budowle należące przed wojną do gminy żydowskiej? Wspólnie z uczniami opisuje te miejsca.
Co dzieje się obecnie w tych budynkach? Co stało się z ich właścicielami?

b) Faza realizacyjna

Nauczyciel dzieli klasę na dwie grupy. Uczniowie z grupy I dostają do przeczytania rozdział IV z książki Holocaust. Zrozumieć dlaczego (Antyjudaizm); uczniowie z grupy II: rodział V z tej samej książki (Antysemityzm).

W ciągu 20 minut uczniowie mają przeczytać teksty i odpowiedzieć na pytania:

• Co to jest antyjudaizm?

• Jakie są historyczne przykłady antyjudaizmu?

• Czym był antyjudaizm spowodowany?

• Co nazywamy antysemityzmem?

• Jakie znasz przykłady antysemityzmu w przeszłości?

c) Faza podsumowująca

W ramach podsumowania uczniowie pisemnie wypowiadają się na podany temat: Antysemityzm
i antyjudaizm jest dla mnie... Anonimowość wypowiedzi powinna zapewnić ich szczerość.

Można także, jeśli czas pozwoli, zaproponować uczniom opracowanie na lekcji miniankiety badającej nastawienie młodzieży do problematyki żydowskiej. W ankiecie powinny pojawić się pytania sprawdzające znajomość pojęć omawianych na lekcji, a także badające postawy wobec Żydów i ich przyczyny. Autorzy ankiety mogą przeprowadzić ją w szkole i wśród dorosłych,
z zastrzeżeniem, że ankieta jest anonimowa.

Wyniki badania i wnioski z nich płynące mogą rozpocząć następną lekcję o podobnej tematyce lub stać się tematem apelu o tolerancji lub artykułu w gazetce szkolnej.

5. Bibliografia

1. Kalendarz Żydowski 1983‑1984, Związek Religijny Wyznania Mojżeszowego w PRL, Warszawa 1983.

2. Szuchta R., Trojański P., Holocaust – zrozumieć dlaczego, Oficyna Wydawnicza „Mówią wieki”, Warszawa 2003.

3. Żydzi Polscy. Dzieje i kultura, Interpress, Warszawa 1982.

6. Załączniki

brak

7. Czas trwania lekcji

2 x 45 minut

8. Uwagi do scenariusza

Lekcja przygotowana jest dla uczniów III klasy gimnazjum**, ale można przeprowadzić ją także
w liceum.** Zajęcia powinny przygotować uczniów do omawiania problematyki holocaustu na lekcjach historii.