1923 – budowa eksperymentalnego domu Haus am Horn w Weimarze
1925 – przeniesienie Bauhausu do Dessau
1925‑1926 – budowa nowej siedziby Bauhausu według projektu Waltera Gropiusa
1932 – przeniesienie szkoły do Berlina
1933 – zamknięcie Bauhausu przez nazistów
1937 – założenie New Bauhaus w USA
1945 – częściowe zniszczenie budynków Bauhausu w Dessau
1976 – rekonstrukcja budynków Bauhausu
1
Scenariusz lekcji dla nauczyciela.
R1UhVp5qYAdzU1
II. Zapoznawanie z najwybitniejszymi dziełami w zakresie architektury i sztuk plastycznych. Uczeń:
10. określa funkcję dzieła i wskazuje jej wpływ na kształt dzieła;
13. dokonuje opisu i analizy, w tym porównawczej, dzieł z uwzględnieniem ich cech formalnych:
a) w architekturze: planu, układu przestrzennego, opisu fasady i elewacji, wnętrza,
3. umiejscawia dzieła w czasie (wskazuje stulecie powstania dzieł sztuki dawnej, a w przypadku dzieł sztuki nowoczesnej i współczesnej datuje je z dokładnością do połowy wieku), w nielicznych przypadkach, dotyczących sztuki nowoczesnej i współczesnej, zna daty powstania dzieł lub datuje je z dokładnością jednej dekady;
4. zna plany i układy przestrzenne najbardziej znanych dzieł architektury oraz dzieł charakterystycznych dla danego stylu i kręgu kulturowego;
9. identyfikuje najbardziej reprezentatywne i najsłynniejsze dzieła na podstawie charakterystycznych środków warsztatowych i formalnych oraz przyporządkowuje je właściwym autorom;
III. Zapoznawanie z dorobkiem najwybitniejszych twórców dzieł architektury i sztuk plastycznych. Uczeń:
1. wymienia najistotniejszych twórców dla danego stylu lub kierunku w sztuce;
4. łączy wybrane dzieła z ich autorami na podstawie charakterystycznych środków formalnych;
IV. Kształcenie w zakresie rozumienia i stosowania terminów i pojęć związanych z dziełami sztuki, ich strukturą i formą, tematyką oraz techniką wykonania. Uczeń:
1. definiuje terminy związane z opisem formy i struktury dzieła architektonicznego, w tym określenia dotyczące typów i elementów planów budowli, elementów konstrukcyjnych i dekoracyjnych (dekoracji fasady i wnętrza) oraz układu przestrzennego;
5. analizując i opisując dzieła architektoniczne, właściwie stosuje terminy i pojęcia dotyczące struktury architektury.
Nauczysz się
stosować terminologię z zakresu architektury,
wskazywać funkcję elementów składowych budynku;
opisywać przykłady dzieł twórców epoki Bauhausu;
rozpoznawać najważniejsze budowle zaprojektowane przez przedstawicieli Bauhausu.
Utworzenie szkoły Bauhausu
Architektura Bauhausu (niem. budowanie domu) związana jest z industrializacją, dynamicznym, urbanistycznym rozwojem miast i migracją ludności ze wsi do pracy w mieście. Czynniki te wpłynęły na konieczność rozwoju infrastruktury (wodociągów, sieci gazowej i elektrycznej) oraz zapewnienie taniego budownictwa mieszkalnego – funkcjonalnego i zaspokającego potrzeby lokatorów. Poszukiwano czystej, funkcjonalnej formy, a ornamentykę uznano za zbędną. Mieszkanie miało stać się „maszyną do mieszkania”, krzesło – urządzeniem do siedzenia.
R1Zwb4PKmET3y
Chcemy tworzyć jasną, organiczną architekturę, której logika wewnętrzna będzie oczywista i promienna, nieobciążona kłamliwymi fasadami i sztuczkami; chcemy przystosowanej do naszego świata maszyn, radia, szybkich aut – architektury o przejrzystym i funkcjonalnym stosunku form.
Źródło: Jan Białostocki, Sztuka XX wieku, PWN, Warszawa 1971, s. 37.
Fabryka Fagus – stal, szkło
Podczas wystawy Werkbundu w Kolonii w 1914 roku, architekt – Walter Gropius i jego współpracownik – Adolf Meyer zaprezentowali wzorcową fabrykę i jej budynek administracyjny. Już wcześniej, bo od 1910, pracowali przy przebudowie fabryki obuwia Fagus w Alfeld. Obydwa obiekty posiadały już elementy modernizmu – ich konstrukcja oparta została na stalowych filarachFilarfilarach podtrzymujących stropyStropstropy, co umożliwiło uwolnienie elewacjiElewacjaelewacji i przeszklenie dużych jej płaszczyzn.
RMfH87vV3Ze0F1
Po powrocie z I wojny światowej Walter Gropius został mianowany i zaproszony do Weimaru przez wielkiego księcia Saksonii‑Weimar‑Eisenach, Wilhelma Ernesta II. Tam założył szkołę rzemiosła, sztuki użytkowej i architektury. Jej celem było zespolenie rzemiosła i przemysłu, zdefiniowanie nowych poglądów na sztukę i podkreślenie jej roli w społeczeństwie poprzez utworzenie nowych dyscyplin, które sprostałyby nowej rzeczywistości.
R4lwcWyfswrT91
Wystawowy Haus am Horn
W 1923 miasto zmusiło szkołę do zaprezentowania praktycznych efektów nowego programu nauczania. Najważniejszym elementem wystawy był eksperymentalny dom Haus Am Horn, zaprojektowany przez Georga Muchę i Adolfa Meyera, całkowicie umeblowany sprzętami powstałymi w warsztatach Bauhausu. Kolonia takich budynków miała stanąć na terenie szkoły w Weimarze. Jednak pomimo entuzjastycznych recenzji wystawy w całej Europie, rząd Turyngii zrezygnował z projektów Bauhausu zarzucając jej członkom działania bolszewickie. Wywołało to falę krytyki postępowych architektów i dziennikarzy, zaś uczniowie i mistrzowie szkoły stanęli solidarnie w obronie jej ideałów.
RyDKJEIZpTMwz1
RY1jbIBui9ZHL1
RA1smfEmfTa9l1
Bauhaus w Dessau
W 1925 roku szkoła przeniosła się do Dessau i tu też powstało kolejne ważne osiągnięcie architektoniczne, będące owocem współpracy mistrzów i uczniów. Budynek Bauhausu według projektów Gropiusa powstał w latach 1925‑1926 na zlecenie rady miejskiej w Dessau. Realizacja, która miała stanowić przykład postulowanego przez Gropiusa GesamtkunstwerkGesamtkunstwerkGesamtkunstwerk, obejmowałaby w jedną całość architekturę i wszystko, co stanowi o jej wnętrzu, tj. rzeźbę, malarstwo, design, tkaniny.
Zgodnie z założeniem programowym projekt budynku łączył funkcjonalność z estetyką. Jego kubiczne części różniły się od siebie pod względem funkcji, wielkości, rozwiązania fasad, układu przestrzennego, powierzchni ścian, kolorystyki i oświetlenia. Budynek jako całość składał się z kilku oddzielnych brył: trzykondygnacyjnego skrzydła mieszczącego warsztaty (tzw. „laboratorium pomysłów” ze słynną szklaną ścianą fasadową), trzykondygnacyjnego skrzydła północnego, w którym znajdowała się miejska szkoła zawodowa, pięciokondygnacyjnego budynku pracowni gdzie mieszkali studenci i młodsi nauczyciele, jednokondygnacyjnej sali widowiskowej oraz postawionego na słupach dwukondygnacyjnego łącznika (tzw. „mostu”). Szklane fasady – a zwłaszcza szklana fasada frontowa – stanowią cechę charakterystyczną stylistyki Bauhausu. Poza szklanymi elewacjami w całym budynku zastosowano tą samą strukturę konstrukcyjną, w której żelbetową konstrukcję szkieletową wypełniały ściany z cegły. Wystrój i detale wykończenia (kolorystyka, oświetlenie i umeblowanie) zostały opracowane w warsztatach Bauhausu.
Źródło: Monika Markgraf, Ochrona i konserwacja budynków Bauhausu w Dessau: http://docplayer.pl/25130568‑Ochrona‑i-konserwacja‑budynkow‑bauhausu‑w-dessau.html (dostęp z dnia 31.03.2018)
R1T04c3YFXIXo1
Innym ważnym projektem architektonicznym opracowanym w ramach szkoły były projekty mobilnych domów stalowych. Autorami prototypu byli mistrz Bauhausu, Georg Muche oraz Richard Paulick. Dom stał na betonowej platformie, metalowe ściany zamontowano na stalowej konstrukcji szkieletowej. Wewnątrz znajdowało się mieszkanie o powierzchni 90 m kwadratowych.
R1YtQxNbJKWR71
Projekty osiedli według założeń Bauhausu
Walter Gropius wywarł wielki wpływ na architekturę publiczną, preferując proste, kubiczne bryły wznoszone m.in. z prefabrykatówPrefabrykatprefabrykatów. Po realizacji kompleksu budynków dla Bauhausu w Dessau Gropius poświęcił się studiowaniu zagadnień budownictwa masowego i standaryzacji. W 1927 roku zatrudnił na stanowisku kierownika działu architektury Hannesa Meyera, który na kursach uczył studentów głównie analizy problemów praktycznych, związanych z kształtowaniem środowiska człowieka. Za jego kierownictwa dział architektoniczny Bauhausu zajmował się rozbudową osiedla Törten, zaprojektowanego jeszcze przez Gropiusa na przedmieściach Dessau. Studenci współpracowali również przy projekcie szkoły związków zawodowych w Bernau pod Berlinem. W tym czasie Walter Gropius projektował wzorcowe osiedle mieszkaniowe Dammerstock w Karlsruhe (1929). By mieszkania cały dzień były nasłonecznione, architekt zaplanował układ równoległych ulic. Osiedle składa się z ustawionych szeregowo kilku typów budynków – od dwupiętrowych domków szeregowych do pięciopiętrowego wielorodzinnego bloku. Coraz więcej wzorów Bauhausu przechodziło do produkcji masowej.
RWsED4r2VHr2S1
RdyfcpRuly2IS1
Zadania
Rk9Yqo1hKwh3B
Ćwiczenie 1
RztkuEobsSrAd
Ćwiczenie 2
RQ7OkfWSVuPGs
Ćwiczenie 3
RegyCmW2n3epA
Ćwiczenie 4
R15BaAHHh8Heq
Ćwiczenie 5
RqcX35aeSJNZu1
Ćwiczenie 6
Podaj autorów fabryki Fagus.
Podaj autorów fabryki Fagus.
Budynkom przyporządkuj ich architektów.
Walter Gropius, Henry van de Velde, Walter Gropius, Adolf Meyer, Georg Muche i Richard Paulick
Stalowy Dom
Pierwsza siedziba Bauhausu
Główny budynek Bauhausu
Fabryka Fagus
Źródło: online skills, cc0.
RrfzXHy4BCPRi1
Ćwiczenie 7
Polecenie 1
Na dowolnie wybranych trzech przykładach architektury Bauhausu wskaż nowatorstwo szkoły w stosowaniu rozwiązań architektonicznych i stosowanych materiałów.
R1UaLRLRoZ9N7
m2eca5e14e5c219e6_0000000000206
Słownik pojęć
Elewacja
Elewacja
lico budynku, także jedna z jego zewnętrznych ścian wraz ze wszystkimi występującymi na niej elementami architektonicznymi i dekoracyjnymi; elewację określa się wg stron świata lub otoczenia (np. elewacja ogrodowa); elewacja z głównym wejściem nosi nazwę fasady.
Filar
Filar
w architekturze pionowa podpora, najczęściej wolno stojąca, o funkcji podobnej jak kolumna (może mieć również bazę, głowicę, nasadnik), o przekroju wielobocznym (najczęściej czworobocznym, czasem ośmiobocznym), z kamienia, cegły, betonu itp.
Gesamtkunstwerk
Gesamtkunstwerk
idea i praktyka syntezy sztuk, rozumianej jako ich wspólnota mimo rozmaitości tworzywa.
Prefabrykat
Prefabrykat
gotowy fabryczny element budowlany łączony w całość z innymi elementami na miejscu budowy.
Strop
Strop
poziomy element konstrukcyjny oddzielający kondygnacje budynku.
Słownik pojęć został opracowany na podstawie:
Słownik terminologiczny sztuk pięknych, opr. zbiorowe pod red. Krystyny Kubalskiej‑Sulkiewicz, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2003
https://encyklopedia.pwn.pl
m2eca5e14e5c219e6_0000000000225
Galeria dzieł sztuki
RQiGZjMiNjmzc1
R4lwcWyfswrT91
RrNOhW7InOZCB1
RQFTCSbWoCGfI1
R3dH5IDHQWWes1
Rte3Cgpktkgwj1
RWsED4r2VHr2S1
RdyfcpRuly2IS1
m2eca5e14e5c219e6_0000000000229
Bibliografia
Białostocki J., Sztuka XX wieku, PWN, Warszawa 1971
Ilustrowany leksykon architektoniczno‑budowlany, pod red. Wojciecha Skowrońskiego, Arkady, Warszwa 2008
Sudic D., B jak Bauhaus : a jak autentyk, b jak bauhaus, c jak cztery kółka: alfabet współczesności, Karakter, Kraków 2014